Γράφει ο Σταύρος Φωτάκης
1.Γενικά
Η ζωοκλοπή συνεχίζει να αποτελεί και σήμερα, ένα από τα πιο σοβαρά, εγκλήματα κατά της περιουσίας στην Κρήτη. Αποτελεί ένα δεύτερο επάγγελμα των- ζωοκλεφτών,, οι οποίοι σχεδόν στο σύνολό τους είναι κτηνοτρόφοι. Κατά• τις τελευταίες δεκαετίες, γίνεται κατά κανόνα κατ’ επάγγελμα και κατά συνήθεια- και αποτελεί μια πραγματική μάστιγα, για την ύπαιθρο και μεγάλο πονοκέφαλο για την Αστυνομία. .
Είναι επίσης, ένα μεγάλο πλήγμα για την τοπική, αλλά και την εθνική οικονομία. Αν και υπάρχουν σήμερα όλες οι ευνοϊκές προϋποθέσεις, για να αναπτυχθεί ευρύτερα η κτηνοτροφία συμπεριλαμβανομένης και της οικόσιτης, λόγω τον μεγάλων κτηνοτροφικών εκτάσεων, εν τούτοις, πολλές φορές το κρέας, οπό τα αιγοπρόβατα, δεν φτάνει ούτε για ντόπια κατανάλωση. Και η αιτία φυσικά είναι η ζωοκλοπή, που έχει σαν συνέπεια την απροθυμία των κατοίκων να ασχοληθούν με ζήλο α¬κόμη και με την οικόσιτη κτηνοτροφία.¬
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία άτι, η ζωοκλοπή αποδοκιμάζεται και σχολιάζεται οπό το κοινό, γιατί αποτελεί πράξη ατιμωτική και η ζημιά που προκαλεί είναι μεγάλη.
Το αδίκημα της ζωοκλοπής εξακολουθεί να υπάρχει σε ορισμένες περιοχές και κυρίως στις ορεινές, όπου διαμορφώνονται χαρακτήρες περισσότερο δυναμικοί και ατίθασοι.
Οι ζωοκλοπές που γίνονται κάθε χρόνο στην Κρήτη και τα ζώα που αφαιρούνται δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν, για το λόγο ότι, τόσο οι παθόντες, όσο και το ευρύ κοινό αποφεύγουν να καταγγείλουν και να συνεργαστούν με την Αστυνομία λόγω ειδικής νοοτροπίας και αποφυγής εμπλοκής σε δικαστικούς αγώνες.
2.Ιστορικά στοιχεία ζωοκλοπής
Για να καταφανεί η ρίζα, η προέλευση της εγκληματικότητας αυτής στο ιδιώνυμο αυτό έγκλημα της ζωοκλοπής, πιστεύω πως θα ήταν χρήσιμη μια μικρή ιστορική αναδρομή.
Η ζωοκλοπή οπωσδήποτε δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο, γιατί οι ρίζες, της βρίσκονται στο μακρινό παρελθόν. Η άποψη- που περισσότερο επικροτεί είναι ότι,, η ζωοκλοπή έχει τις ρίζες της από την εποχή της Τουρκοκρατίας, κατά την οποία οι ντόπιοι κάτοικοι έκλεβαν ζώα ή και ολόκληρα κοπάδια για να βλάψουν τους Τούρκους καταχτητές.
Όταν το έτος 1453 ο Ελληνικός λαός υποδουλώθηκε στον Τούρκικο ζυγό, οι καταχτητές αφαίρεσαν από τον υπόδουλο Έλληνα την .κινητή και ακίνητη περιουσία του καθώς και τα μικρά και μεγάλα ζώα του. Αυτόν τον υπόδουλο Έλληνα τον μέχρι χθες ιδιοκτήτη., έβαλε ο Τούρκος καταχτητής να τα φυλάγει. Το κρέας αυτών των ζώων έτρωγαν οι βάρβαροι και τα κόκαλα έγλειφαν οι δούλοι. Η πείνα, η κακουχία, η στέρηση και οι ταλαιπωρίες ανάγκασαν στην αρχή της σκλαβιάς τους υπόδουλους Έλληνες να παίρνουν- καμιά φορά κανένα αρνάκι από τον Τούρκο -αφέντη που στην ουσία ήταν δικό τους, προκειμένου να συντηρηθούν στη ζωή οι ίδιοι και τα παιδιά τους. Με την πράξη του αυτή ο υπόδουλος Έλληνας πίστευε ότι δεν έκανε τίποτε άλλο από το να τρώει από τα δικά του ζώα, που του είχε αρπάξει ο καταχτητής. Δεν υπήρχε μέσα του καμιά πρόθεση διάπραξης εγκληματικής πράξης. Η ζωοκλοπή τότε είχε αυτή ακριβώς τη μορφή.
