Γράφει ο Μιχάλης Πολυχρονάκης*
Στη βιβλιογραφία της Αντίστασης, σε ορισμένα βιβλία γράφεται ότι ο Ρόμελ κατά την διάρκεια της Κατοχής επισκέφτηκε την Κρήτη.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι πέρασε από το αεροδρόμιο του Ηρακλείου με προορισμό το Τυμπάκι και μάλιστα απέφυγε την τελευταία στιγμή απόπειρα εξόντωσής του από βομβαρδισμό συμμαχικών αεροπλάνων.
Η αλήθεια είναι ότι ο Ρόμελ επισκέφτηκε την Κρήτη δύο φορές, το έτος 1942.
Ο David Irving στο βιβλίο του βιογραφία για το Ρόμελ (σελ. 294-296) αναφέρει ότι, στις 25 Οκτωβρίου 1942 ο στρατάρχης επιβαίνοντας στο ειδικά διαρρυθμισμένο αεροσκάφος Heinkel-111 και με πιλότο τον Υποσμηναγό Hermann Giesen, προσγειώνεται στο αεροδρόμιο Ηρακλείου στις 14.45 το μεσημέρι.
Ο Ρόμελ κατεβαίνει από το αεροπλάνο, παραμένει δύο ώρες στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, συνεργάζεται με τον Πτέραρχο von Waldau, διοικητή του 10ου Αεροπορικού Σώματος και κατόπιν με άλλο πιο γρήγορο αεροσκάφος (Dornier-217) αναχωρεί για την Μέση Ανατολή.
(Η κατάσταση τότε είχε αρχίσει να γίνεται δραματική για το Άφρικα κορπς λόγω ελλείψεως εφοδίων)
Στο προηγούμενο ταξίδι του όμως τον Αύγουστο του 1942, κατά την επιστροφή του κατά πάσα πιθανότητα από το Βερολίνο, όπου είχε γίνει η επίσημη τελετή προαγωγής του σε Στρατάρχη, επισκέφθηκε την Κρήτη αφού είχε κάνει προηγούμενα στάση στη Θεσσαλονίκη.
Το καλοκαίρι αυτό κατά την παραμονή του στην Κρήτη, κινήθηκε οδικώς από Ηράκλειο προς το αεροδρόμιο του Τυμπακίου, όπου θα παρευρισκόταν σε προγραμματισμένη σύσκεψη.
Το αυτοκίνητο όμως έπαθε μηχανική βλάβη κοντά στους Βώρους. Μεταφέρθηκε λοιπόν προσωρινά στο χωριό μέχρι να επισκευαστεί το όχημα.
Επειδή τότε όλες οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες (αλλά και επικίνδυνο να γνωρίζεις) και δεν λεγόταν η αλήθεια, πιθανολογείται η αιτία της έκτακτης παραμονής στους Βώρους, να ήταν μια ξαφνική συμμαχική αεροπορική επιδρομή στο Τυμπάκι που “έψαχνε” τον ίδιο το Ρόμελ.
Μια από τις πολλές επιδρομές των συμμάχων που λάμβαναν τότε χώρα, λόγω του μεγάλου και σημαντικού αεροδρομίου που είχαν κατασκευάσει οι γερμανοί στο Τυμπάκι τα τέλη του 1941, το οποίο υποστήριζε και ανεφοδίαζε το άφρικα κορπς του Ρόμελ στη βόρεια Αφρική.
Από εξιστόρηση ντόπιων, που έζησαν το συμβάν, συμπεραίνω ότι η ώρα της σύσκεψης του στρατάρχη στο αεροδρόμιο Τυμπακίου, είχε γίνει γνωστή στους συμμάχους και είχαν προγραμματίσει έκτακτη αεροπορική επιδρομή από Β. Αφρική.
Κατά σύμπτωση(;) όμως έτυχε να καθυστερήσει το αυτοκίνητο του Ρόμελ.
Τότε στους Βώρους υπήρχε φρουραρχείο και αρκετή δύναμη Γερμανών και Ιταλών. Είχαν δε επιτάξει και πολλές οικίες του χωριού για την εξυπηρέτησή τους.
Το σπίτι που χρησημοποιούσαν σαν λέσχη-κυλικείο Αξιωματικών βρισκόταν στο κάτωχωρι, απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Πελαγίας. Ήταν η οικία του Γιώργη Καπελάκη ή Καπελογιώργη, η οποία διατηρείται και σήμερα με ελάχιστες αλλαγές.
Εδώ όμως οφείλω να σημειώσω, ότι το χωριό σύσσωμο και με μεγάλο κίνδυνο αφού οι κατοχικές δυνάμεις ήταν παρούσες, περιέθαλψε και βοήθησε Νεοζηλανδούς στρατιώτες.
