του Πέτρου Μηλιαράκη*
Προσφάτως κλιμακώνοντας τις προκλήσεις του ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθήμενος σε μια εντυπωσιακά χρυσή πολυθρόνα και έχοντάς του απέναντι τρεις δημοσιογράφους, με αυτοκρατορικό ύφος, θέλησε να μας ενημερώσει για τους χάρτες που γράφουν…«ιστορία».
Με βάση τις συνεχόμενες δημόσιες εμφανίσεις του ο Τούρκος Πρόεδρος προκαλεί. Έτσι, με ανησυχία η κοινή γνώμη παρατηρεί ότι κλιμακώνεται η κρίση λόγω των ανιστόρητων και παράνομων πρωτοβουλιών της «ελίτ της Άγκυρας».
Ήδη ο Τούρκος Πρόεδρος υπέγραψε την «παράνομη» συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών και την υπέβαλε στα Ηνωμένα Έθνη. Σε κύρωση της συμφωνίας προέβη και το «ιδιότυπο καθεστώς» της Λιβύης. Ταυτοχρόνως ο Τούρκος Πρόεδρος σε δηλώσεις του επέμεινε ότι η Τουρκία θα αξιοποιήσει «τα δικαιώματά της στην Ανατολική Μεσόγειο».
Έκτοτε Τούρκοι αξιωματούχοι σε απειλητικό ύφος και μάλλον με «πολεμική υστερία», έκαναν αναπαραγωγή των θέσεων της Άγκυρας. Ωστόσο, ενταύθα θα πρέπει εν συντομία να γίνει αναφορά στο Θεσμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΟΖ
Εξ αρχής πρέπει να επισημειωθεί προκειμένου περί της ΑΟΖ ότι πρόκειται για απολύτως νέο Θεσμό.
Το εντυπωσιακό δεδομένο της ΑΟΖ είναι ότι κατ’ ουσίαν απορροφά το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας. Εξαίρεση μπορεί να υπάρχει ώστε να μην συμπίπτει η ΑΟΖ με την υφαλοκρηπίδα, μόνο εάν η υφαλοκρηπίδα μπορεί να υπερβαίνει τα διακόσια (200) ναυτικά μίλια.
Η ΑΟΖ συνεπάγεται κυριαρχικά δικαιώματα και ως προς την έρευνα και ως προς την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, που αφορούν ακόμη και τα υπερκείμενα ύδατα. Δηλαδή αφορά ευθέως και στην αλιεία. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι γίνεται αυτοτελώς εκμετάλλευση και αυτών καθ’ εαυτών των υδάτων. Εάν δηλαδή είναι δυνατόν να προκύψει ενέργεια και από τα ύδατα, τα ρεύματα και τους ανέμους, τότε επιτρέπεται η εκμετάλλευσή τους.
Βεβαίως η ΑΟΖ δεν παρεμποδίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, ούτε τις ελεύθερες υπερπτήσεις, ούτε και τις τοποθετήσεις καλωδίων. Ωστόσο, λόγω του ιδιότυπου καθεστώτος που κατά το ένα μέρος δεν είναι Αιγιαλίτιδα Ζώνη και κατά το άλλο μέρος ούτε Ανοιχτή Θάλασσα.
Εκείνο όμως που έχει τεράστια νομικοπολιτική σημασία είναι ότι σε αντίθεση με την υφαλοκρηπίδα (όπου τα δικαιώματα του παράκτιου Κράτους ιδρύονται αυτοδικαίως), τα δικαιώματα επί της ΑΟΖ δεν ιδρύονται αυτοδικαίως.
ΟΙ ΔΥΟ «ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΤΑΚΤΙΚΕΣ»
Μετά την προαναφερόμενη σύντομη αναφορά στο «τι» αφορά η ΑΟΖ, άξιο επισημείωσης είναι να σχολιάσουμε την τακτική της Άγκυρας. Η Άγκυρα επιδιώκει μια συγκεκριμένη τακτική. Ιδού λοιπόν «τι» πράττει:
Αρχικώς εξαγγέλλει την πρόθεσή της, αξιολογεί τις αντιδράσεις και στη συνέχεια αδιστάκτως εφαρμόζει την εξαγγελία της.
Ιδού «τι» αντιθέτως πράττει διαχρονικώς η Αθήνα:
Αρχικώς προβαίνει σε άρνηση της βασιμότητας του τουρκικού ισχυρισμού και στη συνέχεια επιδιώκει μιαν διπλωματική κινητικότητα. Τόσο η πλευρά της Ελλάδας, όσο και η πλευρά της Τουρκίας γνωρίζουν εκ των προτέρων «ποιά» θα είναι η διαδικασία αμφοτέρων των μερών. Συνεπώς τίθεται το ζήτημα «ποιά» πολιτική μπορεί να τροποποιηθεί. Της Τουρκίας αποκλείεται. Συνεπώς η αλλαγή της διαδικασίας αφορά μονομερώς στην Ελλάδα, που κινδυνεύει με την στάση της να δημιουργήσει την αίσθηση «φοβικού συνδρόμου», που προδήλως αφορά στην παρεξήγηση πολιτικής, σκοπούσας στον…«εξευμενισμό» της απροκάλυπτης επιθετικότητας της «ελίτ της Άγκυρας».
