Εισαγωγική ενημέρωση από τον Πέτρο Μηλιαράκη
Φίλες και φίλοι
Από τη θέση αυτή θέλω να σας ενημερώσω ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) μελετά για τα καλά τη διαδικασία του «ψηφιακού ευρώ». Αφορά μία επαναστατική – καινοτόμα και απροσδόκητη για την κοινωνία μετεξέλιξη του χρήματος. Ίσως σας αιφνιδιάζει η πληροφορία μου αυτή. Ωστόσο είναι πραγματικό γεγονός και τούτο διότι η ΕΚΤ ήδη αρχίζει την περίοδο των σχετικών δοκιμών για το «ψηφιακό ευρώ». Ασφαλώς, τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά και πολλά… Είναι ευθέως αντιληπτό ότι εισερχόμαστε σε μία νέα μορφή συναλλαγών που κατ’ ουσίαν καταργούνται οι Τράπεζες, όπως τις γνωρίζουμε μέχρι τώρα, αλλά και τα μετρητά!..
Φίλες και φίλοι
Η Φρανκφούρτη αποφάσισε: Ήδη η επικεφαλής της Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ (Christine Lagarde) έχει ανακοινώσει ότι εξετάζει την κυκλοφορία ενός «ψηφιακού νομίσματος»…
Επίσης, ο Φάμπιο Πανέτα (Fabio Panetta), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ και επικεφαλής της ομάδας εργασίας για το «ψηφιακό ευρώ», ανέφερε ότι «αρχίζει η εποχή του ψηφιακού χρήματος» και ότι «μία Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να αγνοήσει τις εξελίξεις»!
Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι θα υπάρξουν πολλά ερωτήματα και επειδή ακριβώς δεν μπορεί ο αναγνώστης που δεν έχει προσλαμβάνουσες παραστάσεις να αντιληφθεί χωρίς τις σχετικές γνώσεις τη σχέση «χρήματος-νομίσματος» και εν τέλει τη σχέση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, καθώς και την «αναγκαστική κυκλοφορία», προτίθεμαι να προτάξω σε τέσσερις διαφορετικούς χρόνους – ανά εβδομάδα – τρεις (3) εισαγωγικές αναφορές στο «τι» είναι το χρήμα, με «τέταρτη» κατάληξη να προσδιορίσω το «τι» σημαίνει «ψηφιακό ευρώ».
Τα προαναφερόμενα τρία (3) εισαγωγικά κείμενα τα θεωρώ αναγκαία, ώστε όλοι όσοι δεν έχουν τις κατάλληλες παραστάσεις να είναι σε θέση να αντιληφθούν την εξέλιξη της ιστορίας από την πρωτόγονη μορφή των συναλλαγών έως την ηλεκτρονική και ήδη ψηφιακή εποχή. Δηλαδή πρέπει σιγά-σιγά να αφομοιωθούν οι εξελίξεις από τον «αντιπραγματισμό» στην «εγχρήματη συναλλαγή».
Επίσης, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στην αρχή της ιστορίας του χρήματος, το χρήμα είχε μεταλλική μορφή. Ήταν δηλαδή μέταλλο. Στη συνέχεια, με τη συμβολή των πρώτων Τραπεζών δημιουργήθηκε το «τραπεζογραμμάτιο» και στη συνέχεια το «χαρτονόμισμα». Με την ύπαρξη δε του οργανωμένου Κράτους και των Τραπεζών επιβλήθηκε η «αναγκαστική κυκλοφορία».
ΥΠ’ ΌΨΙΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΞΉΣ:
Στη Γαλλία θεσπίστηκε και ρυθμίστηκε για πρώτη φορά το δικαίωμα «κοπής» χαρτονομισμάτων με το Διάταγμα του 1315 του Λουδοβίκου Ι’ και στην Αγγλία, με το (την) Banking Act του 1844. Επίσης σημειώνεται ότι τα πρώτα χαρτονομίσματα στην Αμερική εκδόθηκαν το 1690, και στη Ρωσία το 1769. Άξιο, όμως, επισημείωσης είναι ότι: «χάρτινο αναγκαστικό νόμισμα» συναντάμε και στην Κίνα τον 13ο μ.Χ. αιώνα, και μάλιστα με απειλή θανατικής ποινής(!), σε περίπτωση που δεν θα γινόταν αποδεκτό στην ισοτιμία που καθορίστηκε.Ήταν δηλαδή η πρώτη «αναγκαστική κυκλοφορία», με ποινή θανάτου!
