Κείμενο – Φωτογραφία: Νικόλαος Φουκαράκης
Στέφανος Γεωργ. Μαστραχάς
Ένας αγωνιστής στον απελευθερωτικό αγώνα της Ηπείρου από την Γέργερη.
Ένας από τους πολλούς Κρητικούς που πήραν μέρος στους απελευθερωτικούς αγώνες στην Ήπειρο ήταν και ο Στέφανος Γεωργ. Μαστραχάς ο οποίος γεννήθηκε στο χωριό Γέργερη Ηρακλείου Κρήτης στις 22 Νοεμβρίου 1886 παιδί από μια πολύτεκνη και ιστορική οικογένεια.
Εκεί μεγάλωσε στα χρόνια που ακόμα η Κρήτη βρίσκονταν κάτω από την Τουρκική κυριαρχία και έλαβε την στοιχειώδη εκπαίδευσιν στο σχολείο του χωριού .
Τον Σεπτέμβριον του έτους 1902 εγγράφηκε εις το ελληνικόν σχολείον Πόμπιας όπου μετά μια τριετή φοίτησιν έλαβε το απολυτήριον Γυμνασίου τον Ιούνιον του 1908.
Στις 12 Οκτωβρίου 1912 εκλήθη ως έφεδρος δεκανέας εις τας τάξεις του στρατού κατά την κήρυξιν του Βαλκανοτουρκικού πολέμου και ετοποθετήθη εις το Σύνταγμα Κρητών το οποίον εξεστράτευσεν εις την Ήπειρον.
Στο κάλεσμα των Ηπειρωτών για την απελευθέρωση τους αξίζει να σημειωθεί ότι τάχτηκαν όλοι οι Έλληνες με πολλά εθελοντικά σώματα με πρώτους τους Κρητικούς αλλά και με Κύπριους εθελοντές ακόμα και από Έλληνες μετανάστες από όλα τα μέρη του κόσμου που αυτόβουλα έδωσαν το παρόν σε αυτόν τον απελευθερωτικό αγώνα.
Έλαβε μέρος και επολέμησε σε πολλές μάχες ,στα Πέντε Πηγάδια, στα Πεστά στις Αετορράχες και στην πολιορκία των Ιωαννίνων.
Ο ίδιος σε σχετική αυτοβιογραφία του ανέφερε. “……μετά προχωρήσαμε στο Σκλίβανη όπου στρατοπεδεύσαμεν για λίγο χρονικόν διάστημα και κατόπιν έλαβε μέρος η μάχη των Πεστών και Αετορράχης μετά την κατάληψιν των οποίων το Σύνταγμα των Κρητών επροχώρησε και κατέλαβε το Θεριακίσι και την Μανωλιάσαν όπου παρέμεινεν αρκετόν χρονικό διάστημα μεθ’ ο αντικατεστάθημεν από το 15ο πεζικόν Σύνταγμα υπό τον Συν/χην Γεωρ. Πολυμενάκο.
Εμείς δε, ήτοι το Σύνταγμα Κρητών διετάχθη να καταλάβη τον τομέα Αετορράχην – Κατσανοχωρίων όπου εμείναμε μέχρι της 7ης Ιανουαρίου 1913, οπότε εγένετο η μεγάλη επίθεσις κατά του οχυρού του Μπιζανίου.
Το 2ο Τάγμα εις το οποίον υπηρετούσα ωρίσθη ως Τάγμα επιθέσεως εγώ δε διοικούσα την 1ην διμοιρίαν του 5ου λόχου, ον διοικούσε ο γενναίος λοχαγός Παύλος Λαμπίρης. Από βαθείας πρωίας το ορεινό πυροβολικό του Ταβουλάρη ως και το πεδινό και τα βαρέα πυροβόλα της Κανέτας, ως και το πεδινό από Θεριακίσι έβαλλον κατά των τουρκικών θέσεων ακαταπαύστως και εξηνάγκασαν τους τούρκους εις υποχώρησιν, ότε το πεζικόν μας ώρμησε κεραυνοβόλως και έτρεψε τους τούρκους εις άτακτον φυγήν προς τα οχυρά του Μπιζανίου, εγώ δε με το τρίτον περίπου της διμοιρίας περί τους 10 άνδρας απέκοψα την υποχώρησιν των τούρκων εις την πρώτην χαράδραν του Μπιζανίου και συνέλαβον 27 τούρκους αιχμαλώτους τους παρέδωσα εις τρεις άνδρας εκ των μετ’ εμού και τους ωδήγησαν εις τα μετώπισθεν εγώ δε με τους υπολοίπους 7 κατεδίωξα τρεις άλλους οι οποίοι επεχείρησαν να διαφύγωσι προς τα οχυρά οι δύο των οποίων επέταξαν τα όπλα τους αλλ’ ο τρίτος εκρύβη όπισθεν βράχου και επυροβόλει κατά των ανδρών και επέτυχε να φονεύση δια σφαίρας εις το κεφάλι τον στρατιώτην Κωνστ. Κονσταντόν εκ Καλαμπάκας όστις είχεν έλθει εθελουσίως εξ Αμερικής και ο οποίος προέβλεψεν τον θάνατόν του από ένα όνειρο το οποίον μου διηγήθη την πρωίαν της επιθέσεως ότι τον εφιλούσε η μεγάλη κόρη του Μαριγούλα.
Ο ίδιος τούρκος εξηκολούθη να πυροβολή καθ’ ημών και επέτυχε να φονεύση και τον γενναιότερον άνδρα της διμοιρίας μου Νικ. Καντηράκη από τον Καλλικράτη Σφακίων δια σφαίρας ντουμ – ντουμ εις την κοιλίαν.
Οι εναπομείναντες μετ’ εμού 4 άνδρες προφυλαχθέντες όπισθεν βράχων και θάμνων επυροβολήσαμε κατ’ αυτού τον ετραυματίσαμεν δια 4 σφαιρών θανασίμως και τον απετελείωσεν έτερον πρωτοπαλλήκαρόν μου ο Γεώργ. Πατραμάνης από τα Λειβάδια Μυλοποτάμου εγώ δε ετραυματίσθην ελαφρώς δια σφαίρας εις τον αριστερόν μηρόν υπό του ιδίου Αλβανού……».
Ο αγωνιστής στον απελευθερωτικό αγώνα της Ηπείρου Μαστραχάς Στέφανος απεβίωσε το έτος 1976 στην Αθήνα.