Η ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ CASUS BELLI
Οίκοθεν συνάγεται, και για αποτροπή παρεξηγήσεων, ότι θα πρέπει κατά τρόπον αδιστάκτως βέβαιον να επαναφέρουμε το ελληνικό casus belli, που αφορά στο ενιαίο αμυντικό δόγμα. Να επικαιροποιήσουμε το ΕΛΛΗΝΙΚΟ CASUS BELLI του 1983, που υλοποιήθηκε ως προς το Αιγαίο από τον Ανδρέα Παπανδρέου τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1987.
Περαιτέρω η Ελλάδα σε συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία, την Αίγυπτο, αλλά και με τη σύμφωνη γνώμη του Ισραήλ, θα πρέπει σε εφαρμογή του άρθρου 75 του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας να καταρτίσει τους ναυτικούς χάρτες και τους πίνακες των γεωγραφικών συντεταγμένων και έτσι να καθοριστούν:
- οι γραμμές των εξωτερικών ορίων της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΟΖ και οι γραμμές οριοθέτησης που χαράσσονται σύμφωνα με το άρθρο 74, οπότε θα εμφαίνονται οι γραμμές αυτές σε ναυτικούς χάρτες υπό κλίμακα ή κλίμακες επαρκείς για την διακρίβωση της θέσης τους. Επίσης η Ελλάδα θα πρέπει:
- ως παράκτιο κράτος να δώσει την απαιτούμενη δημοσιότητα σε αναφορά με τους ναυτικούς χάρτες και τους πίνακες των γεωγραφικών συντεταγμένων και
- αμελλητί να καταθέσει αντίγραφο των χαρτών και πινάκων στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ:
Στην Ελλάδα από τη Θεία Πρόνοια έχoυν δοθεί τα δώρα του ήλιου, του αέρα και της θάλασσας. Έτσι στη μοναδικότητά της η Ελλάδα μπορεί να ενταχθεί στη διαδικασία των εναλλακτικών πηγών ενέργειας σε μια μοναδική πρωτοπορία ακόμη και στα όρια της αυτάρκειας. Η ελληνική θάλασσα, ως Θείο δώρο δεν μπορεί να αναλώνεται με αναφορά στα έγκατά της. Ως εκ τούτου έχει δίκιο το ΜεΡΑ25.
Είναι δεδομένο ότι παγκοσμίως οι θάλασσες αφορούν κυριαρχικό δικαίωμα κρατικής εξουσίας με αναφορά όμως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Ωστόσο, για κάθε παράκτιο κράτος όπου δεν ασκείται πρωτογενώς εξουσία σε «συγκεκριμένα μέρη» που αφορούν «δημόσια δίκτυα» και «δημόσια ασφάλεια», η χρήση της θάλασσας αφορά έννομο αγαθό ως ατομικό δικαίωμα.
Κατά το μέρος που αφορά στην Ελλάδα, είναι δεδομένο ότι το Αιγαίο, το Ιόνιο, το Βόρειο Κρητικό Πέλαγος, αλλά και το Νότιο Κρητικό Πέλαγος, συνιστούν παγκόσμια αναφορά περιβαλλοντικού κάλους και αναδεικνύουν τη μοναδικότητα του ελληνικού περιβάλλοντος για τουρισμό και αναψυχή. Ειδικότερα πρέπει να επισημειωθεί ότι με απόφαση της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού, το Λιβυκό Πέλαγος μετονομάστηκε σε Νότιο Κρητικό Πέλαγος. Τούτων όλων δοθέντων, ως κατακλείδα, υποστηρίζονται και τα παρακάτω:
ΩΣ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ
Οι «υδρογονάνθρακες» είναι αυταπόδεικτο ότι προκαλούν σύγκρουση συμφερόντων, εντάσεις και πολλές φορές «ακραίες καταστάσεις». Συνεπώς λόγω των εντάσεων που δημιουργούν οι «υδρογονάνθρακες», καλό θα είναι το «όλον ζήτημα» να επενεξετασθεί υπό το πρίσμα των προνοιών:
α) της πράγματι βεβαιότητας ότι υπάρχουν «υδρογονάνθρακες» καθώς και σε «ποιά» έκταση υπάρχουν, με αναφορά
β) στην προστασία του περιβάλλοντος,
και γ) στη σχέση «κόστους-άφιλους», ιδιαιτέρως ως προς τις επιπτώσεις στην ελληνική αλιεία και στο ελληνικό τουριστικό προϊόν. Θα είναι δε άξιο ειρωνείας της ιστορίας εάν, για πρώτη φορά στην Παγκόσμια Ιστορία και όχι στη Μυθολογία, υφίστανται μεταφορικώς εντάσεις «για τα μάτια μιας ωραίας και ευειδούς Ελένης», χωρίς πραγματικό υλικό αντίκρισμα, και η όλη διαδικασία να λαμβάνει χώρα για «ζητήματα» έκτασης κυριαρχίας, δηλαδή επέκτασης συνόρων και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Φυσικά και στην περίπτωση αυτή, της επί εσφαλμένης και παρανόμου προϋποθέσεως επέκτασης συνόρων ή κυριαρχικών δικαιωμάτων για τη «δημιουργία» μιας…«νέας γαλάζιας πατρίδας», όπως εννοείται εχθρικά, το καθήκον της Ελλάδας καθορίζεται από το Δόγμα του Έθνους:
Μολών Λαβέ!
——————————————–
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).