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στην αρχή της ιστορίας του χρήματος, ως επίσημου νομίσματος, το κυκλοφορούν χαρτονόμισμα έπρεπε να είναι «καλυμμένο» είτε με χρυσό είτε με συνάλλαγμα. Σήμερα δεν υπάρχει αυτή η προϋπόθεση. Το χρήμα «τυπώνεται» ακάλυπτο, με βάση το «Μ3». Αυτό δεν θα αφορά στην ανάλυση που θα έχω την ευκαιρία να σας παρουσιάσω. Και τούτο γιατί το «Μ3» αφορά ένα «τεχνικό ζήτημα» που δεν είναι πρόσφορο για περαιτέρω αναλύσεις. Αρκεί να γίνει αντιληπτό ότι το χρήμα που κυκλοφορεί δεν είναι καλυμμένο, όπως παλαιότερα.
Ήδη δε, από το «ακάλυπτο χρήμα», περάσαμε στο «πλαστικό χρήμα», το «ηλεκτρονικό χρήμα», και ήδη περνάμε πλέον στην «ψηφιακή εποχή». Το κρίσιμο δε για μας είναι ότι το ευρώ μετατρέπεται σε «ψηφιακό νόμισμα»!
Ως επιστήμονας, μέχρι σήμερα από τα δώδεκα (12) συγγράμματα που έχω παρουσιάσει στην επιστήμη, τα τέσσερα (4) αφορούν στο νόμισμα, με συνδυασμό μακροοικονομίας και νομικής τεκμηρίωσης. Τα συγγράμματά μου είναι:
α) «Οικονομικό Δίκαιο και Νόμισμα» (1987),
β) «Το Νομισματικό Σύστημα στα πλαίσια του Οικονομικού Δικαίου» (1990),
γ) «Τραπεζικό Δίκαιο» (1994) και
δ) «Μακροσύστημα και Ευρωσύστημα – με αναφορά στο Οικονομικό Δίκαιο» (2009).
Επίσης, αξιοποιώντας της εμπειρία μου και από την αντιδικία μου με τον Μάριο Ντράγκι (Mario Draghi) σε υπόθεση κατά της ΕΚΤ στο Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. σχετική φωτογραφία), θα επιδιώξω να σας παρουσιάσω τα εξής επιμέρους εισαγωγικά κείμενα:
1) Την πρώτη εμφάνιση του χρήματος και των Τραπεζών.
2) Την έννοια της νομισματικής κυκλοφορίας, το «χρυσό κανόνα» και τις εξελίξεις που έφερε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η κρίση του 1929-31, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Συμφωνία του Bretton Woods του 1944 για το γνωστό μας Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
3) Την ιστορία του χρήματος, με αναφορά σε τρία κυρίαρχα γεγονότα, που αφορούν: α) στην ιδιωτικοποίηση του συναλλαγματικού κινδύνου, β) στη φιλελευθεροποίηση των αγορών και γ) στην εισαγωγή του ευρώ.
Μετά από τα τρία (3) αυτά εισαγωγικά κείμενα θα παρουσιάσω το «τι» ετοιμάζεται, με την εισαγωγή του «ψηφιακού ευρώ».
Θα ακολουθήσει (προσεχώς) το πρώτο εισαγωγικό κείμενο.
Κατακλείδα του παρόντος είναι απόσπασμα από τη σχετική ανακοίνωση της ΕΚΤ στην αγγλική γλώσσα:
«The Eurosystem’s analysis of privacy-enhancing techniques in central bank digital currencies The Eurosystem had already started to explore privacy-enhancing techniques (PETs) in central bank digital currencies before preliminary work on a digital euro began.
In 2019 Eurosystem experts developed a proof of concept (PoC) for enhancing privacy in a central bank digital currency payment system.»
