Υψοδείκτης 1378. Είκοσι (20) χλμ Βορειοανατολικά ΣΙΜΙΤΛΗ και 15 χλμ Βορειοδυτικά του ΡΑΖΛΟΓΚ, στις Νότιες υπώρειες των ΡΙΛΑ ΠΛΑΝΙΝΑ.
Η μάχη του υψ. 1378 ήταν αναντίρρητα η σκληρότερη και αιματηρότερη από όλες τις μάχες από όσες συνήψε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους δυο Βαλκανικούς πολέμους. Κατά παράδοξη επιταγή της Μοίρας, στην τελευταία αυτή μάχη του πολέμου βρέθηκαν αντιμέτωπα αφ’ ενός μεν το 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων του Συνταγματάρχου Παπαδοπούλου Δ. αποτελούμενο από το 9ο Τάγμα Ευζώνων (Διοικητής Ταγματάρχης Βελισσαρίου Ι.), το 8ο Τάγμα Ευζώνων (Διοικητής Ταγματάρχης Βασιλούνης), και το Τάγμα Κρητών (Διοικητής Ταγματάρχης Κολοκοτρώνης Γ.), ήτοι το ηρωϊκώτερο τμήμα του Ελληνικού Στρατού, και το Σύνταγμα της Βασιλικής Φρουράς της Βουλγαρίας, το οποίο ήτο το εκλεκτότερο Σύνταγμα του Βουλγαρικού Στρατού. ‘Ησαν σχεδόν όλοι μεγαλόσωμοι άνδρες και επολέμησαν μετ’ εξαιρετικού πείσματος και ανδρείας κατά τον πεισματώδη εκείνο διήμερο αγώνα.
Το ηρωϊκό Σύνταγμα τρείς φορές κυρίευσε το ύψωμα 1378 και τρείς φορές εκτοπίσθηκε απ’ αυτό. ‘Ηδη από τις 12 και 13 Ιουλίου έχουν φονευθεί επικεφαλής των Ταγμάτων τους ο Διοικητής του Τάγματος Κρητών Ταγματάρχης Κολοκοτρώνης Γ. και ο θρυλικός Διοικητής του 9ου Τάγματος Ευζώνων Ταγματάρχης Βελισσαρίου Ι. Γρήγορα τους ακολουθεί και ο νέος Διοικητής του 9ου Τ. Ευζώνων Λοχαγός Μανωλίδης.
Η πρωία της 15 Ιουλίου 1913 ευρίσκει το Σύνταγμα κυρίαρχο του υψώματος. Οι Βούλγαροι διακόπτουν τις επιθέσεις τους γιατί οι απώλειες τους είναι τρομακτικές. Μεταξύ αυτών και ο Διοικητής του Συντάγματος της Φρουράς. Οι κλιτύες και οι χαράδρες ήσαν καλυμμένες απο πτώματα Ελλήνων και Βουλγάρων ανάμικτα. Ο αγώνας υπήρξε τόσο λυσσώδης και εκ του συστάδην, ώστε πολλοί εκ των πεσόντων εκατέρωθεν έφεραν τραύματα δια λόγχης, αρκετοί δε Βούλγαροι είχαν κτυπηθεί δια λίθων των οποίων έκαναν χρήση οι Εύζωνοι, όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά τους.
Η μάχη του υψ.1378 είναι πραγματική εποποία. Το θρυλικό 1/38 των Ευζώνων ετερμάτισε στα παλαιά βουλγαρικά σύνορα την ένδοξη πολεμική σταδιοδρομία του με πραγματικό ολοκαύτωμα. Εκ των αξιωματικών του Συντάγματος παρέμειναν όρθιοι μόνο ο Διοικητής του Συντάγματος, ενας Λοχαγός, ένας Υπολοχαγός και τρείς Ανθυπολοχαγοί. Οι συνολικές απώλειες του Συντάγματος στο υψ.1378 ανήλθαν σε 859 άνδρες. Εκ του 9ου Τάγματος Ευζώνων επέζησαν ενας Υπολοχαγός και 79 Εύζωνοι.
Ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος, αντί συλλυπητηρίων ετηλεγράφησε στην οικογένεια του Ταγματάρχου Βελισσαρίου την παρακάτω φράση:
“Χαιρετίζω τον ήρωα των ηρώων”.
Πηγή: geetha.mil.gr
