Του Μιχάλη Παπαηλιάκη*
Ο Ιωάννης Ανδρεαδάκης γεννήθηκε στον Κρουσώνα Μαλεβιζίου στις 20 Οκτωβρίου 1922.
Ήταν το πρώτο από τα έξι ( 6) παιδιά: 2 αγόρια και 4 κορίτσια, του Δράκου Ανδρεαδάκη και της Ασπασίας το γένος Σαββάκη.
Όταν τον Μάιο του 1941, η Γερμανία επιτέθηκε εναντίον της Κρήτης, στον Κρουσώνα σχηματίστηκε ένα ένοπλο εθελοντικό σώμα με περισσότερους από 300 κατοίκους, οι οποίοι κατά τη διάρκεια των δεκαήμερων μαχών πολέμησαν στο Γάζι, το Τσαλικάκι, Αγάκου Μετόχι, Σταυρωμένο και Χανιώπορτα.
Ο οπλισμός των Κρουσανιωτών προέρχονταν από τις αποθήκες της Vης Μεραρχίας Κρητών.
Τον οπλισμό παρέλαβε ο ενωμοτάρχης του χωριού Χρήστος Μαράκης και διένειμε στους κατοίκους , με κατάσταση, ο δάσκαλος Κων/νος Μανουράς. Για αυτήν τους την ενέργεια ο μεν ενωμοτάρχης αργότερα εκτελέστηκε, ο δε Μανουράς επανειλημμένες φόρες απειλήθηκε.
Οι ενέργειες για τη μεταφορά του οπλισμού οφείλονταν στη συνεργασία μεταξύ του Άγγλου αρχαιολόγου Πεντλέμπουρη και του Κρουσανιώτη Αντωνίου Γρηγοράκη ή Σατανά.
Μεταξύ των Κρουσανιωτών ο 19χρονος Ιωάννης Ανδρεαδάκης και ο 53χρονος πατέρας του Δράκος.
Ο Δράκος υπήρξε εθελοντής στους δύο Βαλκανικούς Πολέμους, στους οποίους είχε παρασημοφορηθεί για την ανδρεία του.
Μόλις έληξε η δεκαήμερη Μάχη της Κρήτης, ο Αντώνιος Γρηγοράκης ανακοίνωσε τη δημιουργία αντιστασιακής οργάνωσης. Ο νεαρός Ιωάννης, ο 15χρονος αδελφός του Νίκος και ο πατέρας τους Δράκος εντάχτηκαν αμέσως στην Οργάνωση.
Ο μεν Ιωάννης στο ένοπλο τμήμα, ενώ ο Δράκος και ο Νίκος ως αγγελιοφόροι, σύνδεσμοι και πληροφοριοδότες. Στην ίδια Α.Ο. εντάχτηκε ολόκληρη η ευρύτερη οικογένεια των Ανδρεαδάκηδων, όπως και πολλοί
κάτοικοι των γειτονικών χωριών (Σάρχος, Κιθαρίδα, Λουτράκι, Κορφές κ.ά.).
Η συμμετοχή της οικογένειας του Δράκου Ανδρεαδάκη στη Μάχη της Κρήτης και η ένταξη τους στην Αντιστασιακή Οργάνωση θα καθορίσει το μέλλον τους για χρόνια..
Το σπίτι της οικογένειας λεηλατείται, ο Δράκος συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για δύο χρόνια, πρώτα στο Ηράκλειο και μετά στην Αγυιά Χανίων.
Η μητέρα του Ιωάννη Ασπασία, και οι δύο μεγαλύτερες αδελφές του, Θεανώ και Όλγα, 17 και 16 χρονών αντίστοιχα, συλλαμβάνονται, επανειλημμένες φορές, μεταφέρονται στον σταθμό χωροφυλακής και βασανίζονται. Ο Ιωάννης,λοιπόν, είχε και μια επί πλέον ευθύνη: να βοηθά την ξεριζωμένη και χωρίς προστάτη οικογένειά του.
Τα δύο επόμενα χρόνια, δηλαδή μέχρι την αναχώρησή του για τη Μέση Ανατολή, ο νεαρός αντάρτης θα συμμετάσχει σε πολλές και δύσκολες επιχειρήσεις, σαμποτάζ, και αποστολές της Οργάνωσης, στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνης.
Ενδεικτικά αναφέρω την επιχείρηση απελευθέρωσης Κρουσανιωτών από τις φυλακές Ηρακλείου.