Το κακό όμως σιγά – σιγά μεγάλωνε και έπαιρνε τη μορφή μάστιγας για τους Τούρκους, γιατί δεν γινόταν μεμονωμένα αλλά οργανωμένα, από τους αντάρτες των βουνών, για να μπορέσουν να ζήσουν .και να συντηρήσουν τους κλέφτες των βουνών που έκαναν κλεφτοπόλεμο εναντίον του καταχτητή. Τα κλεμμένα ζώα χρησιμοποιούντο τότε για τη διατροφή του Λαού, που αγωνιζόταν να αποτινάξει τον Τουρκικό ζυγό και γενικά, για την στήριξη του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα, του ένοπλου αγώνα κατά του κατακτητή.
Η πράξη αυτή τη, ζωοκλοπής θεωρείτο πατριωτική προσφορά και οι ζωοκλέφτες ήρωες. Η ηρωοποίηση αυτή των ζωοκλεφτών δημιούργησε μια ψυχολογία στο κοινό κατά την οποία εθεωρούντο «σπουδαίοι άντρες» και όποιος τους κατάγγελνε. εθεωρείτο «προδότης». Ο ζωοκλέφτης, μέσα στο κοινωνικό σύνολο, εθεωρείτο «παλληκάρι» και οι πράξεις του έπαιρναν τον χαρακτήρα της παλληκαριάς, της αντρειοσύνης.
Όταν οι Τούρκοι είδαν ότι το κακό μεγάλωνε και έχαναν καθημερινά τα κοπάδια- τους, άρχισαν να λαμβάνουν δρακόντεια, μέτρα. Εκτός από τις στερητικές της ελευθερίας ποινές και την εξορία σε βάρος των ζωοκλεφτών, θέσπισαν τον ξυλοδαρμό, τη νηστεία και τον ακρωτηριασμό ορισμένων μελών του σώματος του ζωοκλέφτη με την ελπίδα ότι, μ’ αυτό τον τρόπο θα πετύχουν το σκοπό τους, δηλαδή να κόψουν το κακό. Δυστυχώς όμως γι’ αυτούς, οι βαρύτερες ποινές έφεραν αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή η ζωοκλοπή αντί να κατασταλεί αυξήθηκε. Οι αντάρτες των βουνών όταν δεν μπορούσαν να πολεμήσουν, έκαναν επιχειρήσεις. ζωοκλεφτικές και αφάνιζαν κυριολεκτικά τα κοπάδια του καταχτητή, όχι τόσο για την επιβίωσή τους αλλά για εκδίκηση και να του δείξουν. ότι δεν φοβούνται τους σκληρούς νόμους του.
Με αυτό το νόημα η ζωοκλοπή την εποχή εκείνη δεν ήταν έγκλημα, αλλά μια πράξη εκδίκησης, πατριωτισμού, αντρειοσύνης; που είχε σαν στόχο την απελευθέρωση του υπόδουλου Έθνους., Η ζωοκλοπή για την εποχή εκείνη ήταν πράξη, λεβεντιάς και παλληκαριάς από την οποία δεν έλειπε το ηθικό υπόβαθρο.
Την εποχή εκείνη όποιας δεν έκλεβε χαρακτηριζόταν δειλός, προδότης και απών από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Όμως και μετά την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού το φαινόμενο της ζωοκλοπής συνεχίστηκε. Η ζωοκλοπή είχε γίνει πλέον συνήθεια και επεκτάθηκε εναντίον όλων των κτηνοτρόφων, είτε αυτοί ήσαν Τούρκοι, είτε ήσαν Έλληνες.
Η Τούρκικη σκλαβιά, που τετρακόσια ολόκληρα χρόνια ή¬ταν στο σβέρκο του Έλληνα, δυστυχώς ήταν αιτία να αποκτήσει μερικές -κακές συνήθειες μεταξύ των οποίων και τη ζωοκλοπή.
Το κακό δυστυχώς επεκτάθηκε μετά την απελευθέρωση και πήρε τεράστιες διαστάσεις σ’ όλο τον Ελληνικό χώρο, σε βάρος των φιλόνομων Ελλήνων. Ο καθηγητής ΓΑΡΔΙίΚΑΣ στην Εγκληματολογία του γράφει ότι στην δεκαετία του 1930 – 40 ο Νομός Ιωαννίνων και ο Νομός Λασιθίου ήταν οι πρώτοι Νομοί στην Ελλάδα στην ζωοκλοπή.
