Του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*
Κοινός τόπος είναι ότι το «Κυπριακό» βρίσκεται στην επικαιρότητα, σε μόνιμη βάση, και σε λίγο θα «ακουμπήσει» μισό αιώνα(!) από την παράνομη εισβολή και κατοχή της Τουρκίας στην Κύπρο. Αποδείχθηκε δε ότι ο μισός περίπου αιώνας ήταν απρόσφορος για να δοθεί λύση!..Λύση, όμως, παραδεκτή είναι μόνο εκείνη που θα είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο και τα κρατούντα στο διεθνή και ευρωπαϊκό νομικό και πολιτικό πολιτισμό. Στην κατεύθυνση δε αυτή και μόνο θα πρέπει να πολιτεύονται Αθήνα και Λευκωσία.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η κατάσταση αυτή της διαρκούς εκκρεμότητας, προδήλως είναι ανεπίτρεπτη και βαρύνει ιδιαιτέρως τόσο τον «ξένο-διεθνή παράγοντα» όσο και πρωτίστως την Τουρκία, που είναι χώρα παράνομης εισβολής και κατοχής στην επικράτεια Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ τ.ΠτΔ
Ήδη, ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας (τ.ΠτΔ) Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος, σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση για τα 60 χρόνια της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπενθύμισε ότι:
«σε περίπτωση που το Κυπριακό δεν επιλυθεί με πλήρη σεβασμό του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου θα οδηγούσε στην διαμόρφωση ενός εξαιρετικά αρνητικού προηγουμένου για την Διεθνή Κοινότητα. Πολύ δε περισσότερο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως ως προς την πληρότητα της κυριαρχίας των Κρατών-Μελών της κατά το Ευρωπαϊκό Δίκαιο».
Με τη θέση αυτή ο Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος έθεσε το ζήτημα της πληρότητας της κυριαρχίας. Την πληρότητα δε της κυριαρχίας ενέταξε στο πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο, που αποτελεί δέσμευση του ευρωπαϊκού πολιτικού και νομικού πολιτισμού.
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
Ο τ.ΠτΔ Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος έθεσε, ως προεκτίθεται, το ζήτημα της κυριαρχίας σύμφωνα με το πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο, προσφεύγοντας στις πρόνοιες της Συνθήκης της Λισαβόνας. Επισήμανε δε ότι η μη ομαλή λύση του «Κυπριακού» ως προς το ζήτημα της κυριαρχίας, θα έθετε σε αμφιβολία την ομαλή πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα στη διεθνή κοινότητα και κυρίως στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα της Ευρωζώνης.
Ο τ.ΠτΔ αναφέρθηκε στην παράγραφο 2 εδ. 2 και στην παράγραφο 3 του άρθρου 4 ΣΕΕ. Η διάταξη αυτή επιλύει το ζήτημα «της εθνικής ασφάλειας». Πρέπει δε να επισημειωθεί ότι στο συγκεκριμένο κανόνα, το πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο θεσπίζει ότι η «εθνική ασφάλεια»παραμένει στην ευθύνη κάθε Κράτους-Μέλους. Με τις ίδιες δε διατάξεις, επιβάλλεται η Αρχή της Καλόπιστης Συνεργασίας της Ένωσης με τα Κράτη-Μέλη, στο πλαίσιο του Αμοιβαίου Σεβασμού και της Αμοιβαίας Συνεργασίας. Ορθώς, συνεπώς, ο Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος επισημαίνει ότι:
«Τα της κυριαρχίας των κρατών-μελών της ΕΕ ρυθμίζονται ευθέως πρωτίστως από το Ενωσιακό Δίκαιο».
Υπό την έννοια αυτή, ο τ.ΠτΔ βασίμως υπερασπίζεται το δικαίωμα κυριαρχίας (εσωτερικής και εξωτερικής) της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ειδικότερα της Ευρωζώνης.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ
Ο τ.ΠτΔ Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος επισήμαινε παραλλήλως και τις αυστηρές διατάξεις της ενωσιακής έννομης τάξης, κάνοντας ρητή αναφορά στη Συνθήκη της Λισαβόνας και ειδικότερα στην παράγραφο 5 του άρθρου 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ).