Στις αρχές του 1943, ενώ τα περισσότερα μέλη της Α.Ο. βρίσκονταν στο Αμάρι, ο Ιωάννης και ο πρωτεξάδελφος του Δημ. Δομαλάκης, στέλνονται στον Κρουσώνα για να εκφοβίσουν και αν χρειαστεί να εξουδετερώσουν συνεργάτες των κατακτητών……….
Εδώ είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι η Αντιστασιακή Οργάνωση «Σατανά», σε μεγαλύτερο βαθμό από τις άλλες Οργανώσεις της Κρήτης, είχε στραμμένη την προσοχή και τις δυνάμεις της, όχι μόνο εναντίον των κατακτητών αλλά και εναντίον των συνεργατών τους στον ίδιο τον Κρουσώνα.
Στον Ιωάννη έγιναν 3 απόπειρες δολοφονίας.
Στην τρίτη απόπειρα, Ιούνιος 1942, συλλαμβάνεται από χωροφύλακες, Γερμανούς και συνεργάτες τους, στον μύλο του παππού του Σαββογιάννη, κέντρο αντίστασης των Κρουσανιωτών.
Ενώ μεταφέρονταν για εκτέλεση στο Βουλισμένο Αλώνι, τόπο εκτέλεσης πατριωτών, καταφέρνει, με τη βοήθεια του χωροφύλακα Ιωάννη Φαβατά, να διαφύγει της προσοχής του αποσπάσματος και παρά τον καταιγισμό πυρών να αποδράσει.
Μετά την απόδραση περιπλανήθηκε για εβδομάδες , μεταξύ Ανωγείων και Αμαρίου, έως ότου επανασυνδεθεί με την Α.Ο.
Αρχές Ιουνίου 1943, μαζί με άλλα μέλη της Α.Ο., φεύγει από την παραλία του Αγίου Σάββα στα Καπετανιανά για την Αίγυπτο. Κατατάσσεται στον Ελληνικό Στρατό και. συμμετέχει σε επιχειρήσεις στην Παλαιστίνη, Συρία, Αίγυπτο, Ιορδανία και Λιβύη.
Αρχές Ιουνίου 1944, ο Ιωάννης εντάχτηκε στην μόλις συγκροτηθήσα, στην Αίγυπτο, 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία. Μετά από δίμηνη εκπαίδευση, η Ταξιαρχία μεταφέρεται στην Ιταλία και στις 3 Σεπτεμβρίου 1944 αναπτύσσεται, υπό Καναδική διοίκηση , νοτίως της παραλιακής πόλις Ρίμινι, η οποία αποτελούσε το ανατολικότερο σημείο της αμυντικής γερμανικής γραμμής με την ονομασία Γοτθική Γραμμή.
Στις 17 Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια θυελλώδους επίθεσης, οι άνδρες της Ταξιαρχίας διέσπασαν τη Γερμανική άμυνα και κατέλαβαν το αεροδρόμιο της πόλις. Τέσσερεις ημέρες μετά κατέλαβαν την πόλη και ύψωσαν την Ελληνική σημαία στο δημαρχείο. Το Ρίμινι, έγινε η πρώτη πόλη της Γοτθικής Γραμμής που έπεσε στα χέρια των συμμάχων.
Ο Ιωάννης κατά τη διάρκεια των μαχών πολέμησε γενναία, τραυματίστηκε σοβαρά στον λαιμό, παρασημοφορήθηκε και προήχθη σε δεκανέα.
Ας ακούσομε πως ο ίδιος περιγράφει την ένταση των μαχών.…… «κάθισα στο χαράκωμα να γράψω. Από τις εκρήξεις δεν μπορούσα να κρατήσω το μολύβι. Συνεχώς μου έφευγε από το χέρι και το χαρτί είχε γεμίσει χώματα. Στο τέλος κατάφερα να σημειώσω κάτι αλλά σχεδόν δεν διαβαζόταν, ήταν πάνω κάτω. Σαν καρδιογράφημα. ….»
Μετά το τέλος της Γερμανικής κατοχής , η Ταξιαρχία επέστρεψε στην Αθήνα, όπου στις 9 Νοεμβρίου 1944 παρέλασε στην ελεύθερη πλέον πρωτεύουσα. Ας ακούσομε τον ίδιο…. «Οι μισοί μας αγκαλιάζανε και μας φιλούσανε και μας πετούσανε ροδοπέταλα και οι άλλοι μισοί μας βρίζανε.
