Ιστορική Επιμέλεια: Γεώργιος Η. Ορφανός
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε το 2016)
Φέτος (2016) συμπληρώνονται 80 χρόνια από το θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου (1864 – 1936). Πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί, από φίλους και αντιπάλους του, για τη συμβολή του Κρητικού πολιτικού στην πολιτική και κοινωνική ιστορία της Ελλάδας του α’ μισού του 20ου αιώνα.
Στο σημερινό σημείωμά μας θα ανατρέξουμε στο Γενάρη του 1929. Θα ιδούμε, εν είδει απότισης φόρου στη μνήμη του, μέσα από δημοσιεύματα της εφημερίδας «Μακεδονία» (σελ. 6/στις 06-01-1929) τη στάση που τήρησε και τα σχέδια που είχε στο νου του στις αρχές εκείνης της χρονιάς ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως πρωθυπουργός (από το θέρος του 1928) της Ελλάδας για τον αγροτικό κόσμο της χώρας.
Ο πρωθυπουργός, όπως διαβάζουμε στον Τύπο, είχε ήδη αποφασίσει να δώσει ώθηση στη γεωργική πρόοδο της Ελλάδας και γιαυτό είχε στενή συνεργασία με τον, επίσης Χανιώτη, γενικό γραμματέα του υπουργείου Γεωργίας, Στυλιανό Πιστολάκη (1898 – 1970). Ήθελε να μάθει από πρώτο χέρι για την πρόοδο των λαμβανομένων μέτρων από την Κυβέρνηση και για τις ενέργειες του σχετικού υπουργείου για την οργάνωση των διαφόρων υπηρεσιών.
Ταυτόχρονα, ο Χανιώτης πρωθυπουργός, εξέφρασε τη διακαή επιθυμία του «όπως ταχύτερον εκδηλωθή η κυβερνητική μέριμνα υπέρ των γεωργικών πληθυσμών και ανέπτυξεν εν συνεχεία τας αντιλήψεις του όσον αφορά την ανάγκην της συγκεντρώσεως πασών των γεωργικών υπηρεσιών χάριν της εφαρμογής ενιαίου προγράμματος».
Στην ίδια σύσκεψη, υπό την προεδρία του Ε. Βενιζέλου, όπως γράφει η «Μακεδονία», «απεφασίσθη όπως άμα τη ενάρξει των εργασιών της Βουλής κατατεθή προς ψήφισιν το καταρτιζόμενον νομοσχέδιον, περί οργανώσεως κατά πρώτος της δ/σεως γεωργίας , ώστε ν’ αρχίσουν τα μελετώμενα μέτρα, παραλλήλως με την ίδρυσιν της Αγροτικής Τραπέζης. Ο νέος ούτος οργανισμός καταρτίζεται επί τη βάσει των μέχρι τούδε αποφασισθέντων διά των οποίων επιδιώκεται η ώθησις του γεωργικού πληθυσμού, προς πρακτικήν μόρφωσιν, η ίδρυσις των γεωργικών σταθμών, η εντεταμένη καλλιέργεια της γης κλπ».
Αφού τονιστεί προηγουμένως ότι η Αγροτική Τράπεζα ιδρύθηκε εις όφελος του αγροτικού κόσμου, το καλοκαίρι του 1929, με νομοσχέδιο [Ν. 4432/1929, αρμόδιος υπουργός Γεωργίας ο Θεσσαλός Φιλελεύθερος νομικός και πολιτευτής Κων/νος Σπυρίδης (1875 – 1951)] της κυβέρνησης Βενιζέλου, να συνεχίσουμε την αφήγησή μας για εκείνη τη σύσκεψη, στην οποία, πέραν των παραπάνω, αποφασίστηκε να κατατεθεί και νομοσχέδιο για την οργάνωση της Δ/σης Ανταλλαγής περιουσιών που ήταν επιτακτική ανάγκη να λειτουργήσει σωστά μετά τη Μικρασιατική τραγωδία (1922) και τη συνθήκη της Λωζάνης (1923) για την ανταλλαγή των περιουσιών των στην Ελλάδα αφικομένων χριστιανών προσφύγων και όσων μουσουλμανικής καταγωγής είχαν καταφύγει στη Μ. Ασία. Ο λόγος; Ο Έλληνας πρωθυπουργός ήθελε να λύσει τα ζητήματα που σχετίζονταν με την ανταλλαγή των περιουσιών και κατόπιν να συντονισθεί η εργασία προς εντατική καλλιέργεια της γης και γενικότερη προστασία της αγροτικής παραγωγής.
Στην προαναφερθείσα σύσκεψη συμμετείχε και ο Γενικός Διευθυντής Εποικισμού Μακεδονίας – Θράκης, Ιωάννης Καραμάνος, Μυτιληνιός γεωπόνος (1891 – 1966). Σύμφωνα με την εφημερίδα «Μακεδονία», τούτο οφείλεται στο ότι ο Χανιώτης πολιτικός είχε άρρηκτα συνδέσει στο νου του την επίλυση του εποικιστικού προβλήματος με την πρόοδο της γεωργίας, ενώ ο ίδιος Καραμάνος, αφού τις επόμενες ημέρες επρόκειτο να ξανασυνεργαστεί στενά με τον πρωθυπουργό, συγκέντρωνε πολλές πιθανότητες να χρησιμοποιηθεί για την εφαρμογή της γεωργικής πολιτικής της κυβέρνησης Βενιζέλου, η οποία θα γνωστοποιούνταν αναλυτικότερα προσεχώς. Ο Καραμάνος προαλειφόταν όχι για μέλος του υπουργικού συμβουλίου, αλλά για Γενικός Διευθυντής Γεωργίας. Πράγματι, τοποθετηθεί στη θέση ετούτη τον ίδιο χρόνο και παρέμεινε σ’ αυτήν έως το 1932. Αξίζει να γραφεί στο σημείο αυτό, όμως, και το ότι ο Ι. Καραμάνος διορίστηκε «υπουργός» Γεωργίας επί Γερμανικής Κατοχής, στην «κυβέρνηση» του στρατηγού Τσολάκογλου (20.09.1941 – 23.03.1942).
Τέλος, να σημειωθεί και ότι, σύμφωνα, πάντα, με την «Μακεδονία» (06/01/1929), ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ως πρωθυπουργός, δήλωσε στα πλαίσια της παραπάνω σύσκεψης και πως για την οργάνωση των γεωργικών υπηρεσιών και την προαγωγή της γεωργικής πολιτικής της κυβέρνησης θα διατεθούν για το πρώτο έτος (1929) 100.000.000 δραχμών.
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι Διδάκτωρ στο τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ. φιλόλογος, Msc Διαχ/σης Πολιτιστικής Κληρονομιάς & Διαχ/σης Πληροφ/κων Συστημάτων
Πηγή: patris.gr
