Υπόμνημα στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκη Βορίδη για το θεσμικό πλαίσιο του προγράμματος της δακοκτονίας υπέβαλε ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης.
Πιο συγκεκριμένα το υπόμνημα αναφέρει τα εξής:
“Τα σοβαρά προβλήματα που έχουν ενσκήψει στον τομέα της Ελαιοκομίας και η δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι ελαιοπαραγωγοί μετά το διπλό πλήγμα που δέχτηκαν απο την καταστροφική επιδρομή του Δάκου της περασμένης περιόδου, αλλα και απο τις πρόσφατες κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του Κορωνοϊού, συζητήθηκαν σε πρόσφατη έκτακτη συνεδρίαση του ΔΣ του ΣΕΔΗΚ που έγινε, λογω των ειδικών συνθηκών, με τηλεδιάσκεψη.
Στην συνεδρίαση αυτή, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από 10 Δήμους της Κρήτης, αποφασίστηκε όπως οι προβληματισμοί που διατυπώθηκαν και οι προτάσεις που έγιναν, υποβληθούν στο ΥπΑΑΤ αλλά και όλους τους εμπλεκομένους πολιτικούς και αυτοδιοικητικούς παράγοντες, με την ελπίδα ότι θα εξεταστούν με την δέουσα προσοχή.
Βασική άποψη που επεκράτησε ήταν ότι η ελαιοκομία, παρά τα σημερινά προβλήματα, εξακολουθεί να διατηρεί σταθερότερες προοπτικές από ότι ο πλέον ευάλωτος Τουρισμός. Και αυτό γιατί, όπως τονίστηκε, μετά την πανδημία ενώ η τάση των πολιτών για Τουρισμό μάλλον θα περιοριστεί, η τάση για υγιεινή και ποιοτική διατροφή, της οποίας βάση αποτελεί το ελαιόλαδο, θα εξακολουθήσει να υπάρχει και ίσως αυξάνεται και περισσότερο. Επομένως, η Πολιτεία πρέπει να εξετάσει με προσοχή τα σημερινά προβλήματα, της Ελαιοκομίας, αλλά και να αξιοποιήσει τα σημαντικά συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Η συνεδρίαση κάλυψε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων απο την δακοκτονία και τις τιμές μέχρι το μέλλον της ελαιοκομίας γενικότερα. Ωστόσο δεδομένου ότι επίκειται ήδη η εναρξη της δακοκτονίας και ότι θα πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθεί νέα αποτυχία της, θεωρήθηκε σκόπιμο προς το παρόν, να υποβληθεί υπόμνημα μόνο για τα θέματα που σχετίζονται με αυτήν και αργότερα να ακολουθησει άλλο με τις θέσεις και προτάσεις του ΣΕΔΗΚ για το μέλλον της ελαιοκομίας γενικότερα.
Διαπιστώσεις και προβληματισμοί
- Η εξεύρεση τρόπου άμεσης αποζημίωσης των ελαιοπαραγωγών που επλήγησαν απο την περυσινή επιδρομή του Δάκου, η οποία όπως γνωρίζετε και απο προηγούμενο Υπόμνημα μας (αρ. 49/26-11-2019) είχε σαν συνέπεια απώλειες άνω των 100 εκ ευρώ, αποτελει προϋπόθεση για την επιβίωση της ελαιοκομίας του νησιού. Αποζημιώσεις απο ΠΣΕΑ λογω κλιματικής αλλαγής, έκτος του ότι εκτιμώνται αρκετά επισφαλείς, θα καταβληθούν ως συνήθως μετά 3-4 χρόνια, οπότε οι καταστροφικές συνέπειες θα είναι πλέον ανεπανόρθωτες.
- Ο εκθετικός πολλαπλασιασμός του εντόμου, επιβάλλει γενική έφοδο καταστροφής των πρώτων ατόμων, αρχικών γεννητόρων περιόδου (λευκής γενιάς) με γενική διαβροχή που πρέπει, όχι να αρχίζει, αλλα να έχει ολοκληρωθεί πριν την πήξη του πυρήνα, σύμφωνα και με παλαιότερες εγκυκλλιους του Υπουργείου σας. Και επειδή το στάδιο αυτό στην Κρήτη συνήθως εμφανίζεται 20-30 ήμερες ενωρίτερα απο ότι σε άλλες βορειότερες περιοχές της χώρας, πρέπει όλα τα απαιτούμενα μέσα και προσωπικό να είναι έτοιμα το αργότερο το πρώτο 10/ημερο του Μαΐου.
- Οι διαδικασίες προμήθειας νέων φαρμάκων και προσλήψεων εποπτικού προσωπικού σύμφωνα με όσα ανακοινώνονται, φαίνεται να είναι και πάλι καθυστερημένες και δεν εγγυώνται ότι η κρίσιμη πρώτη διαβροχή θα ολοκληρωθεί έγκαιρα.
- Υπάρχει σοβαρός προβληματισμός για την χρήση φαρμάκων αμφιβόλου αποτελεσματικότητας αφού κάποια απο αυτά, όπως αναφέρθηκε και σε πρόσφατη αλληλογραφία φορέων της Αυτοδιοίκησης, ενώ είχαν αποδειχτεί ως μειωμένης θνησιμότητας και απο εργαστηριακά αποτελέσματα, είχαν χρησιμοποιηθεί στην πράξη στην Κρήτη .
