Τρεις Γερμανοί αξιωματικοί πάνω σε γαϊδούρια απεικονίζονται δίπλα στους πιθανότερους κατοίκους του χωριού Απεσοκάρι στην Κρήτη
Ένα παλιό φωτογραφικό άλμπουμ της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχει ρίξει νέο φως στις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Κρήτη.
Το 2010, η Ελληνίδα αρχαιολόγος Δρ Γεωργία Φλούδα ταξίδεψε στην Αυστρία αναζητώντας ίχνη της δραστηριότητας της Βέρμαχτ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την έρευνά της για τις αρχαιότητες στην κατεχόμενη Κρήτη. Εκεί, γνώρισε τη Gerlinde Schoergendorfer, χήρα του αξιωματικού και αρχαιολόγου August Schoergendorfer, που εργαζόταν για τις δυνάμεις κατοχής. Η Flouda ήλπιζε ότι η Schoergendorfer θα μπορούσε να βρει το κούτσουρο των ανασκαφών του αείμνηστου συζύγου της, αλλά αντ ‘αυτού της δόθηκε ένα φωτογραφικό άλμπουμ με 66 ασπρόμαυρες εικόνες. Με αυτά, επρόκειτο να ανακατασκευάσει μέρος μιας ταραγμένης εποχής.
Οι φωτογραφίες απεικονίζουν τις δραστηριότητες του Schoergendorfer στο ελληνικό νησί. Λίγο πριν την άφιξή του στην Κρήτη, δεκάδες αρχαιότητες είχαν ήδη κλαπεί από τον διαβόητο Αυστριακό Υποστράτηγο Julius Ringel.
Η έρευνα που διεξήγαγε η Φλούδα, η οποία είναι επιμελήτρια Προϊστορικών και Μινωικών Αρχαιοτήτων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, επανήλθε πρόσφατα στο προσκήνιο χάρη στην έκθεση με τίτλο «Κρητικές Αρχαιότητες στον δρόμο της επιστροφής» στο μουσείο. Οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να δουν συνολικά 34 αρχαία έργα που είχαν ληφθεί από την Κνωσό παράνομα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είκοσι έξι από αυτά τα αντικείμενα επιστράφηκαν τον περασμένο Νοέμβριο με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου του Γκρατς.
Σύμφωνα με τον Flouda, ο ακριβής αριθμός των αρχαιοτήτων που εκκρίθηκαν από τη χώρα από τον Ringel σε ένα στρατιωτικό αεροπλάνο δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί. Εκτός από τα μικρότερα αντικείμενα που αφαίρεσε από το Στρωματογραφικό Μουσείο και την αποθήκη της βίλας Αριάδνη στην Κνωσό, η εμμονή του επεκτάθηκε και σε μεγαλύτερα αντικείμενα. Μέρος του λάφυρά του ήταν ένα ακέφαλο ελληνιστικό άγαλμα που ήταν πριονισμένο στα δύο, το κεφάλι ενός ανδρικού αγάλματος, ένα τμήμα σαρκοφάγου με σκαλιστές παραστάσεις, ένα τμήμα πέτρινης ταφικής πλάκας με απεικόνιση ανθρώπου και σκαλισμένο μινωικό αγγείο. από στεατίτη.
Τον περασμένο Νοέμβριο, με αφορμή τον επαναπατρισμό των αντικειμένων που είχε σαρώσει ο Ringel, η Καθημερινή παρουσίασε τις ηρωικές προσπάθειες μιας πρώην εφορείας αρχαιοτήτων Κρήτης, του Νικολάου Πλάτωνα, για την επιστροφή των αντικειμένων.
Μια εξήγηση για τη συστηματική λεηλασία αρχαιοτήτων από τον Αυστριακό στρατηγό μπορεί να είναι η ματαιοδοξία του. Όπως έγραψε η Flouda στην έρευνά της, η Ringel είχε συναντηθεί με τον Arnold Schober, καθηγητή αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Graz, το 1941. Αργότερα, θα έδινε στον Schober κλεμμένα αντικείμενα ως δώρο, για να δημιουργήσει την «Κρητική Συλλογή».