Οι στρατιώτες αυτοί, μετά τη Μάχη της Κρήτης και την κατάληψή της από τους Γερμανούς, προσπαθούσαν να διασωθούν και να διαφύγουν προς Β. Αφρική.
Αυτή η προσφορά της κοινότητας Βώρων αναγνωρίστηκε αργότερα, με την απονομή ευχαριστήριου αναμνηστικού διπλώματος από την κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας. (Βλέπε φωτό στο τέλος)
Ο Καπελογιώργης λοιπόν ήταν ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που είχαν επιτάξει οι γερμανοί και το χρησιμοποιούσαν ως λέσχη.
Όταν τον γνώρισα εγώ ήταν ένας ευφυέστατος και πολυπράγμων άνθρωπος, με συγγραφικές ανησυχίες και ικανότητα. Ήταν ο τύπος που δεν του άρεσε, εκ πεποιθήσεως, να φωτογραφίζεται και πολύ.
Θα τον χαρακτήριζα ως “αυτοδίδακτο φιλόσοφο” με ήρεμο πνεύμα.
Γεννήθηκε στους Βώρους το 1918, όπου και έμενε μόνιμα και πέθανε πριν αλλάξει η χιλιετία.
Κατά τη θητεία του ως στρατιώτης, συμμετείχε στην επίπονη εργασία της κατασκευής των οχυρών της γραμμής Μεταξά, απ’ όπου, όπως με άφησε να καταλάβω, δεν είχε και τις καλύτερες αναμνήσεις λόγω των άσχημων και δύσκολων συνθηκών εργασίας.
Τα οχυρά αυτά άρχισαν να κατασκευάζονται το 1913 και οι εργασίες συνεχιζόταν κατά περιόδους, με εντονότερη την περίοδο στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Τον Απρίλιο του 1941 (πριν την εισβολή των γερμανών) ήταν σχεδόν ολοκληρωμένα 21 οχυρά.
Την ιστορία που ακολουθεί, μου την αφηγήθηκε ο ίδιος κάποια μέρα στις αρχές του 1980, σε μια από τις συχνές επισκέψεις που του έκανα γιατί μου άρεσε η συζήτηση μαζί του.
Μια μέρα λοιπόν του Αύγουστο του 1942 (ο ίδιος τότε ήταν 24 ετών), ενώ βρισκόταν στο πατητήρι του σπιτιού, που έβλεπε στη μεγάλη αυλή και πατούσε κρασοστάφυλα, ξαφνικά παρατήρησε μια ασυνήθιστη αναστάτωση των γερμανών, που συνεχώς έμπαιναν και έβγαιναν στο σπίτι.
Λίγη ώρα αργότερα έφτασε ένας «πολύ μεγάλος στο βαθμό Γερμανός». Δεν είχε ξαναδεί τέτοια διακριτικά και παράσημα και «η στολή του ήταν διαφορετική» (σ.σ. στολή Afrika Korps).
Μπήκε όλη η συνοδεία μέσα στο σπίτι και κάποια στιγμή αργότερα βγήκε μόνος του και περνώντας από κοντά του, δίπλα στο πατητήρι, σταμάτησε και τον κοίταξε.
«Ήταν μετρίου αναστήματος αλλά πολύ επιβλητικός, με μάτια στο χρώμα του μπλε που έμοιαζαν να “πετούν σπίθες”».
(Εδώ οφείλω να σημειώσω ότι με την λεπτομερή περιγραφή που μου έκανε περιέγραφε ακριβώς τον Ρόμελ. Υπόψιν ότι ο ίδιος τότε ήταν τυφλός πολλά χρόνια πια, και δεν είχε δει ποτέ φωτογραφίες του. Επίσης έδειχνε να μη γνωρίζει την ιστορική αξία του προσώπου στο οποίο αναφερόταν !).
Ο Καπελλογιώργης έσκυψε γέμισε ένα «κάρτο» (σ.σ. μικρό μεταλλικό κύπελλο) μούστο και το πρότεινε προς το μέρος του Ρόμελ. Το πήρε ήπιε λίγο και δίνοντάς το πίσω του είπε με κοφτή δυνατή φωνή . . «γκουτ».
Αργότερα, αφού πια είχε φύγει ο “παράξενος” αυτός επισκέπτης με την συνοδεία του και αφού τον “έτρωγε” η περιέργεια, όπως μου είπε, ρώτησε τον γερμανό που ήταν υπεύθυνος για τη λέσχη, μια και του είχε λίγο θάρρος, ποιος ήταν αυτός.
