του Πέτρου Μηλιαράκη
Ας αρχίσουμε τούτο το κείμενο κάπως διαφορετικά, καθόσον οι δραματικές καταστάσεις που προσφάτως έζησε και ζει ο τόπος μας και η κοινωνία μας, πράγματι, δεν συμβιβάζονται με τον καθιερωμένο πανηγυρικό χαρακτήρα των ημερών, όπως αυτός διασώζεται από την ελληνική παράδοση.
Στην εορτή της Παναγίας, το κύριο μέλημα μας πρέπει να είναι οι συνάνθρωποί μας που «εκτοπίστηκαν» και η καταστροφή που υπέστησαν. Η σκέψη μας και οι ευχές-προσευχές μας πρέπει να αφορούν όσες και όσους γνώρισαν πλήγμα στην περιουσία τους, που με κόπους και θυσίες μιας ζωής κατόρθωσαν να δημιουργήσουν!
Και αναφέρομαι σε πρόσωπα, σε νοικοκυριά, σε εργαζόμενους της υπαίθρου και σε επιχειρήσεις. Αλλά και στους εργαζόμενους των επιχειρήσεων.
Οι συνάνθρωποι μας αυτοί καλούνται είτε να ξαναζήσουν πάνω σε αποκαΐδια…είτε να ανασυστήσουν περιουσίες και επιχειρήσεις από σοβαρές βλάβες…Υπάρχουν και αγρότες που ζούσαν αποκλειστικώς από τη γη που κάηκε, από τη ρητίνη, από τη μελισσοκομία, από την παραγωγή σειράς εποχικών αγροτικών προϊόντων και άλλοι που εξασφάλιζαν την επιβίωση τους από την κτηνοτροφία. Όλοι αυτοί σήμερα βρίσκονται σε δεινή και απόκρημνη κατάσταση!..
Στο δράμα δε αυτό προστίθεται και η καταστροφή του περιβάλλοντος, η χλωρίδα και η πανίδα, που κυριολεκτικά εξαφανίστηκαν σε έκταση που ξεπερνά το ένα (1) εκατομμύριο στρέμματα!..
Η σκέψη μας δε,δεν μπορεί παρά να αφορά και στα ανυπεράσπιστα ζώα που έχασαν τη ζωή τους σε κόλαση φωτιάς ανήμπορα λογικά να αντιδράσουν …είτε διέφυγαν αδέσποτα και αναζητούνται…
- ΠΑΡΕΜΠΙΠΤΟΝΤΩΣ: ΑΞΙΖΟΥΝ ΕΠΑΙΝΩΝ
Ωστόσο, εξόχως ενθαρρυντική για την ποιότητα της κοινωνία μας είναι η εθελοντική προσφορά που δείχνει ένα μοναδικά υγιές τμήμα των ανθρώπων αυτού εδώ του τόπου! Της Ελλάδας μας!
Πράγματι, αξίζουν ιδιαίτερης τιμής όλοι όσοι ,ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, έσπευσαν αυτόκλητοι εθελοντές για να συνδράμουν στο έργο της κατάσβεσης!.. Στο δυναμικό αυτό της κοινωνίας αθροίζεται και η προσφορά σε υλικά που αφιλοκερδώς προσφέρει μεγάλη μερίδα του λαού μας, είτε από το περίσσευμα ,είτε και από το υστέρημά του.
Όλα αυτά δείχνουν ότι σ´ένα κομμάτι της κοινωνίας μας μπορούμε να ελπίζουμε κάτι διαφορετικό από την ζοφερή κατάσταση που δημιούργησε η όλη εικόνα μιας αμήχανης και ανήμπορης Πολιτείας…
- ΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΑΙ Η ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Σε κάθε περίπτωση, η πρόσφατη καταστροφή «παρεμβαίνει» στην παρούσα περίοδο και ανατρέπει κατά το μάλλον και μάλλον τις «διαδικασίες» των πανηγυρισμών που η παράδοση απαιτεί. Είναι πολύ δύσκολο να «στηθούν πανηγύρια»…Ωστόσο οι ημέρες το καλούν να αποδώσουμε τον δέοντα σεβασμό στον εορτασμό της ημέρα εορτής κοιμήσεως της Θεοτόκου. Και τούτο διότι είναι μακρά η παράδοση του Έθνους αναφορικώς με την εορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο, εορτή που ακουμπά στο σύνολο σχεδόν τον απανταχού της Γης Ελληνισμό.
Είναι κοινός τόπος ότι η εορτή χάριν της Παναγίας το Δεκαπενταύγουστο, συνδυάζεται με μακρά σειρά εθίμων, με εθνικοτοπικές εορτές και εν γένει με εορταστικές διαδικασίες και «συμβολισμούς» που έχουν τη δική τους ιδιαιτερότητα , αξία, σημασία αλλά και ουσία.
- Η ΜΑΚΡΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Είναι δόγμα πλέον να αφορά «ειδική περίοδο του έτους» ο «Δεκαπενταύγουστος των Ελλήνων». Ο κόσμος πλημμυρίζει κυρίως τις παραλίες, αλλά προσφεύγει και σε ορεινές περιοχές. Απολαμβάνει δε κατά κανόνα τις θερινές του διακοπές την περίοδο αυτή. Την ημέρα ειδικώς της Παναγίας (15 Αυγούστου) πανηγυρίζουν χιλιάδες Έλληνες ανά την επικράτεια και όπου Γης, σε εκκλησίες που ιδρύθηκαν χάριν της Παναγίας, αλλά και σε όλους τους υφιστάμενους Ιερούς Ναούς.
