Γράφει ο Δρ Ζαχαρίας Καψαλάκης*
Η σκέψη για τη δημιουργία Ελληνικής Σχολής στην περιοχή, φαίνεται να υπήρχε την ίδια εποχή στα μέλη της Δημογεροντίας Ηρακλείου, η οποία και ήταν υπεύθυνη για την λειτουργία των Σχολείων του Νομού. Τον Ιούλιο του 1872 μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη ο Δημογέροντας Χριστόφορος Αργυράκης, μεταφέροντας μια σειρά από αιτήματα και προβλήματα που ζητούσαν λύση. Ανάμεσά τους και η εξασφάλιση χρημάτων από τον βαθύπλουτο Μεσαρίτη Εμμανουήλ Σπινθάκη, προκειμένου να ιδρυθεί Ελληνική σχολή στη Μεσαρά
Η δεκαετία του 1870
Οι πρώτες προσπάθειες των κατοίκων της Μεσαράς για την ίδρυση Ελληνικής Σχολής καταγράφονται στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Συγκεκριμένα στις 7 Σεπτεμβρίου 1875, οι κάτοικοι διαφόρων χωριών των επαρχιών Καινουργίου και Πυργιωτίσσης, με επιστολή τους στο Μητροπολίτη Κρήτης Σωφρόνιο και στη Δημογεροντία ζητούν τη δημιουργία Ελληνικής Σχολής. «….ἐπειδή καί αἱ ἡμέτεραι ἐπαρχίαι ἒχουν ανάγκην τήν σύστασιν μιᾶς Ἑλληνικῆς Σχολῆς, ὡς κάλλιστα γνωρίζει τοῦτο Σεβαστή Δημογεροντία, θερμῶ߂ παρακαλοῦμεν ὃπως ἡ Α. Π. μετά τῆς Σεβαστῆς Δημογεροντίας προβῇ εἰς τήν σύστασιν δίας τοιαύτης Σχολῆς ἐν ταῖς ἡμΕτέραις ἐπαρχίαις, ἧς ὁ διδάσκαλος θά μισθοδοτῆται ἐκ τοῦ ἰδιαιτέρου Μοναστηριακοῦ Ταμείου καί ἐκ τῶν εἰσοδημάτων τῆς Καλυβιανῆς Ἐκκλησίας* Ἒχοντες δέ ὑπ’ ὃψιντήν φιλομουσίαν ὑμῶν καί τόε ζῆλον, ὃν καταβάλετε ὑπέρ τῆς διαδόσεως τῶν φώτων, πεπείσμεθα ὃτι ἡ παροῦσα ἡμῶν θέλει λειφθῇ ὑπ’ ὃψιν καί αἱ εύχαί ἡμῶν θέλουν πληρωθῃ ὁσον οἷον τε τάχιστα».
Την επιστολή υπογράφουν:
Χατζή Γεώργιος Χανιοτάκης, Νικόλαος Σαβάκης, Ιωάννης Φρανγγάκης, Α. Κατεχάκης, Ιωάννης Παπαχατζάκης, Α. Μ. Φρανγκάκης, Λεωνίδας Κουρμουλάκης και από:
– Πλώρα: Α. Μπομποδάκης και Α. Πολιτάκης
– Χουστουλιανά: Ιωάννης Χατζιδάκης και Μανόλης Μαράκης
– Αγίοι Δέκα: Α. Γληγοράκης, Αντώνιος Πιρουνάκης
– Μητρόπολη: Γεώργιος Καραταράκης, Α. Ρογδάκης
– Αμπελούζος: Νικόλαος Ματζαπετάκης , Νικόλαος Λαζανάκης
– Κουσέ: Ιωάννης Καψαλάκης, Γεώργιος Μαράκης (;), Νικόλαος Κουρτικάκης, Ιωάννης Διανευτάκης,
– Βόρρους: Αντώνιος Τζορτζάκης , Αλέξανδρος Στεφανίδης, Αντώνιος Καπελάκης, Κωνσταντίνος Τζορτζάκης
– Τυμπάκι: Θεοχάρης Ορφανουδάκης, Μιχαήλ Μαράκης, Ιωάννης Δρακάκης, Δημήτριος Κουτσάκης, Σταύρ. Σταυριανάκης, Ανδρ. Γεωργιλάκης,