Ο νεαρός αξιωματικός τον κοίταξε λίγο περίεργα και είπε «Giorgo ρωτά πολλά» και γυρίζοντας το κεφάλι φεύγοντας τον άκουσε να λέει κάτι που του “χαράχτηκε” στη μνήμη . . «τζενεραλμαρσαλ Afrika . .» (korps) !
Ο Στρατάρχης Ρόμελ και οι επιχειρήσεις που διηύθυνε στο μέτωπο της Αφρικής, ιδίως από το καλοκαίρι του 42 και τις αρχές του 43, έχουν συνδεθεί άμεσα με την Κρήτη.
Ζητούσε επίμονα και αγωνιωδώς καύσιμα και εφόδια για την συνέχιση των μαχών. Κι αυτά έπρεπε να στέλλονται από την Ευρώπη. Για το λόγο αυτό τα πολεμικά αεροδρόμια της Κρήτης βρισκόταν σε αναβρασμό.
Το 10ο Σώμα Αεροπορίας (Λούφτκορπς) της Λουτφάβε είχε επιφορτιστεί με τις τακτικές αεροπορικές αποστολές επί του αφρικανικού εδάφους και ιδιαίτερα επ’ωφελεία του Άφρικα Κορπ. (αυτό γράφει στο βιβλίο του ο βιογράφος του Ρόμελ συγγραφέας David Irving, σελ. 317).
Πολλά από τα αεροπλάνα του 10ου Αεροπορικού Σώματος επιχειρούσαν από τα αεροδρόμια του Ηρακλείου και κυρίως του Τυμπακίου.
Ο Ρόμελ κατά την επίσκεψη αυτή επέστρεψε στο Ηράκλειο χωρίς να μεταβεί στο αεροδρόμιο του Τυμπακίου, το οποίο το ίδιο διάστημα εκκενώθηκε αναγκαστικά λόγω των συνεχών συμμαχικών αεροπορικών βομβαρδισμών που δεχόταν.
Ο Έρβιν Γιόχαν (Ευγένιος) Ρόμμελ, (15 Νοεμβρίου 1891 – 14 Οκτωβρίου 1944) ήταν στρατάρχης και ένας από τους ικανότερους στρατιωτικούς ηγέτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Υπήρξε ο πιο δημοφιλής Στρατηγός στο εσωτερικό της Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ και κέρδισε τον σεβασμό των αντιπάλων του με τις θεαματικές νίκες του, ως διοικητής του Αφρικανικού Σώματος(Afrika Korps). Για τις ικανότητές του αυτές, του είχε αποδοθεί το προσωνύμιο «Αλεπού της Ερήμου».
Θεωρείται “ανθρωπιστής” και επαγγελματίας αξιωματικός. Το Αφρικανικό Σώμα που διοικούσε, δεν κατηγορήθηκε ποτέ για εγκλήματα πολέμου και οι στρατιώτες των Συμμάχων, που αιχμαλωτίστηκαν στην Αφρικανική εκστρατεία, ανέφεραν ότι έτυχαν ανθρώπινης μεταχείρισης.
Ουδέποτε υπήρξε οπαδός του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος και ούτε έγινε ποτέ μέλος του.
Ο ίδιος φαίνεται να γνώριζε για την τελευταία απόπειρα κατά του Χίτλερ, την 20η Ιουλίου του 1944 και τηρούσε στάση αναμονής (έως υποστήριξης), απέναντι στην ομάδα αντιστασιακών εντός του στρατεύματος με αρχηγό τον συνταγματάρχη φον Στάουφενμπεργκ.
Σε περίπτωση επιτυχίας, θα ήταν η διάδοχη προσωπικότητα απέναντι στο ναζιστικό καθεστώς με σκοπό την διαπραγμάτευση με τους συμμάχους για τον τερματισμό του πολέμου.
Αναγκάστηκε να αυτοκτονήσει στις 14 Οκτωβρίου 1944, αφού απειλήθηκε η οικογένειά του από το Χίτλερ, γιατί θεωρήθηκε ότι ίδιος συμμετείχε στην απόπειρα δολοφονίας του.
* Ο κ. Μιχάλης Πολυχρονάκης είναι Συνταγματάρχης, απόφοιτος της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, της Σχολής Διοικήσεως και Επιτελών και της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου.
Μεταπτυχιακό στο εθνικό και καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών στην «αποτελεσματική διαχείριση εξυπηρέτησης πελατών» (customer relationship management), καθώς κ πτυχιούχος του τμήματος Προγραμματιστών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών.
Πηγή: phestos.blogspot.gr
