Γράφει η Ελένη Σταματάκη
Μια φράση την οποία λίγο ή πολύ όλοι έχουμε ακούσει στην διάρκεια της καραντίνας. Μια φράση – ένας σύγχρονος μύθος της Μέδουσας- που θέλει το θύμα να είναι ένοχο, ενώ ο θύτης γίνεται κομπάρσος. Ας το πάρουμε λοιπόν από την αρχή.
Όταν ένα άτομο, οποιουδήποτε γένους, δεχτεί οποιαδήποτε μορφή βίας, δεν είναι ένοχο. Κάθε άτομο, έχει την δική του ψυχοσύνθεση κι ιδιοσυγκρασία κι επομένως αντιδράει διαφορετικά σε σχέση με άλλους, όταν έρχεται αντιμέτωπο με μια κατάσταση.
Υπάρχουν άτομα που όταν έρχονται αντιμέτωπα με την βία – σεξουαλική, λεκτική, ψυχολογική – αντιδρούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Γίνονται <<καθρέπτης>> και το “’τέρας” τρομάζει και φεύγει. Υπάρχουν όμως κι άτομα τα οποία όταν έρχονται αντιμέτωπα με οποιαδήποτε μορφή βίας , ενοχοποιούντο τον εαυτό τους, γίνονται θύτες και θύματα μαζί κι εκείνη την στιγμή ανήμποροι να αντιδράσουν , χάνουν την δύναμη τους, την αθωότητα τους, την ηρεμία τους, αλλά κυρίως την ψυχική υγεία τους. Το σκηνικό αυτό σημαδεύει την μετέπειτα πορεία της ζωής τους. Γίνεται εφιάλτης τα βράδια, γίνεται κρίσεις πανικού σε πιεστικες καταστάσεις, γίνεται ανασφάλειες σε μια σχέση κι εμπόδιο στην επαγγελματική εξέλιξη,γίνεται δηλητήριο που καίει την ψυχή. Οι άνθρωποι αυτοί κλείνονται στον εαυτό τους, ζουν με έναν διαρκή φόβο. Φοίβο να κυκλοφορήσουν έξω μονοί τους, φόβο να βγουν αργά το βράδυ, φόβο να πάνε μονοί τους στο σούπερ μάρκετ, φόβο να κάνουν έναν φίλο, φόβο να ζήσουν.
Φυσικά, στις περισσότερες περιπτώσεις τα άτομα αδυνατούν να εκφράσουν το τι τους συνέβη. Αδυνατούν γιατί προσπαθούν με κάθε τρόπο να το ξεχάσουν και η θύμηση του τους φέρνει αντιμέτωπους ξανά με όλα τα προαναφερθέντα, Αδυνατούν γιατί θεωρούν ότι δεν θα γίνουν πιστευτοί ή δεν θα βρουν βοήθεια και στήριξη. Αδυνατούν γιατί πιθανόν το άτομο αυτό να είναι ο φίλος τους, ο εργοδότης τους, ο θείος τους, ο φίλος των γονιών τους, άτομα δηλαδή με τα οποία υπάρχουν διασυνδέσεις, γεγονός που τους προκαλεί συγχρόνως και τον φόβο της μετέπειτα εκδίκησης ή τιμωριας. Αδυνατουν γιατί φοβούνται την κατακραυγή της κοινωνίας.
Περνάμε λοιπόν τώρα σε ένα άλλο στάδιο των γεγονότων, το οποίο αποτελεί αρχή και τέλος, συγχρόνως. Εν έτη 2021, δυστυχώς, η ελληνική κοινωνία ,κι όχι μόνο , συνεχίζει να παραμένει μια πατριαρχική – φαλλοκρατική- κοινωνία. Μπορεί τυπικά τα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών να έχουν εξισωθεί, όμως η ισότητα παραμένει στα χαρτιά.
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει την έκφραση <<κάλο πουτ@ν@κι κι αυτή>> , πόσες φόρες δεν έχουμε ακούσει την έκφραση <<καλή κουδουνίστρα κι αυτός>>, πόσες φόρες οι ίδιες οι γυναίκες δεν κατακρίνουν τις γυναίκες που φοράνε λίγο πιο κοντά φορέματα, πόσες φόρες δεν έχουμε ακούσει την έκφραση <<τα’θελε και τα’παθε>>, πόσες φόρες σε μια εταιρεία δεν έχουμε δει άνδρες που βρίσκονται στην ίδια θέση με γυναίκες να παίρνουν μεγαλύτερο μισθό, πόσες φόρες δεν έχουμε δει εταιρείες να διώχνουν εργαζόμενες επειδή έμειναν έγκυες – μα υπάρχει κάτι πιο όμορφο από το να γεννιέται μια ανθρωπινή ζωή; Πόσες φόρες οι κόρες παίρνουν τους πατεράδες του να τις γυρίσουν σπίτι επειδή φοβούνται, να περπατήσουν μόνες; Πόσες φόρες τα αγόρια δεν γυρνάνε σπίτι μετά από μια βόλτα στο πάρκο, μετά από έναν αγώνα ποδοσφαίρου, μετά από μια βόλτα με το ποδήλατο, δαρμένα, ματωμένα,πληγωμένα. Πόσες φορές όταν ακούμε περιπτώσεις καταγγελιών βίας, από την γειτόνισσα, την κουμπάρα, την μάνα μας, δεν ακούμε μαζί και την έκφραση <<γιατί τώρα;>> ; Αναρωτήθηκε κανείς τελικά, πόσες φόρες; Ίσως να είναι χίλιες, ίσως δέκα χιλιάδες, ίσως μια, ίσως δέκα εκατομμύρια, το αποτέλεσμα είναι ένα. Χουμε αποτύχει παταγωδώς ως κοινωνία.
Όταν ακούμε ότι μια κοπέλα βιάστηκε και βρήκε το θάρρος και μάζεψε τα κομμάτια της, μάζεψε την ψυχή της και βγήκε και μίλησε κι αντί να πούμε <<μπράβο>> λέμε <<γιατί τώρα>> , ναι είμαστε αποτυχημένοι. Όταν μεγαλώνουμε παιδιά που χτυπάνε άλλα παιδιά, ναι είμαστε αποτυχημένοι. Όταν βλέπουμε έναν άνδρα να χτυπάει, να βιάζει ,να βρίζει έναν άλλον άνθρωπο, γυναικά ή άνδρα δεν έχει σημασία, ναι είμαστε αποτυχημένοι. Όταν δεν μπορούμε να φτιάξουμε μια κοινωνία στην οποία τα παιδιά παίζουν ελεύθερα κι αμέριμνα χωρίς να χάνουν την αθωότητα τους, οποί κοπέλες κι άνδρες θα μπορούν να κυκλοφορόν χωρίς φόβο, όπου όταν ακούμε περιστατικά βίας θα σπεύδουμε να προσφέρουμε βοήθεια κι όχι να κατακρίνουμε, ε ναι λοιπόν είμαστε αποτυχημένοι.
Ας αφήσουμε λοιπόν, τα <<γιατί τώρα >>, τα <<τα’θελε και τα’παθε>>, ας αφήσουμε τα μήκη της φούστας ή του παντελονιού που φορούσε κάποιος όταν βιάστηκε κι ας γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο. Ας γίνουμε αυτοί που θα μεγαλώνουν παιδιά με αγάπη στην ψυχή τους κι όχι μίσος, ας γίνουμε αυτοί που θα βοηθάνε τον συνάνθρωπο τους. Ας γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο κι ας αφήσουμε τα <<γιατί τώρα;>>.
