Κείμενο – βίντεο: Νικόλαος Μαθιουδάκης
Σταύρος Βεργάκης ή ο Σταύρος του ΄΄Βεργόκωστα΄΄ όπως ήταν γνωστός !!!
Ένας από τους πολλούς λυράρηδες των Αστερουσίων της δεκαετίας του 1960 και της μεγάλης μουσικής σχολής του Μεσοχωριού !!!
Συναντηθήκαμε στην Σητεία πριν κάμποσο καιρό όπου είναι και η μόνιμη κατοικία του με την οικογένεια του την γυναίκα του και τα παιδιά του !!
Μπορεί να είναι μακριά μόνιμος κάτοικος Σητείας, όμως η νοσταλγία για τα Αστερούσια και τον τόπο καταγωγής το Μεσοχωριό είναι έντονα και πάντα στην σκέψη του !!!
Δεν ξεχνά, θυμάται, αναφαίρετε και πάντα γυρνά στα ξέγνοιαστα όμορφα χρόνια που πορεύτηκε ως ένας από τους πολλούς και αξιόλογους λυράρηδες της περιοχής μας !!
Επηρεασμένος σε νεαρή ηλικία απο τους πολλούς και καλούς λυράρηδες του Μεσοχωριού είχε το μεράκι μέσα του και την θέληση να μάθει λύρα !!
Ο Σταύρος για πολλά χρόνια ασκούσε το επάγγελμα του λυράρη στην περιοχή μας και πέρα αυτής και μάλιστα ήταν αυτοδίδαχτος!!!
Όπως ο ίδιος μας διηγείται έμαθε λύρα παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του που δεν συμφωνούσε ,και δεν με ήθελε λυράρη και τα πρώτα χρόνια που προσπαθούσα να μάθω, κρυβόμουν στα δώματα και στο σπίτι όταν έλειπε, και έπαιζα και μάθενα κρυφά!!!
Βλέποντας την επιμονή μου και αφού είδε ότι δεν έκανα πίσω, αποφάσισε να μου πάρει την πρώτη μου λύρα και με πήγε στο πύργο στου Σταθογιάννη από τον Πρινιά που τις έφτιαχνε βρήκα μια έτοιμη, και μου την αγόρασε !!!
Η χαρά μου δεν περιγραφόταν κρατώντας την στα χέρια μου, και σιγά- σιγά με αυτην την λύρα έμαθα κάποιους σκοπούς και κάθε βράδυ σχεδόν έπαιζα και διασκέδαζα τούς συνομήλικους μου και νεαρούς τότε του χωριού κάνοντας συχνά παρέες και καντάδες και έτσι άρχισα και μάθενα και εξελισσόμουν καθημερινά !!!
Μικρός του άρεσε να καθίσει δίπλα στο Κωστή Παπαδάκη η ΄΄Λυρατζάκη΄΄ η στο Γιάννη τον Βεργάκη η ΄΄Τσικιντίρη΄΄ να τους κρατάει το τσιγάρο αλλά και να ακούσει περισσότερο κάποιους σκοπούς για να τους παίξει την άλλη μέρα στην λύρα του !!
Αξέχαστα για τον ίδιο τα γλέντια στα καφενεία στο Μεσοχωριό και ιδιαίτερα στο Μέγαρο του Νταγκώνα, αλλά και η επιθυμία όλων για γλέντι στον χώρο αυτό που φημιζόταν για την άνεση και την ευρυχωρία του για περισσότερο κόσμο τα χρόνια αυτά και πάντα ήταν στην προτίμηση όλων και περισσότερο για γάμους αλλά και ιδιαίτερα για τα πανηγύρι του χωριού !!
Μάλιστα τότε που το Μεσοχωριό ήταν σε πλήρη ακμή και ειδικά στο μεγάλο πανηγύρι του Αι Γιάννη του Θεολόγου θυμάται ότι όσα μαγαζιά είχε το Μεσοχωριό όλοι κάνανε γλέντι με τους χωριανούς λυράρηδες και λαουτιέρηδες να είναι στην προτίμηση που ήταν αρκετοί, αλλά και με άλλους μεγάλους λυράρηδες να έρχονται ονόματα μεγάλα τότε της εποχής !!!
Μάλιστα ο Σταύρος μνημονεύει και θυμάται ότι στο Μεσοχωριό πρωτογνώρισε τον Νίκο Ξυλουρη σε μικρή ηλικία 20 χρόνων περίπου και για την ιστορία όταν έπαιξε στο καφενείο του Γοραντωνάκη Μύρω και με λαουτιέρη τον Γιάννη Ξυλούρη και τον Ζαχ Φασουλά και επίσης θυμάται, στου Γιοργουλή το καφενείο ότι έπαιζε ο Κλάδος και στο ξακουστό τότε μέγαρο του Νταγκώνα ο Γιώργης Καλομοίρης, όπως και ο τότε βιολάτορας απο την Επισκοπή Ηρακλής Σταυρουλάκης !
