Του Γιώργου Πομποδάκη*
Η 7η Μαρτίου, αποτελεί ορόσημο όχι μόνο στην ιστορία της Δωδεκανήσου, αλλά και όλης της Ελλάδος, εφόσον ήταν η τελευταία εκκρεμότητα για την σύσταση του Ελληνικού κράτους, όπως αυτό υφίσταται σήμερα.
Η ονομασία Δωδεκάνησος ή Δωδεκάνησα αναφέρεται σε ένα νησιωτικό σύμπλεγμα που περιλαμβάνει δεκαπέντε κύρια νησιά, καθώς και 93 μικρότερες νησίδες με συνολική επιφάνεια 2.579 τετραγωνικά km και με συνολικό πληθυσμό 190.071 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, τα Δωδεκάνησα δέχθηκαν πολλές καταστροφικές επιδρομές από Πέρσες, Σαρακηνούς, Βενετούς, Σταυροφόρους, Άραβες και Τούρκους.
Στις 28 Απριλίου του 1912 Ιταλικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στην Αστυπάλαια και στις 20 Μαΐου κατέλαβαν και το τελευταίο νησί. Στα μικρότερα νησιά δεν υπήρξε Αντίσταση κι όλα αυτά έγιναν υπό τύπον προσωρινότητας, όπως έλεγαν.
Το 1919 υπεγράφη η Συνθήκη Ελλάδας-Ιταλίας σύμφωνα με την οποία η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα την κυριαρχία της Δωδεκανήσου εκτός της Ρόδου, η οποία θα παραδιδόταν μετά από πενταετία με δημοψήφισμα, γεγονός που αναπτέρωσε τις ελπίδες των Δωδεκανήσιων.
Ένα χρόνο αργότερα , το 1920, η Ιταλία κατήγγειλε την Συνθήκη για να ακολουθήσει η Συνθήκη των Σεβρών που επικύρωσε, σχεδόν στο σύνολό της, την προηγούμενη με τη διαφορά ότι το δημοψήφισμα για τη Ρόδο θα γινόταν μετά 15 χρόνια. Η ατυχής όμως έκβαση της Μικρασιατικής εκστρατείας, έδωσαν την ευκαιρία στην Ιταλία να καταγγείλει τη Συνθήκη των Σεβρών και να γίνει πάλι κυρίαρχος των νησιών.
Η Ελλάδα δεν έπαψε ποτέ να ζητά από την Ιταλία τα Δωδεκάνησα. Το όλο θέμα παρέμενε σε εκκρεμότητα, μέχρι τη κήρυξη του πολέμου το 1940.
Η Ιταλοκρατία έληξε ουσιαστικά με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας το Σεπτέμβριου του ΄43, οπότε τα Δωδεκάνησα πέρασαν στη Γερμανική κατοχή μέχρι 5 Μαΐου 1945, ημέρα που συνθηκολόγησε η Γερμανία και παρέδωσε τα νησιά στους Άγγλους.
Στις 15 Μαΐου 1945 ο Αντιβασιλέας – Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνός κήρυξε στη Ρόδο την Ένωση της Δωδεκανήσου με τη Μητέρα Πατρίδα, πριν ακόμα οι νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το αποφασίσουν επίσημα, γεγονός που έγινε με ομόφωνη Συμφωνία στις 27 Ιουνίου του ‘46 στο Παρίσι από το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η Συνθήκη Ειρήνης της Ιταλίας και των Συμμάχων που υπογράφηκε στις 10 Φεβρουαρίου του ‘47 στο άρθρο 14, αναφέρει: «Η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα εν πλήρη κυριαρχία τας νήσους της Δωδεκανήσου: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο, ως και τας παρακειμένας νησίδας».
Στις 31 Μαρτίου 1947 ο Βρετανός διοικητής των συμμαχικών Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου παραδίδει τη Στρατιωτική Βρετανική Διοίκηση και αρχίζει η μεταβατική περίοδος της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης Δωδεκανήσου.
Η 7η Μαρτίου ‘48, ορίζεται ως ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης, μετά από 638 χρόνια κατά τα οποία τα Δωδεκάνησα βρίσκονταν υπό ξένη κατοχή.
Το όνειρο του Δωδεκανησιακού λαού που γαλούχησε γενεές Ελλήνων πραγματοποιήθηκε το πρωί εκείνης της Κυριακής.
Στη Ρόδο, την πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου, ο Βασιλιάς της Ελλάδος, τα μέλη της Κυβερνήσεως, η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων και πλήθος κόσμου, μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, κήρυξαν επίσημα την ενσωμάτωση της μαρτυρικής Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Τα δάκρυα χαράς και συγκίνησης ενός παραληρούντος πλήθους επισφράγισαν ένα μακρύ αγώνα που έδωσαν οι Δωδεκανήσιοι για να αποκτήσουν την ελευθερία τους.
Η σημερινή ημέρα επομένως, διακηρύττει διάπλατα πως οι Δωδεκανήσιοι αν και για πολλούς αιώνες έπεσαν στα χέρια διαφόρων κατακτητών παρέμειναν αδούλωτοι στην ψυχή και στο φρόνημα. Ο αγώνας για την Ενσωμάτωση δεν αποτελούσε απλά έναν αγώνα γεωγραφικού προσδιορισμού μέσω της χάραξης νέων συνόρων. Είναι ο αγώνας του ανθρώπου να ενσωματωθεί και επίσημα στην ιστορία των προγόνων του, στην ιστορία του έθνους του!
Έναν αγώνα 638 ολόκληρων χρόνων!
* Ο Γιώργος Πομποδάκης είναι αναπληρωτής Δάσκαλος από τις Μοίρες και υπηρετεί στο Δημοτικό Σχολείο Λιβάδια Τήλου. Το κείμενο που δημοσιεύουμε είναι η ομιλία του στα πλαίσια των πανηγυρικών εκδηλώσεων της ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων με τη μητέρα Ελλάδα στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στο χωριό Λιβάδια Τήλου.