Στην έρευνά της, η Flouda παραθέτει ένα απόσπασμα από μια επιστολή του Schober, ο οποίος σχολίαζε την προοπτική συνεργασίας με τον Ringel: «Το ινστιτούτο μου δεν έχει οστρακό από την Κρήτη και φυσικά δεν ήθελα να αφήσω αυτή την ευνοϊκή ευκαιρία να μου περάσει». έγραψε.
Ήταν εκείνη τη στιγμή που έφτασε στην Κρήτη ο August Schoergendorfer, ο οποίος ήταν επιστημονικός βοηθός στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς. Από τις 27 Οκτωβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου 1941, ανέλαβε τις παράνομες ανασκαφές που διέταξε ο Ρίνγκελ σε ένα τμήμα του ρωμαϊκού σπιτιού, πίσω από το Μικρό Παλάτι στην Κνωσό, μαζί με τον αρχαιολόγο Ulf Jantzen και τη βοήθεια Ελλήνων κρατουμένων.
Μέχρι τώρα, ο Schoergendorfer είχε διοριστεί αξιωματικός του Kunstschutz (άτομο στο γερμανικό στρατό υπεύθυνο για την «προστασία της τέχνης»).
Μελετώντας δεκάδες φωτογραφίες στο λεύκωμά του, ο Flouda κατέγραψε την αρχαιολογική διαδρομή του Schoergendorfer στην κατεχόμενη Κρήτη. Ο Αυστριακός συμμετείχε σε έρευνες στους νομούς Ηρακλείου, Λασιθίου και Χανίων και πραγματοποίησε ανασκαφές σε δύο τοποθεσίες στο χωριό Απεσοκάρη, στη Μεσαρά. Ο Flouda ανακάλυψε επίσης από αδημοσίευτες αναφορές του Πλάτωνα ότι, σε αντίθεση με τον Ringel, ο Schoergendorfer παρέδωσε τις αρχαιότητες στις ελληνικές αρχές. Αυτά τα ευρήματα βρίσκονται στο επίκεντρο της μελέτης της Flouda από το 2009, καθώς αποτελούν μέρος της συλλογής του μουσείου Ηρακλείου.
Στο Απεσοκάρι της Μεσαράς
Πέρα από τα φωτογραφικά ντοκουμέντα, ο ερευνητής επισκέφτηκε το χωριό Απεσοκάρι αναζητώντας μαρτυρίες. «Το σπίτι που είχε επιτάξει ο αρχαιολόγος είναι ακόμα εκεί, στη νότια άκρη του χωριού», είπε στον Κ.
Όπως αναφέρει η Flouda σε σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε σε βρετανικό επιστημονικό περιοδικό, μια από τις φωτογραφίες του άλμπουμ δείχνει την οικογένεια που έμενε στο σπίτι να στέκεται δίπλα στους στρατιώτες της Wehrmacht – πιθανότατα σκηνοθετημένη.
Ο Φλούδα λέει ότι η ανασκαφή στο Απεσοκάρι μπορεί να χρησίμευε και ως κάλυμμα για άλλους σκοπούς. Στη νότια ακτή της Κρήτης, οι Γερμανοί είχαν δημιουργήσει φυλάκια σε μια προσπάθεια να πιάσουν όποιον Βρετανό στρατιώτη αποβιβαζόταν στο νησί για να βοηθήσει την ελληνική αντίσταση. Ένα από αυτά τα φυλάκια ήταν δίπλα στο χώρο της ανασκαφής.
Εξετάζοντας προσεκτικά κάθε μία από τις 20 σελίδες του φωτογραφικού άλμπουμ, συνειδητοποίησε ότι είχαν επαναχρησιμοποιηθεί αφού βρήκε σημειώσεις με λευκό μελάνι που χρονολογούνται πριν από το 1941. Σε κάθε περίπτωση, ο ιδιοκτήτης του άλμπουμ το είχε πάντα μαζί του μετά τον πόλεμο.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο ekathimerini.com – Πηγή: greece-is.com – Γιάννης Παπαδόπουλος
Ένα από τα αντικείμενα που έκλεψαν οι Ναζί και επέστρεψε στην Κρήτη από το Πανεπιστήμιο του Γκρατς.
Το φωτογραφικό άλμπουμ που η χήρα του αξιωματικού και αρχαιολόγου August Schoergendorfer έδωσε στην Ελληνίδα αρχαιολόγο Dr Georgia Flouda το 2010.