Ειδικότερα το άρθρο 3 στις παραγράφους 1 και 5 ΣΕΕ θεσπίζει τα εξής:
«1. Η Ένωση έχει σκοπό να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της και την ευημερία των λαών της.» και
«5. Στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο, η Ένωση προβάλλει και προωθεί τις αξίες της και τα συμφέροντά της και συμβάλλει στην προστασία των πολιτών της. Συμβάλλει στην ειρήνη, την ασφάλεια, την αειφόρο ανάπτυξη του πλανήτη, την αλληλεγγύη και τον αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ των λαών, το ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, την εξάλειψη της φτώχειας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς και στην αυστηρή τήρηση και ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου και, ιδίως, στον σεβασμό των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.»
Με τούτα τα δεδομένα βασίμως ο τ.ΠτΔ Κύριος Προκόπης Παυλόπουλος υποστηρίζει ότι:
«Κατά τις διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 5 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέρος του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου είναι και αυτό τούτο το Διεθνές Δίκαιο, ιδίως δε οι αρχές του Καταστατικού Χάρτη του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Η ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού, με πλήρη σεβασμό του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου, επιβάλλεται και εκ του ότι οιαδήποτε διαφορετική εκδοχή θα έθετε εν αμφιβόλω την ομαλή πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Διεθνούς Κοινότητας, κυρίως δε εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.»
Υπ’ όψιν δε ότι επιστέγασμα των θέσεων του Κυρίου Προκόπη Παυλόπουλου στην προαναφερόμενη διαδικτυακή εκδήλωση ήταν ότι:
«Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πλήρες Μέλος τόσο της Διεθνούς Κοινότητας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και του σκληρού πυρήνα της, της Ευρωζώνης, η λύση αυτή πρέπει να σέβεται, στο ακέραιο και στο σύνολό τους, από την μια πλευρά το Διεθνές Δίκαιο και, από την άλλη, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το εξ αυτού απορρέον Κεκτημένο.»
Η «ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΛΥΣΗ» ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ
Η παρέμβαση του τ.ΠτΔ θέτει και άλλα κρίσιμα ζητήματα. Με λιτό δε λόγο γίνεται αναφορά στο ζήτημα της «συνομοσπονδιακής λύσης». Με βάση δε τους παραδεδεγμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου και τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου, ορθώς επισημαίνεται από τον τ.ΠτΔ ότι μία τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε:
«σταδιακή έξοδο της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη. Και τούτο διότι αυτή η κρατική μορφή -ήδη παρωχημένη, λόγω της ακαταλληλότητάς της να προσαρμοσθεί ακόμη και στις στοιχειώδεις απαιτήσεις της Διεθνούς Κοινότητας κατά το Διεθνές Δίκαιο- δεν θα επέτρεπε στην Κυπριακή Δημοκρατία ν’ ανταποκρίνεται πλήρως και στις υποχρεώσεις, οι οποίες απορρέουν από το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο».
Η ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΛΥΣΗ
Η προτεινόμενη λύση, λοιπόν, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες θέσεις του Κυρίου Προκόπη Παυλόπουλου, επιβάλει:
«Μια και ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, συνακόλουθα δε μια και ενιαία ιθαγένεια των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι ευθεία απόρροια κάθε ομοσπονδιακού τύπου Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, με βάση τα δεδομένα του Διεθνούς Δικαίου. Πολλώ δε μάλλον με βάση τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Δικαίου, για κάθε Κράτος-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πραγματικά, δίχως τα χαρακτηριστικά αυτά ένα Κράτος-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί ν’ ανταποκριθεί στις στοιχειώδεις προϋποθέσεις της Διεθνούς και της Ευρωπαϊκής Νομιμότητας.»
Ως κατακλείδα, δε ο τ.ΠτΔ επισημαίνει ότι το «Κυπριακό» δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς τα όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας να έχουν στη διάθεσή τους τη δυνατότητα και τα δεδομένα της εσωτερικής και εξωτερικής Κυριαρχίας.
Τούτο, όμως, απαρεγκλίτως αποκλείει «κατά το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, την παραμονή στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας στρατευμάτων κατοχής καθώς και εγγυήσεις τρίτων».
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
