Του Δημήτρη Χ. Σάββα
Μια εφημερίδα με τίτλο “Κρητική Ενότης” και ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου 1939, ανέσυρα από το πλούσιο αρχείο του τμήματος εφημερίδων και περιοδικών της Βικελαίας Βιβλιοθήκης. Η συγκεκριμένη εφημερίδα εκδιδόταν στην Αθήνα και σ’ ένα πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της κάνει αναφορά στην προπολεμική Μεσαρά και στη μαγευτική (όπως την αποκαλεί) κωμόπολη των Μοιρών. Θ’ αναφερθώ σε κάποια αποσπάσματα του δημοσιεύματος αυτού και πιο συγκεκριμένα στην επίσκεψη του αρθρογράφου στις Μοίρες και στις άριστες εντυπώσεις του:
“Τι ωραία και γραφική κωμόπολις με τους 1600 κατοίκους της αποτελεί μια πραγματική ανθοδέσμη στην ατέλειωτη αυτή περιφέρεια της Κρήτης, που λες και ο Θεός υπήρξεν ο πρώτος καλλιεργητής. Βρεθήκαμε κατά σύμπτωση Σάββατο στις Μοίρες για να θαυμάσουμε το Σαβατιανό παζάρι της που είναι το μεγαλύτερο της Κρήτης.
Το Ηράκλειο και το Μαλεβίζι ξεχύνεται κάθε Σάββατο εδώ στην μεγάλη αυτή αγορά και η κίνησις η οποία αναπτύσσεται σε παντός είδους αγοράς και πωλήσεις είναι ανωτέρα πάσης περιγραφής. Φαντασθήτε μόνον εκατοντάδες καταφθάνουν εξ όλων των μερών της Κρήτης. Κατόπιν ακολουθούν έμποροι άλλοι όλων των κλάδων και οι αγορασταί σπεύδουν το Σάββατον εις τις Μοίρες. Το παζάρι αυτό το ανώτερο εξ όλων που γίνονται στην Κρήτη μας είπον οι κάτοικοι των Μοιρών ότι δίδει εξαιρετικήν ζωήν εις την κωμόπολιν και ανακουφίζει όλους τας εργαζομένας τάξεις.
Είναι αληθές ότι όπως λειτουργεί σήμερα η εβδομαδιαία αυτή αγορά εμφανίζει πράγματι μιαν όψιν Βαβυλοωνίας, αλλά τα πράγματα μεταβάλλονται οσονούπω με την προσεχή ανέγερσιν μεγάλης αγοράς ήτις ιδρύεται δια κρατικής αρωγής.
Οι κάτοικοι της μαγευτικής αυτής κωμοπόλεως θεωρούνται ευτυχείς διότι επί κεφαλής της Κοινότητος ευρίσκεται ένας πρώτης τάξεως κοινοτικός άρχων πολύ προοδευτικός και δραστήριος άνθρωπος. Και ένεκα τούτου επί δέκα έτη συνεχώς ο κοινοτάρχης κ. Ζαχαριουδάκης είναι ο εκλεκτός των Μοιρών.
Αυτός λοιπόν ο λατρευτός της κωμοπόλεως μας υπεδέχθη εις το κοινοτικόν ίδρυμα και με σαφήνειαν ανθρώπου που ξέρει τι ζητεί και τι θέλει να δημιουργήση διά την περιφέρειάν του μας είπε τα ακόλουθα:
-Δεν είμαι σοφός. Αλλά η δουλειά που μου έχουν αναθέσει οι αγαπητοί μου κάτοικοι των Μοιρών, φαίνεται πως τώρα και δέκα χρόνια τα έχω βγάλει πέρα.
Ό,τι μπόρεσα έκαμα και εξακολουθώ να βλέπω τις ανάγκες της κωμοπόλεως και όσο μου επιτρέπουν οι οικονομικοί πόροι της Κοινότητος να τις θεραπεύω.
Ο κ. Ζαχαριουδάκης καταλήγουν αφού μας λέγει ότι είναι πολύ ικανοποιημένος από τους κατοίκους των Μοιρών -και ο ίδιος είναι γέννημα και θρέμα αυτών-που τον ενισχύουν δια παντός μέσου εις το έργον του”.
Ο αείμνηστος πρόεδρος της τότε κοινότητας των Μοιρών και ένας από τους θυσιασθέντες κατοπινούς εθνομάρτυρες αναφέρεται στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα των Μοιρών και στους ισχυρούς εμπορικούς οίκους, στην καλά οργανωμένη αγροφυλακή, στην οικονομική εφορία, στο ταμείο το οποίο διεύθυνε ο εκ Χανίων Απόστολος Μπόλαρης, με διαχειριστή τον Ρεθύμνιο Κωστάκη, στον Γεωργικό Συνεταιρισμό Μεσαράς και στο διευθυντή του Στέφανο Πρατικάκη, στο ταχυδρομικό γραφείο Μοιρών και στον προϊστάμενο του Χαρίλαο Μανιδάκη, στο φαρμακείο του Αλέξανδρου Μουντράκη, στη Γεωργική Σχολή Μεσαράς, στο Ειρηνοδικείο Μοιρών, στην Αγροτική Τράπεζα και στον διευθυντή της Τζαγκουρνάκη. Ο πρόερος επίσης αναφέρεται στην παραγωγή της περιοχής εκείνης της περιόδου που κυριαρχούσε το σιτάρι, το λάδι, τα εσπεριδοειδή, φυσικά τότε δεν υπήρχαν πανωγραψίματα ούτε επιδοτήσεις. Τέλος κάνει λόγο για εξυγιαντικά και αρδευτικά έργα. Και όλα αυτά εν έτει 1939, σύμφωνα με τον αρθρογράφο: “Εις τον απέραντον και ευφορώτατον κάμπον της Μεσαράς την γην αυτήν της επαγγελίας”!
