Κείμενο: Γιώργος Α Τζωρακης (Αρχαιολόγος)
18 Ιουλίου του 1822.
“Από την πάντα του Αγίου Χαραλάμπου ν’ ανοίξομε που δε θέλει τσι Τούρκους”
…Στον Κρουσώνα αποφασίζεται να κινηθούν βάσει συγκεκριμένου σχεδιασμού που θα οδηγούσε τον εχθρό σε παγίδα μέσα στο χωριό. Αποστέλλεται λοιπόν απόσπασμα 80 επαναστατών στον Άγιο Μύρωνα και αποσπούν αιγοπρόβατα από το κοπάδι του Σερίφ Πασά για να τον παρασύρουν στον Κρουσώνα όπου θα τους περίμεναν οι υπόλοιποι επαναστάτες.
Πράγματι ο Σερίφ Πασάς εξαπολύει εναντίον τους 370 άνδρες απ’ το στρατό του. Οι επαναστάτες καταδιωκόμενοι παρασύρουν τους Τουρκαλβανούς στον Κρουσώνα από την ανατολική πρόσβαση που είχε επί τούτου αφεθεί αφύλακτη, ενώ τα υπόλοιπα περάσματα φρουρούνταν επαρκώς. Οι 370 Τουρκαλβανοί εισβάλλουν στον Κρουσώνα. Η μάχη που ξέσπασε στα σοκάκια του χωριού ήταν σφοδρότατη και διήρκεσε μέχρι αργά το βράδυ ενώ είχε ξεκινήσει νωρίς το πρωί. Οι ενισχύσεις που περίμεναν οι Τουρκαλβανοί δεν έφθασαν ποτέ γιατί ο Σερίφ Πασάς ακούγοντας από τον Άγιο Μύρωνα τους πυροβολισμούς πίστευε πως ο στρατός του θριάμβευε. Σε μία πράξη απελπισίας προφανώς, οι Τουρκαλβανοί καταφεύγουν στην εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους. Πρόλαβαν μάλιστα να πάρουν μαζί τους ένα νεαρό Κρουσανιώτη που θα χρησιμοποιούσαν ως όμηρο για την ελευθερία τους. Ο πατέρας του παιδιού που ενημερώθηκε αμέσως για τη θλιβερή εξέλιξη δίνει δραματικά τη συγκατάθεσή του για τη θυσία του γιου του.
Πολλοί επαναστάτες τότε εξ αυτών μάλιστα των Κρουσανιωτών, ανοίγοντας τρύπες στην οροφή της εκκλησίας ρίχνουν μέσα εύλεκτες ύλες και βάζουν φωτιά. Όσοι από τους έγκλειστους γλιτώνουν από τη φωτιά και τους καπνούς πέφτουν από τις σφαίρες των επαναστατών. Από τους 370 Τουρκαλβανούς επιζούν μόνο 2 προσποιούμενοι τους νεκρούς. Μεταξύ αυτών και ο Μακρυμπογιατζής ο οποίος και μεταφέρει τα νέα στο Σερίφ Πασά. Αργότερα σκοτώνεται κι αυτός κατηγορούμενος ότι οδήγησε τους Τουρκαλβανούς σε παγίδα στον Κρουσώνα. Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν περίπου 25. Μεταξύ αυτών και ο νεαρός Κρουσανιώτης που βρέθηκε νεκρός μέσα στην εκκλησία.
Πηγή: Ενορια Κρουσωνα
