Γράφει η Μαρία Μαυρουδή
Για την αγαπημένη Μητέρα Παναγιά έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά προσωνύμια και έχουν δημιουργηθεί πολλές εικόνες που παριστάνουν σε διάφορες μορφές τη Λατρευτή Μητέρα. Μία από αυτές είναι και η εικόνα της Παναγίας, το «Ἄξιον ἐστι». Πρόκειται για ιμια από τις υπέροχες εικόνες του Αγίου Όρους. Βρίσκεται στο ναό του Πρωτάτου στις Καρυές του Αγίου Όρους. Επειδή θεωρείται ως «κοινή εφέστιος προστάτις» εικόνα όλων των Αγιορείτικων Μονών, έχει γύρω γύρω στο πλαίσιό της τις σφραγίδες και των 20 Μονών. Στην αρχή η συγκεκριμένη εικόνα βρισκόταν σε ένα παντοκρατορινό κελί στην τοποθεσία τη λεγόμενη κοιλάδα του «Ἄδειν» κοντά και κάτω από τη σκήτη του Αγίου Ανδρέα.
Όμως tην 11 Ιουνίου 980 μ.Χ. σύμφωνα με άλλη άποψη το 982 μ.Χ. ο γέροντας έλειπε από το κελί, αφήνοντας εκεί μόνο τον υποτακτικό του, ο οποίος αφού άκουσε να του χτυπάνε την πόρτα, άνοιξε ικαι είδε έναν περαστικό ο οποίος του ζητούσε να τον φιλοξενήσει. Ο μοναχός τον φιλοξένησε και συνέχισε να διαβάζει . τον κανόνα του μέχρι που φτάνει στην θ’ ωδή «Τὴν Τιμιωτέρα τῶν Χερουβίμ…». Αμέσως τον διακόπτει ο φιλοξενούμενο λέγοντας : «Όχι, πρώτα θα πεις: Ἄξιον ἐστιν ὡς ἀληθῶς…» ως συμπλήρωμα του υπό του Κοσμά Μαϊουμά Μεγαλυνάριου της Θεοτόκου. Ο μοναχός ενθουσιασμένος ζητάει να του γράψει ο νέος τον ύμνο για να μπορεί να το ψάλλει και αυτός. Επειδή όμως δε βρέθηκε μελάνι και χαρτί μέσα στο κελί, ο μυστηριώδης ξένος μοναχός χάραξε τον ύμνο με το δάκτυλό του σε μια πέτρινη πλάκα και προσθέτοντας ότι έτσι πρέπει να ψάλλεται στο εξής ο ύμνος αυτός από όλους τους Ορθοδόξους, έγινε άφαντος. Αμέσως οι Αγιορείτες έστειλαν την πλάκα στον βασιλιά και στον Πατριάρχη Νικόλαο Χρυσοβέργη , ο οποίος ενέκρινε την εισαγωγή του αγγελικού αυτού ύμνου στο λειτουργικό βίο της Εκκλησίας.
Έτσι, το Μεγαλυνάριο αυτό της Θεοτόκου το συνέθεσε ο Κοσμάς και ονομάζεται «Άξιον Εστί»,
Η εικόνα «Ἄξιον Ἐστί» έχει διαστάσεις 70,5×44 εκ. χωρίς την αργυρή θήκη που την περιβάλλει. Με την πάροδο του χρόνου, η μορφή της Θεοτόκου δεν φαινόταν καθαρά όμως ανακαινίθηκε , και διαβάζεται έτσι η επιγραφή «Μήτηρ Θεού Καρυώτισσα». Η εικόνα και δημιουργήθηκε στην Κωνσταντινούπολη σύμφωνα με το πρότυπο της Παναγίας Ελεούσας του Κύκκου της Κύπρου, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά και απεικονίζει την Θεοτόκο έχοντας τη μορφή που είχε λίγο πριν την Κοίμησή της.
Η Τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ να είναι πάντα δίπλα μας.