Αυτή τη γη που τρία χρόνια αργότερα τον Ιούνιο του 1942 θα την κάνουν περήφανη οι εθνομάρτυρες των Μοιρών στον αγώνα κατά των Γερμανών. Ανάμεσα σ’ αυτούς ο πρόεδρος Ζαχαριουδάκης, Ο Μπόλαρης, ο Μουντράκης, ο Τζαγκουρνάκης και άλλοι.
Βέβαια η συγκεκριμένη περιοχή μπορεί να καυχέται και για άλλους ήρωές της, για ανθρώπους που μαρτύρησαν και αγίασαν για οσιους και ερημίτες που έδωσαν το παράδειγμα για την ανύψωση του ανθρωπισμού και της προσφοράς, λογίους και επιστήμονες, για δασκάλους και υπηρέτες της μάθησης και της γνώσης στις πλούσιες βιβλιοθήκες των μοναστηριών της περιοχής, για ανήσυχους και δημιουργικούς κληρικούς ανθρώπους του καθήκοντος και της ανιδιοτέλειας και τέλος για τον προοδευτικό και φιλήσυχο λαό της.
Μια περιοχή ευεργετημένη, όσο ελάχιστες από το Θεό και από τη φύση, μια περιοχή που τις τελευταίες δεκαετίες και ειδικά τα τελευταία χρόνια δοκιμάζεται κατά τον χειρότερο τρόπο και κατά τον πιο προσβλητικό για τον όνομά της, την πορεία της και την πλούσια ιστορία της.
Αλήθεια πότε η πολιτεία και οι διάφοροι εμπλεκόμενοι φορείς ακούμπισαν πάνω σ’αυτό το πρόβλημα; Το αντίθετο θα έλεγα. Με τον τρόπο τους και την πρακτική νομιμοποίησαν και συνεχίζουν να νομιμοποιούν την παραβατικότητα κάθε είδους. Το εμπόριο σ’όλο του το μεγαλείο. Εμπόριο όπλων, ναρκωτικών, εμπόριο λευκής σαρκός, ομάδες εκβιαστών, κέντρα εύκολου κέρδους και πλουτισμού, απειλές και φυσικά θάνατος. Ο νεοπλουτισμός και η αλαζονεία σ’όλο της το μεγαλείο! Έτσι απλά και εύκολα ν’ αφαιρούνται ανθρώπινες ζωές. Γιατί; Πότε επιτέλους θα τιμωρηθούν παραδειγματικά οι δολοφόνοι; Πότε οι γνωστοί-άγνωστοι ταραξίες που συχνά εκθέτουν ανεπανόρθωτα τη φιλήσυχη και φιλοπρόοδο περιοχή της Μεσαράς θα βιώνουν συμπεριφορές… του μεσαίωνα; Τώρα χρειαζόμαστε όσο ποτέ άλλοτε να τηρηθούν οι νόμοι. Νόμοι που δεν θα επιτρέψουν στους “καπεταναίους” του γλυκού νερού τις απειλές, τους τραμπουκισμούς που πολλές φορές οδηγούν ακόμα και στην αφαίρεση ανθρώπινης ζωής. Είναι καιρός να πιστέψουμε και ν’ αναλάβουμε με οποιονδήποτε κόστος οικονομικό, εμπορικό, ψηφοθηρικό και οτιδήποτε άλλο που ενδεχόμενα εξυπηρετεί μόνο μειοψηφίες οποιαδήποτε δράση για την ανόρθωση της τοπικής μας κοινωνίας.
Ευθύνες έχουμε όλοι μας αλλά και είναι χρέος όλων μας ο τόπος μας να βρει το σωστό ρυθμό του. Να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις, κάτι που το χρωστάμε στους νέους μας, στα ίδια τα παιδιά μας. Κάτι που δεν είναι εύκολο και δεν θα αποδώσει σύντομα καρπούς, αλλά πρέπει να γίνει και μάλιστα σύντομα.
Ήδη βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και ο λαός θα επιλέξει αυτούς που επιθυμεί να τον εκπροσωπήσουν. Θέλω να πιστεύω ότι όλοι οι υποψήφιοι που θέλουν την ηρεμία, τη γαλήνη και την ισορροπία αυτού του τόπου, ότι θα αναλάβουν έμπρακτα κοινή δράση απέναντι σ’ αυτή την πραγματική μάστιγα. Δεν θα πρέπει να τους χωρίζει τίποτα μπροστά σ’ αυτό το πρόβλημα, αφού όλοι τους ευαγγελίζονται την πρόοδο της Μεσαράς και όλοι τους τάσσονται κατά των ανενόχλητων τραμπουκισμών στην κοινωνία μας.
Εμείς σαν απλοί πολίτες σεβόμαστε απόλυτα το δικαίωμα του καθενός να αυτοανακηρύσσεται υποψήφιος “σωτήρας” της περιοχής…
Θα ευχόμαστε όμως να απαιτούμε οι υποψήφιοι τοπικοί άρχοντες να διαθέτουν υψηλό αίσθημα ευθύνης και να έχουν όραμα για τούτη την ευλογημένη γωνιά της γης που είναι γενέτειρα πολιτισμού και όχι μόνο χιλιάδες χρόνια τώρα.
Η μεσαρίτικη γη το δικαιούται και το’χει ανάγκη ιδιαίτερα τούτες τις μέρες