Σίβας: Νικ. Στεφανάκης, Μιχαήλ Μαθιουδάκης, Σπυρίδος Τρουλινάκης
- Πετροκεφάλι: Χαρίδημος Καπετανάκης, Ματθαίος Μιχελινάκης, Α. Συγγελάκης, Γεώργιος Σακτουργιανάκης, Νικόλαος Παπαδάκης)
Στις 17 Ιανουαρίου 1876, οι επίτροποι της εκκλησίας Καλυβιανής (Κωνσταντίνος Ιερονυμάκης, Ιωάννης Καψαλάκης, Ιωάννης Παπαχατζάκης, Α. Σταυρακάκης και Απόστολος Χατζή Κατεχάκης), με επιστολή τους προς την Δημογεροντία, επανέρχονται στο θέμα της σύστασης Ελληνικής Σχολής. Μάλιστα για πρώτη φορά αναγράφεται και η έδρα της Σχολής, που είναι το Πετροκεφάλι. (Ο πιθανότερος λόγος που επιλέχθηκε τα ο Πετροκεφάλι, πιστεύω ότι είναι το κοντινότερο στην Καλυβιανή χωριό, αφού και τα έξοδα της Σχολής προτείνεται να καλυφθούν από την περιουσία της εκκλησίας). Επίσης ζητούν από τη Δημογεροντία να αναλάβει τη χρηματική διαχείριση της εκκλησίας της Καλυβιανής.
Στις 19 Ιανουαρίου 1876, συνεδριάζει η Δημογεροντία Ηρακλείου, προεδρεύοντος του Μητροπολίτη Κρήτης Σωφρονίου και των Δημογερόντων Χατζή Κωνσταντίνου Ιωακίδου, Σταύρου Χατζιδάκη, Χριστόφορου Αργυράκη και Εμμανουήλ Ξανθουδίδη, καθώς και του Γραμματέα αυτής Σταύρου Μαρκόπουλος.
Στη παραπάνω συνεδρίαση αφού διαβάστηκαν οι μέχρι τότε αναφορές των κατοίκων της Μεσαράς, σχετικές με την ίδρυση Ελληνικής σχολής Καινουργίου και Πυργιώτισσας και αφού έγινε αναλυτικός οικονομικός απολογισμός των οικονομικών της εκκλησίας της Καλυβιανής, αποφασίστηκαν τα παρακάτω:
«…..Αον) Νά συσταθῇ Ἑλληνική Σχολή ἐν ταῖς ἐπαρχίαις Καινουργίου καί Πυργιωτίσσης. Οἱ Δημογέροντες τῶν χωριῶν τῶν ὁποίων ἀνάγκη διά κοινῆς ἀναφοράς των νά ὑποδείξωσι το κάλλιστον μέρος ἐν τῷ ὁποίῳ θέλει συσταθῇ αὓτη, καί ἀν ὡς εἰς κεντρικόν τῶν δύο ἐπαρχιῶν τούτων μέρος νά δύναται εὐχερῶς να προσέρχωνται οἱ παίδες αύτῶν πρόςἀπόκτησιν ἀνωτέρω γνώσεων.
Βον) Νά διορισθῇ ὑπό τῆς Δημογεροντίας ταῦτης ἐπί τοῦ παρόντος ὁ διδάσκαλος τῆς Α τάξεως τῆς Ἑλληνικῆς Σχολῆς μέ μηνιαίον μισθόν ἐκ Γροσίων τριακοσίων ἓως τετρακοσίων.
Γον) Νά πληρώνεται ἡ πρός διατήρησιν τῆς Α τάξεως της Ελληνικῆς Σχολῆς και τῶν μετά ταῦτα συστηθησομένων δύο ἑτέρων τάξεων πρός πλήρη καταρτισμόν αυτῆς ….. εκ των τόκων τῶν ἐν τῇ ἐνταῦθα Χριστιανική Τράπεζα κατατιθησομένων χρημάτων ἐκ τῶν εισοδημάτων της ἐκκλησίας τῆς Καλυβιανῆς.
