Ο Άγιος Θωμάς είναι ένα ιδιαίτερο χωριό του νομού Ηρακλείου που εντάσσεται στο Δήμο Γόρτυνας. Είναι xτισμένο σε υψόμετρο 530μ. σε ωραία θέση με πανοραμική θέα προς την ευρύτερη περιοχή και σε φυσικό περιβάλλον απαράμιλλης ομορφιάς. Η γεωλογική σύσταση του τόπου με τους απόκρημνους ψηλούς βράχους συνθέτει μια ιδιότυπη εικόνα. Βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της Κρήτης σε απόσταση 25 χλμ από το Ηράκλειο, και αποτελεί ιδανική επιλογή για τον επισκέπτη που θέλει να εξερευνήσει το νησί και να γνωρίσει τις ομορφιές του.
Το όνομα Άγιος Θωμάς οφείλεται στην παλιά τρίκλιτη εκκλησία, τύπου βασιλικής με κυλινδρικό τρούλο που είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ναό και βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Τα δύο κλίτη χρονολογούνται το 9ο αι. ενώ το τρίτο και ο πρόναος το 13ο αι. Στο ναό σώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών που μαρτυρούν τον πλούτο και τη σπουδαιότητα της περιοχής.
Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στις 38 εκκλησιές και τα ξωκλήσια, στους μονολιθικούς ρωμαϊκούς τάφους και στα μινωικά λαξευτά πατητήρια. Επίσης μπορεί να περπατήσει στα γραφικά σοκάκια του χωριού, να ανηφορίσει προς την κορυφή του βράχου και να απολαύσει τη θέα από τον Καβαλάρη. Τέλος, να ξεκουραστεί στα καφενεδάκια της πλατείας και να γνωρίσει την ανεπιτήδευτη κρητική φιλοξενία.
Σαν έφτασα εκεί μετά από μια μεγάλη διαδρομή κάθισα να ξαποστάσω και να πιω ένα καϊμακλίδικο με κρύο νερό να δροσιστώ από την ζέστη του μεσημεριού. Εκεί ένας κρητικός γεννημένος στο χωριό αυτό με περισσή χαρά θέλησε να με κεράσει ποίηση γραμμένη από ένα μαθητή τον Θωμά Παναγιώτη Φραγκιαδάκη, ο οποίος διακρίθηκε με τον Α’ έπαινο στην κατηγορία «Ποίημα» στο Λογοτεχνικό διαγωνισμό με θέμα «Εδώ είναι ο τόπος μου».
«Δημήτρης Λόγιος ο Αϊθωμιανός»
Είναι στην Κρήτη ένα χωριό άξιο και παινεμένο
Άι Θωμά το λένε αυτό σε μια πλαγιά χτισμένο.
Στον Άϊ Θωμά εγεννήθηκε σ’ ένα χωριό τση Κρήτης
Ο Λόγιος ο ξακουστός Λόγιος ο Δημήτρης.
Εκείνος εγεννήθηκε επί Τουρκοκρατίας
Κι ήτονε δύσκολοι καιροί μεγάλης κακουχίας.
Οι Τούρκοι εσκοτώσανε τον κύρη του Λογιάκη
Και ορφανός επόμεινε από μικιό παιδάκι.
Αμοναχός επόμεινε δέκα χρονώ κοπέλι
Κι ο μπάρμπας του τον πήρενε στα ξένα για να μένει.
[…]
Στην Ιταλία εσπούδαζε γιατρός να ξετελέψει
Στον Άϊ Θωμά εγιάγειρε ανθρώπους να γιατρέψει.
[…]
Ο Αγριολίδης ήτονε ο στόχος ο δικός του
Κι ήκανε χίλια σχέδια για να βρεθεί ομπρός του.
[…]
Ο Λόγιος εθάφτηκε μακριά από το χωριό του
Εις το Τυμπάκι βρίσκεται ο Τάφος ο εδικός του.
Ο Λόγιος μας ήτονε τα’ Άϊ Θωμά καμάρι
Είχε ψυχή και αντριά μεγάλο παληκάρι.
[…]
Στη γης αυτή απού πατώ πάτησε κι ο Δημήτρης
Αϊθωμιανός είμαι κι εγώ και γέννημα τση Κρήτης.
Αυτό τον τόπο τον όμορφο και ιστορικό θα γνωρίσουμε την Παρασκευή 10 Αυγούστου στην 8η Γευσιγνωσία στη γιορτή των γεύσεων.
Δ.Σ. Δικτύου Συλλόγων Μεσαράς
