Μιχάλης Κουρμούλης!
Κορυφαίος οπλαρχηγός της Κρήτης.
Γεννήθηκε το 1765 στον Κουσέ της Μεσαράς και ήταν κρυφοχριστιανός.
Δηλαδή ενώ οι Τούρκοι τον νόμιζαν για μουσουλμάνο, αυτός ήταν χριστιανός.
Έτσι και μαζί με το χριστιανικό του όνομα, έφερε και το κρυφοχριστιανικό όνομα Χουσεϊν.
Ήταν από τους πλουσιότερους κατοίκους της Κρήτης, με φημισμένα ιπποτροφία και μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία, που απλωνόταν σε ολόκληρη τη Μεσσαρά.
Προστάτευε και βοηθούσε συχνά τους ραγιάδες της περιοχής και οι συχνοί φόνοι γενιτσάρων της Μεσσαράς τον έκαναν στόχο συκοφαντικών επιθέσεων και καταγγελιών στις Τουρκικές αρχές, αφού θεωρείτο ο μόνος ικανός να τις εκτελέσει. Πάντα όμως κατάφερνε να ξεγλιστρά.
Έγινε φιλικός από τον εθνομάρτυρα Γεράσιμο Παρδάλη στα 1818.
Πρωτοστάτησε μαζί με τους Σφακιανούς καπεταναίους στον ξεσηκωμό του 1821, ενώ μάζεψε γύρω του, όλους τους νέους τότε της Μεσαράς και μετέπειτα καπεταναίους Μαλικούτη, Κόρακα, Ρωμάνο, Ξωπατέρα, Σκουντή, Τσακίρη κ.α., στους οποίους έδωσε οπλισμό και ίδρυσε το πρώτο ιππικό σώμα των Κρητικών.
Ηγήθηκε των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Κρήτη και ήταν ο βασικότερος συντελεστής της εδραίωσης της επανάστασης στην παραπάνω περιοχή, στην οποία έδωσε αρκετές μάχες.
Τον Απρίλιο του 1824, φεύγει με την οικογένειά του για την Ύδρα, μαζί με τον Τομπάζη, κυνηγημένος και τραυματίας, ενώ οι Τούρκοι έκαψαν, κατέστρεψαν και δέσμευσαν ότι δικό του. Εκεί έζησε για λίγο καιρό ακόμη και πέθανε την 1η Ιουνίου 1824, φτωχός, καταρρακωμένος και βαθιά λυπημένος που δεν κατάφερε να δει την Κρήτη λεύτερη.
Όλη του η περιουσία, κινητή και ακίνητη διατέθηκε στον αγώνα.
Μάλιστα η χήρα του καπετάν Μιχάλη, προκειμένου να ζήσει εκλιπαρούσε το Ελληνικό κράτος, για να της χορηγήσει μια σύνταξη, για να ζήσει.
Αλλά και ο μονάκριβος γιος του Δημήτρης σκοτώθηκε στη μάχη του Φαλήρου λίγα χρόνια αργότερα (1828).
Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του έφυγαν από τον Κουσέ και κατοίκησαν στο κεντρικό Ρέθυμνο, ιδρύοντας τα Αγκουσελιαννά, ενώ άλλοι πήγαν στην επαρχία Πεδιάδας, αλλά και στην Αθήνα.
Πριν μερικά χρόνια οι απόγονοι του (από τα παιδιά του αδερφού του Γιώργη), που έχουν ιδρύσει και σχετικό Σύλλογο, έστησαν ανδριάντα στο χωριό του τον Κουσέ, τιμώντας τη μνήμη του.
Επιμέλεια: Ζαχαρίας Καψαλάκης
***
Οι Μεσσαρίτες οπλαρχηγοί κατά τη διάρκεια του ξεσηκωμού του 1821, προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες στον αγώνα για το ξεκίνημα, την εδραίωση και την επικράτηση της επανάστασης τόσο στην Ανατολική, όσο και στη Δυτική Κρήτη.
Ο αγώνας τους σήμερα δεν είναι γνωστός. Οι θυσίες τους όμως έχουν πιάσει τόπο και είναι γραμμένες με χρυσά γράμματα στις καρδιές του Κρητικού λαού.
Μικρά πορτρέτα των «Σταυραετών της Λευτεριάς», θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε συμβάλλοντας έτσι στην αναμόχλευση της ιστορικής μνήμης, που είναι αναγκαία στο πέρασμα του χρόνου και συμμετέχοντας στα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Το διάβα μας αυτό στα ιστορικά μονοπάτια των ηρώων του Μεσαρίτικου κάμπου, γίνεται μέσα από την καταξιωμένη εργασία του γνωστού δασκάλου και ιστορικού Γεωργίου Πατεράκη, όπως δημοσιεύεται στο βιβλίο του: «Ο καπετάν Μιχάλης Κουρμούλης, Κουρμούληδες και συναγωνιστές του».
Ένα μέρος των εικόνων των αγωνιστών τα έχει επιμεληθεί και ο ίδιος, ενώ οι υπόλοιπες βρίσκονται δημοσιευμένες στο βιβλίο του γνωστού Λασιθιώτη ερευνητή κ. Γ. Παναγιωτάκη: «ΚΡΗΤΗ – Ιστορία – Εικόνες».