Δον) Νά χορηγῆται ἐκ τῶν μοναστηριακῶν περισευμάτων τό πρός συμπλήρωσιν τῶν ἀπαιτουμένων διά τήν διατήρησιν τῆς Ἑλληνικῆς Σχολῆς τῶν Ἐπαρχιῶν Καινουργίου καί Πυργιωτίσσης δαπάνης… ».
Στις 8 Φεβρουαρίου 1876, οι κάτοικοι της Μεσαράς αποφασίζουν από κοινού και προτείνουν ως έδρα της Ελληνικής Σχολής το Πετροκεφάλι. «….τήν διακαῆ ἐπιθυμίαν ἡμῶν ἡ σύστασις Ἑλληνικῆς Σχολῆς ἒν τίνι χωρίῳ τῶν ἐπαρχιῶν ἡμῶν. ὃπερ θέλομεν ὑποδείξει, γνωστοποιούμεν Αὐτῇ διά τῆς ταπεινῆς καί κοινῆς ἡμῶν ἀναφορᾶς ὃτι θεωροῦμεν τό χωρίον Πετροκεφάλι ὡς καταλληλότερον καί κεντρικότερον, ἳνα συσταθῇ τοιαύτη πρός μόρφωσιν τῶν παίδων ἡμῶν
Τοῦτο φέροντες εἰς γνῶσιν τῆς σεβαστῆς Δημογεροντίας, ὡς ποόμεθα ὃτι ἐν τῇ ἐγνωσμένῃ Αὐτῆς φιλομουσία θέλει εὐαρεστηθῇ νά προβῇ εἰς τόν διορισμόν διδασκάλου, εὐπαιδεύτου καί κεκτημένου ἐκεῖνα τά προσόντα ἃτινα δέον ἳνα ἒχῃ ὁ ἀναλαμβάνων θέσιν τοιαύτην… ».
Την αναφορά υπογράφουν:
- Πόμπια: Λεωνίδας Κουρμούλης, Ιωάννης Παπαχατζάκης, Μιχαήλ Κόρακας, Χατζή Μύρων, Α. Τσακιράκης, Α. Μ. Κοιλιαράκης
- Πετροκεφάλι: Θεμιστοκλής Στεφανάκης
- Κουσέ: Ιωάννης Καψάλης, Αναγνώστης Τρουλινάκης, Νικόλαος Κουρτικάκης, Στυλιανός Τσιτεράκης
- Πιτσίδια: Α. Σταυρακάκης, Γεώργιος Σπινθάκης, Νικόλαος Σφακάκης, Αναγνώστης Παπαδοφραγκάκης
- Βασιλικά Ανώγεια: Νικόλαος Παπαδάκης, Γεώργιος Γαριφαλάκης Κωνσταντίνος Σιγανός(;)
- Πλάτανος: Α. Χατζή Κατεχάκης, Νικόλαος Αβραμάκης
- Γρηγοριά: Ζαχαρίας Χελιδονάκης, Ιωάννης Χελιδονάκης, Στυλιανός Χαρκιαδάκης
- Μαγαρικάρι: Πέτρος Λενακάκης (;), Κωνσταντίνος Παπαδάκης
- Άγιος Ιωάννης: Αδαμάκης Δαμιανάκης, Μανουήλ Δεντράκης
- Γέργερη: Μιχαήλ Στεφανάκης, Κωνσταντίνος Ιερονιμάκης, Μιχαήλ Κυριακίδης, Κωνσταντίνος …., Κωνσταντίνος Παλαμιανάκης, Γεώργιος ….