3.Είδη ζωοκλοπής
Τρία είναι τα βασικά είδη ζωοκλοπής :
«) Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ζωοκλοπή που όπως προανέφερα έχει βαθιές ιστορικές ρίζες και θεωρείται δεδομένη η ύπαρξή της από την εποχή της Τουρκοκρατίας Αυτό το είδος της ζωοκλοπής έχει μέσα του το στοιχείο του ανδρισμού, του εγωϊσμού, του φιλότιμου κλπ ή ακόμη εκπληρώνει μια κοινωνική ανάγκη, δηλαδή τη μεγάλη φτώχεια της εποχής. .
β) Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ζωοκλοπή είναι αυτή που παρουσιάζει σήμερα έξαρση και η οποία αντικατέστησε στην κυριολεξία την παραδοσιακή ζωοκλοπή. Είναι αυτό το είδος της ζωοκλοπής που αποτελεί σήμερα το δεύτερο επάγγελμα των ζωοκλεφτών και αντιπροσωπεύει το 95% των ζωοκλεφτών.
γ) Η ζωοκλοπή της ΕΚΔΙΚΗΣΗΣ είναι το τρίτο είδος και οφείλεται κυρίως στις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ δραστών και παθόντων, δηλαδή προσωπικές, πολιτικές, οικονομικές, διεκδίκηση βοσκότοπων κλπ και αντιπροσωπεύει το υπόλοιπο 5% των ζωοκλοπών.
4.Διαμόρφωση χαρακτήρα ζωοκλέφτη
Οι ζωοκλέφτες είναι κοινοί κακοποιοί, είναι παράσιτα της κοινωνίας. Είναι άτομα αντικοινωνικά, εχθροί του κοινωνικού συνόλου. Το οικογενειακό τους. περιβάλλον και ο τρόπος ζωής τους διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους. Με την ανοχή των γονέων τους και υπό τις συνθήκες που ασκούν το επάγγελμα του κτηνοτρόφου, οπό την παιδική ηλικία ακόμη αρχίζουν την ζωοκλεφτική τους δραστηριότητα. Οι νέοι από νωρίς συμμετέχουν στην κατανάλωση κλοπιμαίων, ακούνε τα κατορθώματα των ζωοκλεφτών και σιγά – σιγά συνειδητοποιούν ότι είναι ανάγκη να ενταχθούν κι αυτοί στον κύκλο των ζωοκλεφτών, προκειμένου να επιτύχουν στην κτηνοτροφική τους ζωή.
Όσο περνά ο χρόνος διαπιστώνουν ότι, όσο περισσότερη ζωοκλεφτική δράση έχουν, τόσο περισσότερο τους υπολογίζουν .και ξεχωρίζουν μεταξύ των άλλων κτηνοτρόφων, οι οποίοι ζητούν τη φιλία τους, επιδιώκουν στενότερες σχέσεις και αποφεύγουν , την διάπραξη ζωοκλοπών σε βάρος τους.
0 ζωοκλέφτης που είναι καταξιωμένος στο χώρο του, επηρεάζει άλλους ζωοκλέφτες και έτσι εξασφαλίζει προστασία στο κοπάδι του, στα ζώα των φίλων του αναλαμβάνει συμβιβασμούς και συμμετέχει σε αντεκδικήσεις.
Οι νέοι λοιπόν, κάτω από τις συνθήκες αυτές ζητούν ευκαιρίες για ανάλογη δράση, προκειμένου να καταξιωθούν κι αυτοί στον κύκλο τους.
5.Τρόπος δράσης ζωοκλεφτών
Οι ζωοκλέφτες τις περισσότερες φορές διακινούν τα κλοπιμαία με τα πόδια, επειδή η μορφολογία του εδάφους είναι ορεινή και δύσβατη, αλλά και γιατί η διαφυγή τους, σε περίπτωση που γίνουν αντιληπτοί, είναι πιο εύκολη. Όταν όμως η μορφολογία του εδάφους το επιτρέπει και κυρίως εκεί που υπάρχουν αγροτικοί δρόμοι, η ζωοκλοπή γίνεται και με αυτοκίνητα αγροτικά, κτηνοτροφικά, κλούβες κλπ. Με αυτοκίνητα γίνεται επίσης και η ζωοκλοπή των αρνιών γάλακτος, γιατί αυτά δεν είναι εύκολο να οδηγηθούν με τα πόδια στον τόπο του προορισμού τους, επειδή δια¬σκορπίζονται εύκολα. Βέβαια ό¬λα έχουν σχέση και με τις τοπικές, καιρικές και άλλες εποχιακές συνθήκες. Ζωοκλεφτική δραστηριότητα, υπάρχει κατά κανόνα όλο τον χρόνο, όμως παρουσιάζει ,έξαρση κυρίως τους θερινούς και φθινοπωρινούς μήνες για το λόγο ότι τότε οι κτηνοτρόφοι δεν έχουν πολύ δουλειά, επειδή υπάρχουν μικρά αρνιά,. έχει σταματήσει το άρμεγμα κλπ.
