Άραγε μπορούμε να ζήσουμε χωρίς ζάχαρη και χωρίς να στερούμαστε αυτές τις μικρές στιγμές απόλαυσης από μία γεύση που κυριαρχεί σε όλες τις τροφές, ακόμη και στις βασικές; Λέγεται πως στο μητρικό γάλα κυριαρχεί μια πολύτιμη γλύκα. Αυτή είναι η πρώτη μας αίσθηση στη γνωριμία της τροφής. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που συχνά αναζητάμε λίγη ζάχαρη ακόμα, με αποτέλεσμα, πολλές φορές, η αναζήτηση αυτή να εξελίσσεται σε εθισμό. Το καλό νέο είναι ότι η ζάχαρη μπορεί να υπάρχει στην καθημερινή μας διατροφή. Αρκεί όμως να είναι με μέτρο και με περισσότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά αντί για ποσοτικά. Άλλωστε, την ευθύνη για τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου την φέρει η ραφιναρισμένη ζάχαρη και η αλόγιστη χρήση της.
Που κρύβεται η ζάχαρη
Η ζάχαρη είναι, κατά μία έννοια, το νούμερο ένα πρόσθετο τροφίμων. Κρύβεται σε μερικά απίθανα φαγητά που δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι υπάρχει σε αυτά, όπως για παράδειγμα, στην πίτσα, στο ψωμί, στη σπανακόπιτα, σε ready-to-eat γεύματα, στις σούπες, στα κράκερ, στη σάλτσα ζυμαρικών, στο μαγειρεμένο κρέας, στις κονσέρβες, στα φρουτοποτά, σε γιαούρτια με γεύσεις, στην κέτσαπ, σε dressing σαλάτας, σε μαγιονέζα και πολύ συχνά σε αλείμματα ξηρών καρπών, με δημοφιλέστερο το φιστικοβούτυρο.
Η ραφιναρισμένη ζάχαρη χρησιμοποιείται στις συνταγές ως δομικό στοιχείο που βελτιώνει όχι μόνο τη γεύση αλλά και τη σύσταση, την υφή, την εμφάνιση (γυαλάδα), την τραγανότητα ακόμη και το χρώμα, με αποτέλεσμα να καταναλώνουμε πολύ περισσότερη ζάχαρη από όση νομίζουμε και φυσικά, να εθιζόμαστε σε όλο και περισσότερη κατανάλωση. Ωστόσο, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την αντικατάστασή της που αξίζει να αναζητήσουμε.
Το πρόβλημα
Τα ποσοστά παχυσαρκίας στη χώρα μας είναι σε υψηλά ποσοστά και η κρυμμένη ραφιναρισμένη ζάχαρη, κλινικά αποδεδειγμένα πλέον, ευθύνεται για μια σειρά από δυσλειτουργίες του οργανισμού, ακόμα και σοβαρές ασθένειες. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς γιατρός σήμερα για να γνωρίζει ότι η ραφιναρισμένη ζάχαρη ευθύνεται, για παράδειγμα, για καρδιακές παθήσεις, για διαβήτη, για την κακή υγεία των δοντιών κ.α..
Τα τεχνητά γλυκαντικά υψηλής έντασης, όπως είναι η ζαχαρίνη και η ασπαρτάμη, χάνουν το ενδιαφέρον των καταναλωτών και δεν αποτελούν ελκυστικές εναλλακτικές πλέον. Ζούμε σε εποχές που οι προτιμήσεις των καταναλωτών έχουν αλλάξει και αυτό που ζητούν είναι ξεκάθαρο: επιθυμούν τρόφιμα και ποτά με λιγότερη ή καθόλου ζάχαρη και περισσότερα διατροφικά οφέλη. Πάνω από όλα όμως, θέλουν να έχουν καλή γεύση. Άλλωστε η μείωση της ζάχαρης δεν σημαίνει και μείωση της γεύσης.
Συνιστάται Περιορισμένη Κατανάλωση Ζάχαρης – “As low as possible”
5 Ευρωπαϊκές χώρες (Δανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία) ζήτησαν από την EFSA να καθορίσει ένα ανώτατο ανεκτό επίπεδο πρόσληψης, επιστημονικά τεκμηριωμένο, για τα διαιτητικά σάκχαρα από όλες τις πηγές. Η γνωμοδότηση που προέκυψε αναφέρει ότι «δεν είναι δυνατό να καθοριστεί ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο ανώτατο ανεκτό επίπεδο πρόσληψης για τα σάκχαρα», ωστόσο, οι επιστήμονές της, επιβεβαίωσαν τη σύνδεση μεταξύ των σακχάρων και μιας σειράς προβλημάτων υγείας. Γι’ αυτό και οι εθνικές αρχές και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) συνιστούν τον περιορισμό της κατανάλωσης των πρόσθετων και ελεύθερων σακχάρων από διάφορα τρόφιμα.
Χωρίς Ζάχαρη, Μειωμένη Ζάχαρη ή Χωρίς Προσθήκη Ζάχαρης
- Χωρίς ζάχαρη (sugar free) σημαίνει ότι μία μερίδα περιέχει λιγότερο από 0,5 γ σάκχαρα, φυσικά ή/και πρόσθετα. Στις ξένες αναφορές κυκλοφορεί και με τις εξής σημάνσεις: «free of sugar», «sugarless», «no sugar», «zero sugar».
- Μειωμένη ζάχαρη (reduced sugar) σημαίνει ότι έχει, τουλάχιστον 25% λιγότερα σάκχαρα από την κανονική έκδοση του προϊόντος. Συναντάται επίσης: «less sugar», «low in sugar» ή «lower sugar».
- Χωρίς προσθήκη ζάχαρης (no added sugar) σημαίνει ότι δεν προστέθηκε ζάχαρη κατά την επεξεργασία ή τη συσκευασία. Θα το συναντήσετε και με τη σήμανση «without added sugar» ή «no sugar added».
Η Λύση
Τα ζαχαρούχα ποτά και τα γλυκά πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ, αν όχι καθόλου. Οι μεγάλες εταιρίες τροφίμων έχουν ήδη εντοπίσει τις ανάγκες των καταναλωτών και έχουν ήδη προσαρμοστεί στις επιθυμίες τους. Ολοένα και περισσότερα τρόφιμα και ποτά κυκλοφορούν με νέα βελτιωμένη σύνθεση, με λιγότερη ζάχαρη. Τα άγλυκα-γλυκά γίνονται μόδα και τα εναλλακτικά γλυκαντικά όπως είναι τα σιρόπια φρούτων, το μέλι, το πετιμέζι, η σουκρόζη, η ξυλιτόλη κ.α αποκτούν φανατικό κοινό. Το ίδιο συμβαίνει και στη ζαχαροπλαστική τέχνη όπου η προτίμηση σε γλυκίσματα χωρίς ή με μειωμένη προσθήκη ζάχαρης ή με εναλλακτικά γλυκαντικά, έχει ήδη εμφανιστεί στις βιτρίνες.