- Βορίζα: Κωνσταντίνος Νικολουδάκης, Γεώργιος Παβιονιτάκης, Νικόλαος Βολικός, Μανόλης Δαμιανάκης
- Σίβα: Χαράλαμπος Σαρουλάκης, Γεώργιος Στεφανίδης
- Αγίοι Δέκα: Ιωάννης Σηφάκης, Εμμανουήλ Ηλιάκης, Φίλιππος Παυλάκης
- Βόρροι: Αλέξανδρος Στεφανίδης, Κωνσταντίνος Πολυχρονάκης, Αντώνιος Τζακαράκης, Αντώνιος Τζωρτζάκης
- Τυμπάκι: Αναγνώστης Σ. Ν. Χριστοδουλάκης, Θεοχάρης Ορφανουδάκης, Παπα – Κωνσταντίνος, Χ. Ν. Κουρτάκης, Δημήτριος Κοντάκης, Αδάμ Καπετανάκης, Αναγνώστης Χατζηδάκης, Μιχ. Μαυροκωνσταντάκης, Ιωάννης Δρακάκης, Κωνσταντίνος Ασκοξυλάκης, Νικόλαος Ζυγουλάκης, Κωνσταντίνος Τζακαράκης, Γεώργιος Φραγκουλάκης, Σαραντούλις Σταυρουλάκης, Γεώργιος Παθιανάκης, Χαρίδημος Καπετανάκης,
Αμπελούζος: Νικόλαος Ματζαπετάκης
Στο τέλος του ίδιου μήνα η Δημογεροντία Ηρακλείου ανακοινώνει στους Επιτρόπους της εκκλησίας της Παναγίας της Καλυβιανής, την απόφασή της για σύσταση Ελληνικής Σχολής στο Πετροκεφάλι, μετά την πρόταση των κατοίκων της Μεσαράς.
Επίσης τους ενημερώνει το διορισμό του Μίνωα Στεφανάκη, ως δασκάλου της Σχολής…
Η λειτουργία της Σχολής σταματά το 1877 με αφορμή τα επαναστατικά γεγονότα της εποχής, όπως και τα άλλα σχολεία της περιοχής…
Η δεκαετία του 1880
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1881, η ΤΜ Ε με επιστολή της στους τοπικούς εφόρους τους πληροφορεί για την ικανοποίηση σχετικού τους αιτήματος και τη σύσταση Α΄ Ελληνικής τάξεως (1)
Στις 11 Οκτωβρίου 1881, οι επαρχιακοί έφοροι (Κ. Μαλικούτης, Γ. Παπαδοφραγκάκης, Εμμ. Α. Ψωμαδάκης και Εμμανούλ Ειρηναίος) και οι δημοτικοί έφοροι (Α. Μιχελινάκης, Α. Πομποδάκης και Χατζή Μύρων) της Μεσσαράς, αποφασίζουν σε σύσκεψη στις Μοίρες κατά πλειοψηφία, η συσταθείσα Α΄ Ελληνική τάξη να λειτουργήσει προσωρινά στο Πετροκεφάλι «…..μέχρι οὗ ἡ ἐπαρχία σκεφθεῖσα ὡριμότερον ὁρίσῃ τήν μόνιμον καί διαρκή ἓδραν».
Τα μαθήματα θα ξεκινήσουν στις 19 Οκτωβρίου 1881 με Ελληνοδιδάσκαλο τον Πομπιανό Εμμανουήλ Ειρηναίο.
Πρόκειται για μια σπουδαία προσωπικότητα της περιοχής που όμως είχε άδοξο τέλος…
Στη συνεχεία η Ελληνική Σχολή γίνεται στόχος τοπικών αλλά και κομματικών έριδων με τα έγγραφα να πηγαίνουν στη Δημογεροντία για την έδρα της Σχολής.
Άλλοι ζητούν να φύγει από το Πετροκεφάλι και να πάει στην Π¨ομπια και άλλοι να παραμείνει στο Πετροκεφάλι
Στις 17 Αυγούστου 1884, ο Ειρηναίος γράφει στην ΤΜΕ ότι το ένα από τα δύο δωμάτια της Σχολής «…καταληφθέν μετεβλήθη εἰς οἰνοπωλείον ὑπό τοῦ ἰδιοκτήτου, ὃστις αρνεῖται ἐπιμόνως νά ἐκκενώσῃ καί νά παραχωρήσῃ αὐτό καί ἐφέτος…». Στη συνέχεια ζητά να διατάξει η Εφορεία τη μεταφορά της Σχολής από το Πετροκεφάλι στην Πόμπια, όπως έχει αποφασίσει η πλειοψηφία της επαρχίας, αφού το ένα δωμάτιο δεν είναι ικανό να φιλοξενήσει και τις τρεις τάξεις του Σχολείου!