Οι ζωοκλέφτες διαλέγουν τις βραδιές και κυρίως τις φεγγαροβραδιές, για να κάνουν τη «βόλτα» τους. Γι’ αυτό ακούγεται από τους κτηνοτρόφους όταν υπάρχει φεγγάρι ότι, «απόψε η βραδιά είναι επικίνδυνη». Πολλές φορές οι ζωοκλέφτες παρακολουθούν από νωρίς τον κτηνοτρόφο και μόλις τον αντιληφθούν να φεύγει από τα πρόβατά του, αναλαμβάνουν εργασία και έτσι έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους, να μεταφέρουν τα κλεμμένα στον προορισμό τους χωρίς να γίνουν αvτιληπτοί. Τα ζώα τους θερινούς κυρίως μήνες μένουν για πολύ χρόνο αδέσποτα και αυτό διευκολύνει την δραστηριότητα των ζωοκλεφτών, οι οποίοι το γνωρίζουν και αυξάνουν την ενεργητικότητά τους.
Οι ζωοκλέφτες μεταφέρουν τα κλοπιμαία σε μέρη ορεινά, σε σπηλιές, τρύπες, παλαιά μιτάτα, χαράδρες καθώς και σε υπόστεγα- ορεινά ή υπόγεια σπιτιών. Στα σημαία .αυτά τα φροντίζουν μέχρις ότου πάνε στον προορισμό τους, δηλαδή για εμπόριο, . κατανάλωση σε γάμους – βαφτίσια, ταβέρνες κλπ. Είναι ενδεχόμενο τα κλεμμένα να αυξήσουν τα πρόβατα του ζωοκλέφτη ή ακόμα να ανταλλαγούν με άλλα κλεμμένα πρόβατα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση οι ζωοκλέφτες αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά των- κλεμμένων προβάτων, δηλαδή τις σαμές που έχουν στα αυτιά τους και τους κάνουν τις δικές τους σαμές. Οι ζωοκλέφτες κατά κανόνα οπλοφορούν και είναι αδίστακτοι και επικίνδυνοι. Διακίνηση κλεμμένων ζώων γίνεται σε μεγάλο βαθμό από τα κρεοπωλεία, όπου μεταφέρονται σφαγμένα και νομιμοποιημένα, με τις πιστοποιήσεις που χορηγούν οι Κοινοτάρχες, αφού εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να ελέγξουν την ειλικρίνεια των κτηνοτροφικών δηλώσεων και έτσι ισχύει το: «έχεις στην κατοχή σου όσα δηλώνεις».
6.Παράγοντες που ευνοούν τη ζωοκλοπή
Υπάρχουν πολλοί και σημαντικοί παράγοντες, που επηρεάζουν το.• πρόβλημα της ζωοκλοπής και ευνοούν’ τη διατήρησή του, με τον δικό του βαθμό επιρροής ο καθένας. Οι κυριότεροι από τους παράγοντες αυτούς είναι οι εξής :
1.Οι εθιμικές, ψυχολογικές, εδαφολογικές και κοινωνικές επιδράσεις δημιουργούν προδιάθεσή για διάπραξη ζωοκλοπής. Οι κάτοικοι των περιοχών στις οποίες διαπράττεται το αδίκημα της ζωοκλοπής, ασχολούνται -κυρίως με την. κτηνοτροφία, διατηρούν τα ήθη και τα έθιμά τους, δίνουν μεγάλη σημασία στο φιλότιμο, στη συνέπεια, είναι δυναμικοί και αναπτύσσονται στο στενό οικογενειακό περιβάλλον.
2.Η κοινωνική σιωπή. Τις περισσότερες φορές τα θύματα σιωπούν γιατί πιστεύουν ότι είναι προσβολή να καταγγείλουν μια ζωοκλοπή και ακόμη μεγαλύτερη να το δηλώσουν δημόσια, γιατί έτσι παραδέχονται την αδυναμία τους να αντιδράσουν. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις που συλλαμβάνονται δράστες ζωοκλοπής, τα ίδια τα θύματα θεωρούν χρέος τους να τους αθωώσουν, με ψεύτικες καταθέσεις γιατί πιστεύουν στην επίλυση των διαφορών τους μέσα από το δικό τους παραδοσιακό ποινικό και δικαστικό κώδικα. Αυτοί που δεν καταγγέλλουν αναζητούν τα κλεμμένα πρόβατά τους με τη βοήθεια, τρίτων προσώπων, των -ισχυρών παραγόντων με την ελπίδα ότι θα τους επιστραφεί έστω ένα μέρος από τα πρόβατά τους. ‘Άλλοι παθόντες δεν καταγγέλλουν τις ζωοκλοπές, γιατί περιμένουν να τους δοθεί η ευκαιρία να. ανταποδώσουν .με τον ίδιο τρόπο, σ’ αυτόν που υποψιάζονται ή σ’ όποιο άλλο βρουν.
