Γράφει η Μαρία Μαυρουδή*
Ήταν καλοκαίρι θυμάμαι ακριβώς πριν δέκα χρόνια όταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά τη Μονή του Ταξιάρχη στο Μανταμάδο, οποίος θεωρείται προστάτης και πολιούχος του Μανταμάδου αλλά επίσης μαζί με τον Άγιο Ραφαήλ και προστάτης ολόκληρου του νησιού της Λέσβου.
Δε θα κρύψω ότι η εικόνα του μου προκάλεσε ένα μικρό φόβο καθώς απεικονίζεται το αυστηρό ύφος του Αρχαγγέλου, τα μεγάλα μάτια του και το μαύρο χρώμα, η φοβερή ρομφαία και τα επιχρυσωμένα φτερά.
Σύμφωνα με τον θρύλο, η μονή δέχθηκε την επιδρομή των Σαρακηνών πειρατών, οι οποίοι κατέσφαξαν τους μοναχούς που έμεναν εκεί με εξαίρεση έναν νέο δόκιμο καλόγερο, ο οποίος πρόλαβε να κρυφτεί στην οροφή της εκκλησιάς. Από το σημείο αυτό είδε μετά το μακελειό τη μορφή του Αρχαγγέλου να φτερουγίζει πάνω από τα πτώματα των μοναχών. Έτσι πήρε χώμα, που είχε ποτιστεί με το αίμα τους, και αφού το ανακάτεψε με κερί έφτιαξε τη μορφή του «Ταξιάρχη», όπως πρόλαβε να την αντικρίσει.
Σήμερα βλέπουμε μόνο το κεφάλι και όχι ολόκληρο το σώμα, όπως το είχε φτιάξει ο μοναχός. Οι πιστοί μπροστά στην εικόνα του Αγίου εναποθέτουν ως τάματα σιδερένια παπούτσια, επειδή η παράδοση θέλει τον Αρχάγγελο να τα φορά τις νύχτες.
