Του Ζαχαρία Καψαλάκη
Δω πέρα η κάθε πέτρα έχει πελεκημένο ένα όνομα
κάπου από τρεις χιλιάδες χρόνια…
Κάθε λιθάρι έχει ζωγραφισμένο ένα άγιο
με άγρια μάτια και με μαλλιά σκοινένια…
Ταιριαστά τα λόγια του ποιητή της «Ρωμιοσύνης» του Γιάννη Ρίτσου, αντηχούν στ’ αυτιά σου καθώς τα βήματά σου σε φέρουν στα νοτιοδυτικά Αστερούσια, στο μετερίζι του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, εκατοντάδες χρόνια τώρα.
Χρόνια τώρα φύση και άνθρωπος περπάτησαν ταιριαστά εκεί πάνω.
Χρόνια τώρα φύση και άνθρωπος, έγραψαν ιστορία και πολιτισμό στις πλαγιές των Αστερουσίων.
Κάθε δεκαετία το Αγιοφάραγγο έχει να αντιμετωπίσει και ένα εχθρό…
Ένα ύπουλο εχθρό!
Τη δεκαετία του 1980, κάποιοι ονειρευόταν βιομηχανία τσιμέντου εκεί γύρω…
Λίγα χρόνια αργότερα κάποιοι άλλοι ήθελαν παραθεριστικό οικισμό!
Στη δεκαετία του 1990 (και σίγουρα νωπή είναι ακόμα νωπή στη μνήμη πολλών), έγινε προσπάθεια για το ξεπούλημα των νοτιοδυτικών Αστερουσίων.
Λίγο αργότερα, άλλαξαν ρώτα παράγοντες και παραγοντίσκοι της περιοχής και θέλουν να μετατρέψουν το μικρό αυτό επίγειο παράδεισο, σε σκουπιδόλακο (συγγνώμη ΧΥΤΑ) του σύγχρονου πολιτισμού.
Πριν από 26 χρόνια, το φθινόπωρο του 1996, έγινε μια ακόμη προσπάθεια από το Συμβούλιο περιοχής της 4ης Εδαφικής Περιφέρειας για τη δημιουργία ΧΥΤΑ, βορειότερα του Αγιοφαράγγου, που αποτράπηκε χάρις στη γενναία απόφαση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων και της 13ης Εφορείας Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ένα δημόσιο ευχαριστώ στην αείμνηστη Αρχαιολόγο Κατερίνα Μυλοποτατάκη και στον αείμνηστο Σιβιανό Μετεωρολόγο Γιώργο Κορνάρο), μετά από σχετικές ενστάσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου Σίβα «ΘΕΜΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ», που όλα αυτά τα χρόνια έδινε τις δικές του μάχες για να αποτρέψει την κακώς νοούμενη ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή.
Η περιοχή όμως πέρα από το θρησκευτικό ενδιαφέρον, καθώς υπήρξε τόπος που άνθισε και ανθίζει, η ορθοδοξία και ο ασκητισμός, έχει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Ψάχνοντας στο αρχείο μου, βρήκα την απάντηση που έδωσε το καλοκαίρι του1992, η τότε Υπουργός Πολιτισμού κ. Άννα Ψαρούδα – Μπενάκη, στους τέσσερις βουλευτές Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ (Αποστολάκη, Μπαντουβά, Σαρρή και Σκουλά):
« Η περιοχή του Αρχαιολογικού Χώρου στη θέση «Αγιοφάραγγο», η οποία αποτελεί και κηρυγμένο τόπο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, περιλαμβάνει ποικίλα αρχαία μνημεία και θέσεις, χρονολογούμενα από τη μινωική έως τη βυζαντινή εποχή. Ως Αρχαιολογικός χώρος προστατεύεται αυτοδίκαια από τις σχετικές διατάξεις του ΚΝ 5351 / 32 «Περί Αρχαιοτήτων», βάση των οποίων οποιοδήποτε έργο στην περιοχή προϋποθέτει την προηγούμενη έγκριση και την επίβλεψη των δύο συναρμόδιων Εφορειών Αρχαιοτήτων (ΚΓ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων – 13η Εφορεία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων), προωθείται δε παράλληλα από την Υπηρεσία μας σφαιρική πρόταση για λήψη γενικών μέτρων προστασίας».
Τα τελευταία χρόνια συζητάνε για φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, για τουριστικό χωριό και άλλες “αναπτυξιακές” αηδίες, που θα καταστρέψουν ουσιαστικά την θεοβάδιστη έρημο των Αστερουσίων.
Τα χρόνια πέρασαν, πρόταση όμως για σφαιρική προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και θρησκευτικών μνημείων των νοτιοδυτικών Αστερουσίων, ακόμη δεν είδαμε…
Και ειλικρινά δεν ξέρω αν τη δούμε ποτέ…
(Φωτογραφίες: Μιχάλης Ψωμαδάκης)