Στο σημείο αυτό θα αναφέρω ένα παράδειγμα. Κάποιος βοσκός «χάνει», όπως λέγεται,, τα πρόβατά του και αρχίζει να-τα «γυρεύει». Με λίγα λόγια του τα κλέψανε και τα αναζητά. Οι πρώτες ενέργειες που κάνει είναι να ενημερώσει τους συγγενείς του, τους στενούς φίλους του και τους «συμμάχους» του στο χωριό. Αυτοί είναι που θα ενδιαφερθούν να βρουν τα ζώα. Αυτοί θα συγκεντρώσουν όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες που τους χρειάζονται, για να προσδιορίσουν τον πιθανό δρόμο που πήραν τα ζώα. Ύστερα βρίσκουν τους «ρωτηχτάδες», δηλαδή τους μεσολαβητές, οι ο¬ποίοι διαθέτουν κύρος, είναι παλιοί ζωοκλέφτες συνήθως και έ¬χουν τον κύκλο τους σε φίλους και κουμπάρους. Οι «ρωτηχτάδες» με τη σειρά τους θα «ρωτήξουν» για τα πρόβατα στα -ύποπτα μέρη και ανάλογα με τις απαντήσεις που θα πάρουν, θα ξεκαθαρίσουν πού βρίσκονται τα ζώα, προκειμένου να αρχίσουν την διαπραγμάτευση. Στη συνέχεια ο κλέφτης ή οι κλέφτες παραδέχονται και ομολογούν, σε κοινό πρόσωπο εμπιστοσύνης ότι, αυτοί τα πήραν και κανονίζουν να επιστρέφουν ένα μέρος από τα κλεμμένα στο κάτοχό τους. Σε όλη αυτή τη διαδικασία, ο . κλέφτης -με το θύμα δεν έρχονταν σε άμεση επαφή και ο «ρωτηχτής» πρέπει να• κρατήσει το στόμα του κλειστό. Το θύμα τελικά μαθαίνει ποιός ήταν ο κλέφτης και ετοιμάζεται να αντιδράσει ανάλογα, επιδεικνύοντας τη δύναμή του και ότι είναι άξιος να είναι βοσκός. Αν οι ζωοκλοπές συνεχιστούν μεταξύ τους και υπάρχει κίνδυνος να φτάσουν σε βεντέτα, τότε επεμβαίνουν οι κοινοί φίλοι, κουμπάροι συντέκνοι και τους εξαναγκάζουν να τα «σάξουν». Μια κουμπαριά ή μια συντεκνιά σφραγίζει τον «σασμό», δηλαδή το φτιάξιμο των σχέσεων. Το φτιάξιμο αυτό είναι δυνατόν να κρατήσει, αλλά μπορεί και. να. ανοίξει νέος κύκλος αν τα δεδομένα αλλάξουν.
3.Ο μεγάλος αριθμός αιγοπροβάτων, σε ορισμένες κυρίως περιοχές δημιουργεί προβλήματα αποτελεσματικού ελέγχου και έτσι διευκολύνεται η συγκάλυψη των κλοπιμαίων. Οι σημαντικές χρηματικές επιδοτήσεις που δίδονται στους κτηνοτρόφους, ανάλογα με τον αριθμό αιγοπροβάτων που διαθέτουν, συντελούν στη συνεχή αύξηση του αριθμού των.
4.Η μορφολογία ταυ εδάφους των περιοχών που. εκτρέφεται. μεγάλος αριθμός ζώων, διευκολύνει την ζωοκλεφτική. δραστηριότητα των ζωοκλεφτών. Οι περιοχές αυτές είναι κυρίως ορεινές, δυσπρόσιτες, αχανείς και πολλές φορές ανεξερεύνητες, και αφενός μεν καλύπτουν τις κινήσεις των δραστών και διευκολύνουν την απόκρυψη των κλεμμένων, αφετέρου δε δυσκολεύουν τις κινήσεις και τον έλεγχο της Αστυνομίας, ’
5.Η πυκνότητα των αγροτικών δρόμων. Η ανάπτυξη κυρίως του αγροτικού δικτύου διευκολύνει τους ζωοκλέφτες να φθάσουν εύκολα και γρήγορα στους χώρους βοσκής, καθώς επίσης και να απομακρυνθούν γρήγορα με τα κλεμμένα ζώα, Η δυνατότητα αυτή δημιουργεί τις προϋποθέσεις, για την συγκρότηση οργανωμένων ομάδων κυρίως από κτηνοτρόφους, που . ελέγχουν κυριολεκτικά την κτηνοτροφία.