Ο ελληνικός λαός το Δεκαπενταύγουστο βιώνει μεταξύ θερινής ραστώνης και πανηγυρισμών και γενικώς διάγει μια διαφορετική περίοδο απ’ ό,τι τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου. Ακόμη και ο νομοθέτης φρόντισε να ρυθμίσει με αναστολή ισχύος τις δικονομικές προθεσμίες για όλο τον Αύγουστο, εξαιτίας του Δεκαπενταύγουστου, ενώ η 15η Αυγούστου είναι επίσημη αργία του κράτους.
- Η ΕΟΡΤΗ ΕΧΕΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΒΑΘΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ.
Η τιμή γενικότερα στην Παναγία έχει τις απαρχές και τις καταβολές της στην Αποστολική Περίοδο της ιστορίας της Εκκλησίας.
Στο πνεύμα αυτό, ο Ευαγγελιστής Λουκάς διασώζει το: «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» (Λουκάς 1:48).
Ειδικότερα η εορτή της 15ης Αυγούστου έχει ιστορικό βάθος, με αντανάκλαση στη σύγχρονη εποχή. Καθιερώθηκε δε πρώτη φορά στο τέλος περίπου του 5ου αιώνα από τον Αυτοκράτορα Μαυρίκιο και έκτοτε αποτελεί παράδοση την οποία τιμά σταθερά ο Έλληνας Ορθόδοξος Χριστιανός και το σύγχρονο κράτος της απελευθερωμένης από τον τουρκικό ζυγό Ελλάδας. Άξιο δε επισημείωσης είναι ότι η εορτή Κοιμήσεως της Θεοτόκου τιμάται σε ορισμένους τόπους ως η Μεγάλη Παρασκευή.
Σε πολλά δε νησιά του Αιγαίου (Τήνος, Πάρος, Πάτμος) στολίζεται και περιφέρεται επιτάφιος προς τιμήν της Παναγίας.
Η τιμή στη Θεοτόκο γενικότερα δεν οφείλεται σε μια απλή ευσέβεια και ευλάβεια προς το πρόσωπο της Μητέρας του Χριστού, αλλά έχει βαθύτερη θεολογική θεμελίωση και βαθύτατη ποιότητα ,την οποία καταμαρτυρεί η παράδοση του λαού μας, με κύρια αναφορά στα «τοπωνύμια» και «προσωνύμια» που αποδίδονται στην Παναγία.
- ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ
Αρκετές εκκλησίες στον ορθόδοξο ελληνικό χώρο έχουν διάφορα τοπωνύμια, όπως η Παναγία η Κερασιώτισσα (στη λίμνη Πλαστήρα), η Παναγία της Βλαχέρνας (Αρκαδία) η Παναγία η Έλωνα (επίσης Αρκαδία). Υπάρχουν δε και άλλες πασίγνωστες εν Ελλάδι αναφορές, όπως η Παναγία Σουμελά, η Παναγία της Τήνου, η Παναγία η Ιεροσολυμιώτισσα, η Εκατονταπυλιανή της Πάρου, η η Παναγία η Κερά (νομός Ηρακλείου), η Παναγία η Καλυβιανή (Μεσαρά). Επίσης υπάρχουν και συνοικιακές αναφορές, όπως η Παναγίτσα Μασταμπά (συνοικία της πόλης του Ηρακλείου Κρήτης κ.λπ.).
Ιδού λοιπόν η ιδιαίτερη σχέση των Ελλήνων Χριστιανών με τη Μητέρα του Χριστού: «Κάθε τόπος και η Παναγία του»!
Τούτο ασφαλώς επουδενί σημαίνει ότι η έννοια της Παναγίας «διασπάται», αλλά αποδεικνύει πως «διεκδικείται» η Μητέρα του Χριστού από τον κάθε πιστό και από κάθε τόπο. Και τούτο διότι η γλυκύτητα με την οποία τιμάται η Παναγία από τους Έλληνες Ορθόδοξους Χριστιανούς είναι μοναδική!
- Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ
Σύμφωνα με την παράδοση και την ιδιαίτερη (πράγματι) σχέση της Παναγίας με τον Ορθόδοξο Ελληνισμό, η Παναγία είναι η Μητέρα του Θεανθρώπου, η Παρθένος, η Αγνή και Καλή, η Μητέρα όλων, με μοναδικές αλλά και εξαιρετικές ιδιότητες.
Σύμφωνα δε με την «εσώτερη σχέση» των πιστών Ορθόδοξων Ελλήνων Χριστιανών, με την Παν-Αγία, που λατρεύεται εξαιρέτως όλων των Αγίων, αποκαλείται: «Παραμυθία», «Γοργοϋπήκοος», «Ελεούσα», «Γλυκοφιλούσα», «Άμωμη», «Αμόλυντος», «Ρόδον το Αμάραντον», «Γιάτρισσα», «Γρηγορούσα», «Οδηγήτρια», «Ελευθερώτρια», «Επακούουσα», «Ευαγγελίστρια», «Μεγαλόχαρη», «Φανερωμένη», «Πλατυτέρα των Ουρανών», «Κεχαριτωμένη», «Άξιον Εστί» κ.ά. Ιδού ορισμένα από τα αμέτρητα ιδιαίτερων εμπνεύσεων προσωνύμια που οι πιστοί προσδίδουν στην Παναγία.
Το παρόν κείμενο κλείνει με τη γενική ευχή προς όλες και όλους για χρόνια πολλά και καλά! Του χρόνου να είμαστε σε πολύ καλύτερες συνθήκες από κάθε άποψη!
Και ασφαλώς να αγωνιστούμε ώστε να μη γίνει εκμετάλλευση οικονομική ή άλλου είδους πάνω στα καμένα!
