Του Πέτρου Μηλιαράκη*
Η παρούσα δημόσια παρέμβασή μου αιτία της έχει ότι: ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Γιάννης Κεφαλογιάννης, ενώπιον του δήμαρχου Μαλεβιζίου, Μενέλαου Μποκέα, δήλωσε πως σε έναν χρόνο από τώρα θα είναι έτοιμη η δημοπράτηση του ΒΟΑΚ!..
Παραλλήλως ο υφυπουργός κατέστησε σαφές ότι το Υπουργείο βρίσκεται στην «ολοκλήρωση των μελετών», οι οποίες θα προωθηθούν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να μελετηθούν και οι περιβαλλοντικοί όροι, με τελικό σκοπό τη δημοπράτηση.
Εάν και αυτή η εξέλιξη δεν είναι «ανέκδοτο» και εύχομαι να είναι η τελευταία σοβαρή υπεύθυνη δήλωση, θα πρέπει να επισημειώσουμε αυτό που δεν ελέχθη μέχρι σήμερα. Ότι δηλαδή ο ΒΟΑΚ (αλλά και ο ΝΟΑΚ) αποτελούν με βάση την εσωτερική και ευρωπαϊκή έννομη τάξη και «κοινωνικό κεκτημένο» και «ενωσιακό κεκτημένο».
- ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ «ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ»
Ήδη, από τη Συνθήκη της Ρώμης, που επαναβεβαιώθηκε με όλες τις υπόλοιπες Συνθήκες, με κατάληξη τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η κοινοτική και εν συνεχεία ενωσιακή τάξη πραγμάτων αναγνώρισε τη σημασία ενός ολοκληρωμένου συστήματος μεταφορών ως κοινή πολιτική επί των μεταφορών. Ας μην μας διαφεύγει δε ότι έχει θεσπιστεί κοινή πολιτική επί των μεταφορών, η οποία συμπεριλήφθηκε μεταξύ των προτεραιοτήτων της Ένωσης.
Παρά την αρχική πρόβλεψη όμως, μέτρα για τις μεταφορές ελήφθησαν με αρκετή καθυστέρηση, μετά το 1985. Επί των θεμάτων δε αυτών έχουν εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Λουξεμβούργου και οι εξής αποφάσεις: (1) ΔΕΚ υπ. C-195/90 (Επιτροπή/Γερμανία) Συλλ. 1992, Ι-3141 και (2) ΔΕΚ υπ. 13/83 (Κοινοβούλιο/Συμβούλιο) Συλλ. 1985, 1513.
- ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ: Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ
Η Συνθήκη της Λισαβόνας ειδικότερα στο άρθρο 91 ΣΛΕΕ ορίζει ότι: «Για την εφαρμογή του άρθρου 90 και λαμβάνοντας υπόψη την ιδιομορφία των μεταφορών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία και μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών…», θεσπίζει κανόνες και όρους ενώ περαιτέρω με το άρθρο 100 ΣΛΕΕ θεσπίζεται ότι: «Οι διατάξεις του παρόντος τίτλου εφαρμόζονται στις σιδηροδρομικές, οδικές και εσωτερικές πλωτές μεταφορές.».
Είναι δεδομένο ότι το ζήτημα των μεταφορών, των όποιων μεταφορών, στο εσωτερικό των κρατών-μελών και δια των κρατών-μελών στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ένωσης, αποτελεί «ενωσιακό κεκτημένο». Ως προς τον ΒΟΑΚ δε, είναι αδιστάκτως βέβαιο ότι αφορά και διακίνηση κατά την τουριστική περίοδο ευρύτερα πολιτών της Ένωσης (και όχι μόνο), ενώ ως έργο εμπίπτει στο πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής υπό οιαδήποτε έννοια και εάν εξεταστεί η ασφάλεια της διακίνησης των προσώπων και των προϊόντων.
- Ο ΒΟΑΚ ΩΣ «ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ»
Πέραν της Συνθήκης της Λισαβόνας, εάν εστιάσουμε στην εσωτερική έννομη τάξη, το ζήτημα των συγκοινωνιών προϋποθέτει τον σεβασμό στην αξία της ζωής του ανθρώπου, την ελευθερία της διακίνησης των προσώπων, το δικαίωμα της εργασίας, την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και τη δημόσια υγεία.
Υπ’ όψιν δε ότι η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη για τη μετακίνηση στη χώρα. Εξυπακούεται, όμως, ότι οι συνταγματικές πρόνοιες πρέπει να είναι συμβατές και με τους υλικούς όρους ότι τα πρόσωπα πρέπει να κινούνται με ασφάλεια, αλλά και τα προϊόντα να μετακινούνται εγκαίρως με ασφάλεια και χωρίς προβλήματα από τις μεταφορές. Τούτο σημαίνει ότι όχι μόνο ένας κεντρικός οδικός άξονας, αλλά και τα δίκτυα που οδηγούν σ’ αυτόν πρέπει να πληρούν τους όρους της ασφάλειας. Υπό την προαναφερόμενη εκδοχή το σύνολο των συγκοινωνιών αποτελούν «κοινωνικό κεκτημένο».
- ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΒΟΑΚ
Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ) ανήκει στο πρωτεύον εθνικό οδικό δίκτυο της χώρας που αφορά από το Καστέλι Κισάμου, έως και το αεροδρόμιο Σητείας. Έχει δε μήκος 310 χιλιόμετρα. Επίσης, μετά τον χαρακτηρισμό του άξονα ως οδού ταχείας κυκλοφορίας και την ένταξη του στα διευρωπαϊκά δίκτυα, συγχρηματοδοτήθηκε η βελτίωση και αναβάθμιση διαφόρων τμημάτων του.
Στα προαναφερόμενα όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε και τον ΝΟΑΚ που αφορά στην Ανατολική Κρήτη. Και τούτο γιατί εντάσσεται στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο.
Η παρούσα παρέμβαση αποσκοπεί στο να δώσει τις διαστάσεις ότι το συγκεκριμένο έργο δεν αφορά ένα έργο υλικής απλώς κατασκευής, αλλά ότι αφορά ταυτοχρόνως τόσο «κοινωνικό κεκτημένο»όσο και «ενωσιακό κεκτημένο».
Παλινωδίες, καθυστερήσεις και αβάσιμες δικαιολογίες για τη μη ολοκλήρωση του σημαντικού αυτού έργου από εδώ και στο εξής δε θα είναι απλώς μη ανεκτές, αλλά και ασυγχώρητες!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