Γλέντια και πανηγύρια τότε αξέχαστα, οι ετοιμασίες μεγάλες τα φαγητά άφθονα για την φιλοξενία του μουσαφίρηδων που κατέφθαναν από τα διπλανά χωριά, τα καφενεία γεμάτα και μάλιστα οι περισσότεροι να παρακολουθούν και να συμμετέχουν όρθιοι και να ξημερώνονται όλοι στο γλέντι !! !!!!!
Τότε κάνανε και την εμφάνιση τους τα μηχανήματα που οι περισσότεροι αν όχι όλοι και όσοι είχαν την δυνατότητα νοίκιαζαν για να καλύψουν το γλέντι από τα καταστήματα του Λυδάκη και του Ταβλά στο Ηράκλειο !!!
Πρώτο γλέντι που πήγα μας λέει ο Σταύρος ήταν στο Πρινιά της Αγίας Παρασκευής με λαουτιέρη τον Γιάννη Μαθιουδάκη φιλοξενηθήκαμε στο Σπίτι του Πέτρο Καλογιαννακη και του Νικόλα του Μανιά πριν το γλέντι τα λεφτά τότε λιγοστά αλλά οι άνθρωποι γλεντάγανε και διασκεδάζανε με τα λίγα και με περισσότερο κέφι και με όρεξη !!Έπαιξα σε όλα τα χωριά της περιοχής μας με λαουτιέρη τον Γιάννη τον Μαθιουδάκη και μετά για δέκα χρόνια περίπου με τον Χρήστο τον Βεργάκη επίσης με τον Αριστειδη τον Αγριμανάκη τον Νικηφόρο Παπαδάκη και άλλους !!!!
Αξέχαστη η περιπέτεια μας με τον Γιάννη τον Μαθιουδάκη του (Καβουσανού) όταν μας καλέσανε σε γάμο στο Αφρατί ήταν να πάει ο Γιάννης ο Βεργάκης ο Τσικιντίρης αλλά είχε αλλου δουλειά και έστειλε εμένα !! Ξεκινήσαμε με τον Γιάννη με μια τρίκυκλη μηχανή που έιχε,κουστουμαρισμένοι με τίς γραβάτες, τοποθετήσαμε τα όργανα στην καρότσα σκέτα χωρίς μηχανήματα και φύγαμε !! Στον δρόμο μας έπιασε βροχή και στο Καραβάδω στο ρυάκι καρφώνει η μηχανή !! Αν και κουστουμαρισμένοι κατεβήκαμε και μπήκαμε στο ποταμό για να βγάλομε την μηχανή, βραχήκαμε και λασπωθήκαμε και μάλιστα για καλή μας τύχη σταματήσαμε σε ένα φούρνο που άναβε για τα ψητά του γάμου και στεγνώσαμε τα ρούχα μας !!Παρά την περιπέτεια μας πήγαμε στο γάμο, βγάλαμε το γλέντι, περάσαμε καλά και μάλιστα τότε θυμάμαι που βγάλαμε 160 δραχμές !!
Θυμάτε τους πολλούς λυράρηδες του Μεσοχωριού και συχνά αναφέρεται σε αυτούς όπως Κωστής Παπαδάκης (Λυρατζάκης) Μανώλης Παπαδάκης (Αγροφύλακας), Γοραντωνάκης Μιχαλης, Βεργάκης Γιάννης (Τσικιντίρης), Ζαχαρίας Μελεσσανάκης, Μελεσσαννάκης Γιάννης, Αντώνης Βεργακης, και τους πασαδόρους Λαουτιέρηδες Γιώργη Καρκαβάτσο, Βλάσσης Μαθιουδακης, Γιαννης Μαθιουδακης, Χρήστος Βεργάκης Νικηφόρος Παπαδακης Γιωργης Βεργακης !!
Στην μνήμη του έντονα παραμαίνουν ο Μαλεβυζιωτης του Λυρατζάκη και η μοναδική μελωδία του Εθιανού πηδηχτού!!! Ξεχωριστές οι τραγουδιστές κοντυλιές του λυρατζάκη και οι μερακλήδες όταν ήθελα να πιαστούν να τραγουδούνε με τις ώρες και να επιβεβαιώνει ότι, τότε ο κόσμος τον ήθελε και το αγαπούσε !!
Αφού είπαμε για το ιστορικό της διαδρομής του άνοιξε το βαλιτσάκι με την λύρα και αν και χωρίς λαούτο έπαιξε αυθόρμητα και απέδωσε σκοπούς που μας μεταφέρουν σε γλέντια και στο χρώμα όπως εκείνος έζησε στα καλά χρόνια του Μεσοχωριού και των αστερουσίων !!
Σταύρο να είσαι καλά με την οικογένεια σου και επιφυλασσόμαστε σε μιά καλή παρέα όποτε ταιριάσει !