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1884, η ΤΜΕ ζητά από τον Μαλικούτη να εξετάσει αν οίκημα που ανήκει στον Αγά Βέη Βραλεράκη στο Πετροκεφάλι, είναι κατάλληλο για τη στέγαση της Σχολής, οίκημα μάλιστα που παραχωρείται δωρεάν. Επισημαίνει στον Μαλικούτη ότι η μεταφορά έγινε αποκλειστικά λόγω έλλειψης οικήματος και ότι οι κάτοικοι επιμένουν ότι χώροι κατάλληλοι υπάρχουν.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1884, ο Μαλικούτης πληροφορεί την ΤΜΕ ότι ο Ειρηναίος απέστειλε ανθρώπους ικανούς από την Πόμπια οι οποίοι πανηγυρικά μετέφεραν τα πράγματα της Σχολής και μάλιστα τα μαθήματα άρχισαν ήδη.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1884, η ΤΜΕ πληροφορεί τους επαρχιακούς και δημοτικούς εφόρους της Πυργιώτισσας, ότι η μεταφορά της σχολής είναι προσωρινή, ότι έγινε αποκλειστικά λόγω έλλειψης οικήματος και ότι δεν στηρίχθηκε μόνο στις αναφορές του Μαλικούτη, αλλά και σε άλλες αναφορές. Τέλος τους ζητά να ετοιμάσουν τα απαιτούμενα υλικά, πέτρες και ασβέστη, για το οίκημα και η ΤΜΕ θα στείλει αρμόδιο μηχανικό, και θα είναι αρωγός από τα χρήματα της Παναγιάς Καλυβιανής που υπάρχουν κατατιθέμενα στη ΧΟΤ!
Η Σχολή παραμένει στην Πόμπια ως το τέλος της δεκαετίας του 1880.
Η δεκαετία του 1890 φαίνεται να λειτουργεί στο Πεπτροκεφάλι, αλλά και κατά διαστήματα στην Πόμπια.
Είναι μια περίοδος με πολλά επαναστατικά γεγονότα που είχαν σαν αποτέλεσμα η εκπαίδευση στην ύπαιθρο να υπολειτουργεί…
Η δεκαετία του 1900…
Η «ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ» του 1903 κάτι αντίστοιχο δηλαδή με την σημερινή Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά σε τοπικό επίπεδο και το ιδρυτικό κείμενο έχει ως εξής :
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
Αʼ ΤΕΥΧΟΣ. ΤΟΜΟΣ
Γʼ. ΦΥΛΛΟΝ 54-58
ΑΡΘΡΟΝ 33
« Προς πληρεστέραν μόρφωσιν των μαθητών, θρησκευτικήν τε και πρακτικήν, της εν τοις Δημοτικοίς Σχολείοις παρεχομένης, ιδρύονται Σχολεία, Ανώτερα των Δημοτικών ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ καλούμενα, έχοντα τρεις ανιούσας ενιαυσίους τάξεις».
ΑΡΘΡΟΝ 34
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ιδρύονται εν ταις τρισί πόλεσι Χανίων, Ηρακλείου και Ρεθύμνης και εν ταις εξής των Επαρχιών κωμοπόλεσιν.
Εν Καστελλίω της Κισσάμου.
Εν Κακοδικίω Σελίνου.
Εν Προσγιάλω Σφακίων.
Εν Αγίω Πνεύματι του Αγίου Βασιλείου.
Εν Μοναστηρακίω του Αμαρίου.
Εν Καστελλίω του Μυλοποτάμου.
Εν Καστελλίω της Πεδιάδος.
Εν Πόμπια του Καινουργίου.
Εν Επάνω Βιάννω της Βιάννου.
Εν Λιμένι της Σητείας.
Εν Ιεραπέτρω της Ιεραπέτρου.
Εν Βάμω Αποκορώνου
και εν Νεαπόλει Μεραμβέλου.
Ορίζονται δε και αι έδραι αυτών διʼ ηγεμονικού διατάγματος και όπου αλλού υπάρχουσιν τουλάχιστον 25 μαθηταί δια την πρώτη τάξιν, προστίθεται δε και δεύτερος διδάσκαλος εάν οι μαθηταί της Βʼ τάξεως είναι τουλάχιστον 20.