Δεν πίστευα στ’ αυτιά μου με αυτά που άκουγα. Δηλαδή το όνειρο του γυρισμού στην Ελλάδα, στην ελευθερία και την ειρήνη που το περίμενα τόσο καιρό γινόταν εφιάλτης. Η επιθυμία να δεις τους δικούς σου ανθρώπους, να επιστρέψεις στο χωριό σου αναβάλλεται. Μόνο πικρία ένοιωθα για όλα αυτά και βεβαίως απογοήτευση για την κατάρα που δέρνει τη φυλή μας και τα παιχνίδια που παίζουν οι δυνατοί της Γης. Μεγαλύτερη κατάρα από τον εμφύλιο δεν υπάρχει!!»
Δυστυχώς, το ένδοξο αυτό στρατιωτικό σώμα, το οποίο χάριν της γενναιότητας των ανδρών του, έδωσε τη δυνατότητα στην Ελλάδα να καθίσει στο τραπέζι των νικητών του 2ου Π.Π. και να πετύχει την επιστροφή των Δωδεκανήσων στον εθνικό κορμό, ενεπλάκη στα Δεκεμβριανά και στον εμφύλιο πόλεμο.
Ευτυχώς, το 1946 ο Ιωάννης αποστρατεύτηκε.
Επιστέφοντας διαπίστωσε ότι το χωριό του είχε πληρώσει βαρύ φόρο αίματος για την ελευθερία: δεκάδες κάτοικοι είχαν χαθεί κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Οκτώ από την οικογένεια του.
Ο Ιωάννης έχει τιμηθεί για την αντιστασιακή και στρατιωτική του δράση με τα παρακάτω παράσημα:
Tον Πολεμικό Σταυρό τύπου Α
Το μετάλλιο του Αγίου Μάρκου
Το μετάλλιο της Θεάς Αθηνάς για την κατάληψη του Ρίμινι
Το χρυσό Σταυρό του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας
Το μετάλλιο της Εθνικής Αντίστασης………………….
Ο Ιωάννης ήταν άνθρωπος απλός, ειλικρινής, πράος, ειρηνικός, σεμνός, ανιδιοτελής, εργατικός, άριστος οικογενειάρχης. Για κάποιο χρονικό διάστημα εργάστηκε ως νυχτοφύλακας στην ΥΕΒ, όμως το δικτατορικό καθεστώς το 1967 τον απέλυσε. Μετά εργάστηκε ως εργάτης στη βιομηχανία και την οικοδομή.
Όταν το 1981 αναγνωρίστηκε επίσημα η Εθνική Αντίσταση και δόθηκαν χρηματικά βοηθήματα σε αντιστασιακούς, ο Ιωάννης και η σύζυγος του Κυριακή το γένος Μανουρά δεν υπέβαλαν αίτηση. Παρέμειναν και δύο χαμηλοσυνταξιούχοι του ΙΚΑ και ΟΓΑ αντίστοιχα.
Ο Ιωάννης έφυγε πλήρης ημερών στις 19 Οκτωβρίου 2017, τελευταίος εν ζωή ένοπλος της Α.Ο Σατανά».
Είθε ήρωες, όπως ο Ιωάννης Δράκου Ανδρεαδάκης, οι οποίοι αγωνίστηκαν για τα πανανθρώπινα ιδανικά και αξίες: της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της Δημοκρατίας, να αποτελούν φωτεινό παράδειγμα, πηγή υπερηφάνειας και αισιοδοξίας για όλους εμάς, και κυρίως για τις νεότερες γενιές.
Σήμερα, τα ιδανικά και οι αξίες για τα οποία αγωνίστηκαν ο Ιωάννης, οι σύντροφοι και συμπολεμιστές του αμφισβητούνται έντονα από ισχυρά πλανητικά κέντρα. Είναι καθήκον όλων μας να μην επιτρέψουμε οι παραπάνω αξίες και ιδανικά να καταλυθούν.
Αιωνία η μνήμη σου Ιωάννη Ανδρεαδάκη της πατρίδας και των προγόνων άξιε!! Μεγάλη τιμή για τους απογόνους σου, και για τον Δήμο Μαλεβιζίου.
Κλείνοντας, η σημερινή εκδήλωση πραγματοποιείται δύο ημέρες μετά την 25η Νοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία κάθε χρόνο εορτάζεται και τιμάται στη χώρα μας η Εθνική Αντίσταση. Δόξα και τιμή σε όλες τις Ελληνίδες και όλους του Έλληνες που συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση.
* Ο κ. Μιχάλης Παπαηλιάκης είναι καθηγητής το Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