Έτσι η ζωοκλοπή, από πράξη αντεκδίκησης αποτελεί σήμερα μια πολύ σπουδαία κερδοφόρα επιχείρηση. 0 εκσυγχρονισμός και η δημιουργία υποδομής σε δρόμους, περιφράξεις κτημάτων, η κατασκευή δεξαμενών και η παροχή ζωοτροφών άλλαξαν ριζικά τις κτηνοτροφικές συνθήκες. Η σύγχρονη ζωοκλοπή έχει γίνει εύκολη και οι ζωοκλέφτες δίκαια τη χαρακτηρίζουν παιχνίδι.
6.0 τρόπος βοσκής και επίβλεψης των ζώων. Οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι δεν επιτηρούν τα πρόβατά τους κατά τις κρίσιμες μέρες, π.χ. φεγγαροβραδιές, κακοκαιρίες, εορτές κλπ., αλλά προτιμούν το καφενείο ή το σπίτι τους και περιμένουν τα πάντα από το Κράτος. Η έλλειψη επιτήρησης των αιγοπροβάτων στους χώρους βοσκής όπου, εγκαταλείπονται και βόσκουν σχεδόν αδέσποτα, αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα που ευνοεί την ζωοκλοπή. Τα ζώα αφήνονται εντελώς ελεύθερα για αρκετό χρόνο, με συνέπεια να διασκορπίζονται σε μεγάλες εκτάσεις και έτσι δεν είναι δυνατή η επίβλεψη, και ο έλεγχός τους. Η έλλειψη οικογενειακών εργατικών χεριών οδήγησε. στην ελλιπή επίβλεψη, φύλαξη των κοπαδιών καθώς και στην εγκατάλειψη μικρότερου αριθμού, σε περιφραγμένα αγροτεμάχια. •
7.Ο παραδοσιακός τρόπος σήμανσης .«μαρκαρίσματος» των ζώων, διευκολύνει σε πολύ με¬γάλο βαθμό την συγκάλυψη των ζωοκλεφτών, σε συνδυασμό και με την εύκολη χορήγηση «πιστοποίησης» κυριότητας από τις Κοινότητες.
Στο σημείο αυτό θα αναφέρω και άλλο παράδειγμα. Η Αστυνομία πληροφορείται ότι διαπράχθηκε μια ζωοκλοπή και ότι, τα μισά από τα κλεμμένα ζώα μεταφέρονται με αυτοκίνητο για πούλημα και τα άλλα μισά πήγανε στο μιτάτο του δράστη. Το αυτοκίνητο που μεταφέρει τα κλεμμένα εντοπίζεται. και σε έλεγχο που γίνεται σ’ αυτό βρίσκονται 10 ζώα που έχουν την ίδια σαμέ .με τα κλεμμένα. Διαπιστώνεται όμως ότι, τα ζώα αυτά συνοδεύονται με πιστοποίηση του Κοινοτάρχη και έτσι, ο έλεγχος καταλήγει σε αδιέξοδο. Ο έλεγχος συνεχίζεται στο μιτάτο και αφού συγκεντρωθούν τα ζώα, με δυσκολία μετριούνται για να ελεγχθούν με βάση την κτηνοτροφική δήλωση. Δυστυχώς όμως- και αυτός ο έλεγχος καταλήγει σε αδιέξοδο γιατί, αν βρεθούν λιγότερα καταγγέλεται κλοπή, αν βρεθούν περισσότερα τότε λέει ο δράστης ότι τα επιπλέον είναι του αδελφού του ή κάποιου γείτονα.