ΑΡΘΡΟΝ 35
Μαθήματα διδασκόμενα εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις :
Α) Ιερά
Β) Ελληνική Γλώσσα, Αρχαία και Νέα
Γ) Γαλλική Γλώσσα
Δ) Φυσικαί Επιστήμαι
Ε) Αριθμητική και Γεωμετρία
ΣΤ) Γεωγραφία
Ζ) Ιστορία
Η) Ιχνογραφία και Καλλιγραφία
Θ) Γυμναστική
Ι) Μουσική και τας Τεχνικάς Εργασίας και Γεωπονικά.
ΑΡΘΡΟΝ 36
Το προσωπικό των εν ταις πόλεσι Ελληνικών Σχολείων αποτελείται εξ ενός Δ/ντού διδάκτορα ή προλύτου ( καθηγητή χωρίς πτυχίο ) του Φιλολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής με διετή τουλάχιστον υπηρεσίαν έχοντος εν Ελληνικώ Σχολείω και εξ ενός διδάκτορος ή προλύτου του Φιλολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής.
ΑΡΘΡΟΝ 37
…οι έχοντες αποδείξεις φοιτήσεως εις το Πανεπιστήμιον ή και απλώς τελειόφοιτοι του Γυμνασίου, ίνα λάβωσι την άδειαν του διδάσκειν εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις, πρέπει να υποστώσιν επιτυχώς την εξέτασιν του Ελληνοδιδασκάλου ενώπιον Επιτροπείας διοριζομένης υπό της Ανωτ. Διευθύνσεως της Παιδείας και αποτελουμένης εξ ενός Γυμνασιάρχου ως προέδρου, ενός καθηγητού των Μαθηματικών ή Φυσικών και εξ ενός καθηγητού της Γαλλικής Γλώσσης. Οι τοιούτοι διδάσκοντες ουδέποτε διορίζονται εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις των πόλεων.
ΑΡΘΡΟΝ 39
Οι μισθοί των δι εξετάσεων γενομένων «ΕΛΛΗΝΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ» ορίζονται :
Των μεν Ελληνοδιδασκάλων Γʼ τάξεως δρχ. 140
Των μεν Ελληνοδιδασκάλων Βʼ τάξεως δρχ. 120
Των μεν Ελληνοδιδασκάλων Αʼ τάξεως δρχ. 100
ΑΡΘΡΟΝ 41
Εις την Αʼ τάξιν του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ κατατάσσονται μαθηταί, μετʼ επιτυχείς εξετάσεις, οι έχοντες απολυτήριον Δημοτικού Σχολείου. Εις Ανωτέρας, δε τάξεις κατατάσσονται, όσοι διʼεξέτασιν αποδείξουσιν ότι κατέχουσιν τας γνώσεις των προηγούμενων τάξεων.
ΑΡΘΡΟΝ 43
Ο αριθμός των μαθητών εκάστης τάξεως ορίζεται εις 60
ΑΡΘΡΟΝ 44
Ο κατώτατος αριθμός ωρών διδασκαλίας εκάστου των διδασκόντων, εν τοις ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΣ ΣΧΟΛΕΙΟΙΣ των πόλεων ορίζεται εις 30 ώρας κάθε εβδομάδα, του δε Δ/ντού ώρας 26. Εν τοις ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΣ ΣΧΟΛΕΙΟΙΣ των επαρχιών, θα εφαρμόζεται από των διδασκόντων το ωρολόγιον πρόγραμμα, υποχρεωμένων τούτων να αναλάβωσιν την διδασκαλία, πάντων των μαθημάτων του δε Δ/ντού, αναλαμβάνοντας 4 ώρας ολιγώτερον.
Λίγα ακόμα στοιχεία για το Γυμνάσιο Πόμπιας (από τη σελίδα του σχολείου):
* Και οι έξι τάξεις του Γυμνασίου λειτουργούν το 1927.
* Το 1932 με ενέργειες του Στρατηγού Κατεχάκη κτίζεται η Ανατολική πτέρυγα του σχολείου, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Λύκειο.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 χτίζεται και η δυτική πτέρυγα το σχολείου.
Οι πρώτες μαθήτριες φοιτούν στο Γυμνάσιο της Πόμπιας το 1921…
- Ο Ζαχαρίας Καψαλάκης είναι Δάσκαλος και Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