- Υπάρχουν απορίες για το πώς και γιατί δεν έγινε αντιληπτή εξ αρχής η αύξηση των δακοπληθυσμών, οπότε ο έλεγχος της θα ηταν ευκολότερος, και διαπιστώθηκε μόνο κατά τα τέλη Θέρους – αρχές Φθινοπώρου, όταν ειχε διογκωθεί υπερβολικά και η αντιμετώπιση της ηταν δυσκολότερη έως ανέφικτη. Προτάθηκε η υποχρεωτική χρήση Sondage ή και άλλων μεσών και η εποπτεία της παρακολούθησης των δακοπληθυσμών απο ερευνητικά και αλλα ιδρύματα.
- Απαιτείται μόνιμη λύση των προβλημάτων με ριζική αλλαγή του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, όπως έχει προταθεί και με πρόσφατο Υπόμνημα του ΣΕΔΗΚ (αρ. 49/26-11-2019), αλλα και απο άλλους φορείς της Κρήτης, της Λέσβου κ.α.
Θέσεις και Προτάσεις
Η αποτελεσματικότητα της δακοκτονίας, πρέπει να επαναφερθεί στα προ 10/ετίας επίπεδα της τα οποία εξασφάλιζαν την διεθνώς γνωστή υψηλή ποιότητα του Κρητικού ελαιολάδου, κατά 95% έξτρα παρθένου.
Προς την κατεύθυνση αυτή απαιτούνται άμεσα μέτρα για την ερχόμενη περίοδο αλλα και νέο θεσμικό πλαίσιο με ριζικές αλλαγές για το μέλλον.
- Τα άμεσα μέτρα που απαιτούνται κατά την ερχόμενη περίοδο είναι:
(α). Απολύτως έγκαιρη εκτέλεση της πρώτης κρίσιμης γενικής διαβροχής ώστε να έχει ολοκληρωθεί πριν απο την πήξη του πυρήνα του ελαιοκάρπου με επίσπευση προμήθειας φαρμάκων και πρόσληψης Εποπτών ( Τομεαρχών) επίβλεψης εργασιών.
(β). Οι επόμενες γενικές ή τοπικές διαβροχες πρέπει να γίνονται επίσης έγκαιρα, ανάλογα με τις ενδείξεις δακοπαγίδων αλλά και sondage και να είναι τόσες, όσες απαιτηθούν. Λογιστικός προκαθορισμός τους εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους αναποτελεσματικότητας της μεθόδου.
(γ). Τα φάρμακα για τα οποία, σύμφωνα με υπηρεσιακή αλληλογραφία, υπάρχουν εργαστηριακές ενδείξεις μειωμένης αποτελεσματικότητας, πρέπει οπωσδήποτε να αποσυρθούν άμεσα. Παράλληλα όμως και εκείνα που έχουν αποθηκευτεί από πέρυσι, πρέπει να ελεγχτεί αν διατηρούν την δραστικότατα τους.
(δ) Πραγματοποίηση της υπεσχημένης αύξησης του φετινού προϋπολογισμού και εξεύρεση τρόπου άμεσης αποζημίωσης των πληγέντων από τις δακοπροσβολές 2019/20,
- Το νέο θεσμικό πλαίσιο πρέπει βασικά να περιλαμβάνει:
(α) Σύγχρονο πρωτόκολλο εφαρμογής, το όποιο θα προβλέπει όλους τους κανόνες εφαρμογής της δακοκτονίας απο επιστημονικής, διοικητικής και πρακτικής άποψης. Τα προ 10/ετίας εκδοθέντα ΒΔ και ΠΔ οπωσδήποτε απαιτούν εκσυγχρονισμό και αναπροσαρμογή στις νέες συνθήκες.
(β). Νέο ειδικό φορέα εφαρμογής, όπως τον περιγράψαμε στο προηγούμενο Υπόμνημα μας (αρ. 49/26-11-2019) που θα λειτουργεί ως ΝΠΙΔ και θα έχει την συνολική επιστημονική, διοικητική και οικονομική ευθύνη.
Πόροι του φορέα μπορούν να είναι οι εισφορές των ελαιοπαραγωγών, με βάση τα δέντρα, συμπληρωματική κρατική ενίσχυση και πόροι απο περιβαλλοντικά και αλλα προγράμματα.
(γ) Πρόγραμμα επιστημονικής παρακολούθησης της κυκλοφορίας του εντόμου όλο τον χρόνο (ακόμη και τον χειμώνα) και πρακτικών δοκιμών αξιολόγησης της δραστικότητας των χρησιμοποιούμενων εντομοκτόνων, το οποίο μπορεί να ανατεθεί στα υπάρχοντα Ινστιτούτα και Κέντρα Φυτοπροστασίας της χώρας. Τα δεδομένα του προγράμματος θα χρησιμεύουν για συνεχείς βελτιώσεις του πρωτόκολλου εφαρμογής, αλλα και για εποπτεία των εργολαβιών παρακολούθησης του εντόμου.