8.Η απροθυμία των παθόντων να συνεργαστούν με την Αστυνομία, η οποία κυρίως οφείλεται στον φόβο εκδίκησης. Πολλές περιπτώσεις ζωοκλοπών δεν καταγγέλλονται με αποτέλεσμα να .μη λαμβάνει γνώση καθόλου η Αστυνομία. Στις περιπτώσεις αυτές, ο παθών ιδιοκτήτης σκέφτεται και λέει: «Τώρα μου πήραν 5 ή 10 ή 20 πρόβατα, αν όμως τους καταγγείλω θα μου εξαφανίσουν το κοπάδι». Οι παθόντες και οι μάρτυρες αποφεύγουν να εμπλακούν σε δικαστικούς αγώνες γιατί τις περισσότερες φορές είναι μακροχρόνιοι, πολυέξοδοι και κοπιαστικοί. Έτσι συντηρείται ο παραδοσιακός τρόπος του ξεμπερδέματος των κλοπιμαίων από τους μεσάζοντες, που έχει στόχο, τον συμβιβασμό το «σάξιμο» δηλαδή της δουλειάς και που πάντα αποβαίνει σε βάρος των θυμάτων. Δυστυχώς η νοοτροπία αυτή μεταφέρεται και συντηρείται επί ένα και πλέον αιώνα, όπως προκύπτει από μία εγκύκλιο που εξέδωσε το έτος 1889, ο τότε Γενικός Διοικητής Κρήτης προς τους Διοικητές και Επάρχους και τόνιζε στην τελευταία παράγραφο τα εξής: «Δια να επιτύχει η ενέργεια αυτή της Χωροφυλακής, πρέπει να βοηθήσουν αυτήν και οι κάτοικοι. Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι, οι ο¬ποίοι ηξεύρουν ποιοί είναι οι ζωοκλέπται και πού ευρίσκονται κλοπιμαία ζώα και όμως δεν το μαρτυρούν. Όποιος ηξεύρει τοιαύτα πράγματα δεν πρέπει να τα κρύπτει, αλλά πρέπει να τα λέγει, εάν δε τα είπη πράττει ευεργεσίαν, διότι συν¬δράμει τας ενεργείας της Αρχής, αι οποίαι γίνονται δια να «σφαλιστεί η περιουσία του καθενός».
Εν Χανίοις .Κρήτης τη 14 Οκτωβρίου 1889
Ο Γεν, Διοικητής Κρήτης Κ. ΛΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
9.Η υποαπασχόληση των κτηνοτρόφων κατά τους θερινούς μήνες, παρέχει σ’ αυτούς πολλές ελεύθερες ώρες, τις οποίες αξιοποιούν σε ζωσκλεφτική δραστηριότητα. .
10,Η επιεικής μεταχείριση των ζωοκλεφτών, η οποία αφορά την κατά το πλείστον έκδοση αθωωτικών αποφάσεων, την επιβολή ανεπαίσθητων ποινών φυλάκισης και την μετατροπή τους σε χρηματικές, το μεγάλο διάστημα που ‘μεσολαβεί μέχρι την δίκη, τις συνεχείς αναβολές κλπ. Παλαιότερα, οι πολιτικές παρεμβάσεις υπέρ των «ημετέρων» προς τις Εισαγγελικές και Δικαστικές Αρχές για ένα ευνοϊκό αποτέλεσμα, ήταν παράγοντας ανασταλτικός για τη δίωξη και καταστολή του αδικήματος της ζωοκλοπής.
Πέραν των όσων προανάφερα οπωσδήποτε υπάρχουν και άλλοι μικρότερης ίσως σημασίας παράγοντες, που ευνοούν την διάπραξη του αδικήματος της ζωοκλοπής, όπως η ευκολία μετακίνησης των ζώων οπό κάτοχο σε κάτοχο, η ομοιομορφία τους, οι πολλές σαμές που υπάρχουν σε κάθε κοπάδι, η αύξηση των μικροκτηνοτρόφων σε βάρος των μεγαλοκτηνοτρόφων κλπ.
Για την αντιμετώπιση του επικίνδυνου φαινομένου της ζωοκλοπής, από το έτος 1848 μέχρι σήμερα, η Πολιτεία εξέδωσε πολλούς νόμους και διατάγματα, αλλά δυστυχώς το κακό συνεχίζεται.
7.Επιπτώσεις από τη ζωοκλοπή
Το κόστος από την μάστιγα αυτή που λέγεται ζωοκλοπή, είναι πολύ μεγάλο και διακρίνεται σε οικονομικό και κοινωνικό. Το οικονομικό κόστος προ-έρχεται :
1.Από την αξία των ζώων που κλέβονται.
2.Από τα δημόσια έξοδα των Αστυνομικών, Δικαστικών κλπ. αρχών.
3.Από τα έξοδα των παθόντων για την αναζήτηση των ζώων τους καθώς και των άλλων προσώπων που συμμετέχουν (ρωτηχτές κλπ.).
4.Από την αποτροπή ανάπτυξης μεγαλύτερης κτηνοτροφίας.
Υπάρχει όμως και το κοινωνικό κόστος. Ποιός θα μπορέσει να διώξει την απογοήτευση του φτωχού οικογενειάρχη, που σε μια νύχτα τα λίγα πρόβατα που διατηρούσε για τη συντήρηση της οικογένειάς του, άλλαξαν διαμονή και κυριότητα. Πώς θα αξιολογηθούν οι κόποι, οι ελπίδες και ο ιδρώτας ενός οικογενειάρχη, που χάθηκαν σε μια βραδιά, αφού τα πρόβατα που είχε αγοράσει με χίλιες δυο στερήσεις και οικονομίες, άλλαξαν χέρια;.
8.Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Η ζωοκλοπή πλέον είναι μια οργανωμένη εγκληματική δραστηριότητα. Οι ζωοκλέφτες αποτελούν ιδιαίτερο είδος εγκληματιών. Οι ζωοκλέφτες δρουν ομαδικά και οι περισσότεροι έχουν σύγχρονο οπλισμό τον οποίο δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν,. για να μη συλληφθούν ή αναγνωριστούν. Η οργανωμένη και σε ευρεία κλίμακα διάπραξη του αδικήματος της ζωοκλοπής οφείλεται κυρίως στο εύκολο κέρδος που καταφεύγουν, τόσο οι κτηνοτρόφοι όσο και οι έμποροι σφαγίων. Η σύλληψη ή ο τραυματισμός ενός οργανωμένου ζωοκλέφτη, θέτει σε εμπόλεμη κατάσταση ολόκληρο τον κόσμο των ζωοκλεφτών, οι οποίοι προσπαθούν να τον βοηθήσουν, με κάθε τρόπο, ακόμα και με σύγκρουση με την Αστυνομία. Είναι δυνατόν ολόκληρο χωριό να εμποδίσει ενόπλως την έρευνα σ’ αυτό, για κατάσχεση κλοπιμαίων ή την σύλληψη ζωοκλέφτη.
Η Αστυνομία παίρνει όλα τα μέτρα εκείνα» που κρίνονται αναγκαία, .εφαρμόζοντας και την ισχύουσα Νομοθεσία, προκειμένου να αντιμετωπίσει την μορφή αυτή του οργανωμένου εγκλήματος της ζωοκλοπής, τόσο από πλευράς πρόληψης όσο και από πλευράς-, καταστολής.
9.Απόψεις-Προτάσεις
Με τις παραπάνω προϋποθέσεις και μόνο με Αστυνομικά και Νομοθετικά μέτρα, δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Οι’ κτηνοτρόφοι δεν’ πρέπει να τα περιμένουν όλα από την Αστυνομία, αλλά να συνεργαστούν μαζί της για τα δικό τους συμφέρον. Είναι ανάγκη να ενεργοποιηθούν και να επιτηρούν χα πρόβατά τους τουλάχιστον όταν χρειάζεται. Πιστεύω όμως ότι είναι ανάγκη να ευαισθητοποιηθούν και άλλοι φορείς της κοινωνικής ζωής, ώστε να υπάρξει άμεση και ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος. Με συστηματική και κατάλληλη διαφώτιση του πληθυσμού των προβληματικών περιοχών, πρέπει να επιδιωχθεί η αλλαγή της νοοτροπίας του. Στο έργο αυτό της διαφώτισης – ενημέρωσης του κοινού, είναι ανάγκη να συμβάλλουν οι εκπαιδευτικοί, οι πολιτιστικοί σύλλογοι, η τοπική αυτοδιοίκηση, η εκκλησία, τα μέσα ενημέρωσης, Οργανισμοί, Οργανώσεις, Σωματεία και κάθε πολίτης.
Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί ότι η ζωοκλοπή είναι άνανδρη και ανέντιμη πράξη, η οποία προσβάλλει την φιλοτιμία, τις πολιτιστικές .μας παραδόσεις και την μοναδική φιλοξενία του ένδοξου Κρητικού λαού. Δεν έχει κανείς το δικαίωμα να προσβάλλει την αντρειοσύνη και τη λεβεντιά του. Πρέπει να καταλάβει ο καθένας ότι η επώνυμη καταγγελία δεν αποτελεί προσβολή.
Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σπιλώνει τον γέρο – Ψηλορείτη. Στα αιματοβαμμένα του χώματα δεν πρέπει να έχουν θέση οι ζωοκλέφτες – κακοποιοί.
Είναι κρίμα για τον υπερήφανο και τίμιο Κρητικό λαό να υπάρχουν ανάμεσά του 100 περίπου άνθρωποι, οι οποίοι πραγματικά εκθέτουν ανεπανόρθωτα στο Πανελλήνιο, την Κρήτη και τον φιλήσυχο και φιλόνομο Κρητικό λαό. Τέλος θέλω να τονίσω ότι, όποια μέτρα και αν παρθούν δεν θα έχουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, εάν δεν υπάρχει ενεργός συμπαράσταση και βοήθεια όλων των φορέων του νησιού και ιδιαίτερα των κτηνοτρόφων και όλων των κατοίκων.
Πηγή: «Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΜΕΛΑΜΠΙΑΝΩΝ» Αριθ Φύλ. 81 του 1992 σελ.3 και 4
