Δέκα χρόνια πριν, οι έρευνες έλεγαν πως ο μέσος Ευρωπαίος έτρωγε λιγότερο από 1 κουταλιά της σούπας φιστικοβούτυρο το χρόνο, σε αντίθεση με τους Αμερικάνους που κατανάλωναν 3 κιλά, ανά άτομο, ετησίως. Ειδικά στην Ελλάδα, η πραλίνα φουντουκιού ήταν στις πρώτες προτιμήσεις, με διάσημα ελληνικά brands να μεγαλώνουν γενιές ολόκληρες. Αυτό που πραγματικά αγαπούσαν ήταν η σοκολάτα ως άλειμμα και όχι ο ξηρός καρπός. Ήταν δε, τόσο μεγάλη η κατανάλωση πραλίνας φουντουκιού με σοκολάτα που δεν άφηνε χώρο στην αγορά του αμερικάνικου φιστικοβούτυρου.
Το εθνικό τρόφιμο των Αμερικάνων, το τυποποιημένο peanut butter, είναι γλυκό, αλμυρό και πικάντικο. Περιέχει ζάχαρη, λίπος, αρκετό αλάτι και έχει κρεμώδη υφή. Όλα αυτά τα γευστικά χαρακτηριστικά που ορίζουν τη νοστιμιά. Για δεκαετίες, οι Αμερικανοί παραγωγοί καλλιεργούσαν μεγαλύτερες ποσότητες φιστικιού, σε σχέση με τη ζήτηση που είχαν, προκειμένου να είναι έτοιμοι να ανταπεξέλθουν στη μαζική εξαγωγή προς την Ευρώπη. Όμως δεν τα κατάφεραν και οι ποσότητες έμεναν ανεκμετάλλευτες, με αποτέλεσμα να πέφτει συνεχώς η τιμή του εθνικού τους προϊόντος, του φιστικοβούτυρου.
Αλλαγή στις προτιμήσεις
Τα εναλλακτικά αλείμματα, με βάση τους καρπούς και τους σπόρους, δίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό τα γνωστά οφέλη που περιέχονται σε όλους τους ποιοτικούς ξηρούς καρπούς. Ανήκουν στα λειτουργικά τρόφιμα, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, είναι πηγές ενέργειας, βιταμινών, αντιοξειδωτικών και άλλων πολύτιμων θρεπτικών στοιχείων που μας κάνουν καλό. Δεν περιέχουν γλουτένη, είναι νόστιμα και εύκολα στη χρήση.
Πριν την πανδημία, η στροφή προς την κατανάλωση εναλλακτικών «βουτύρων» είχε ανοδική πορεία. Σημαντικότερη αιτία ήταν η ανάγκη που προέκυψε από τη vegan διατροφή, η οποία αναζητούσε plant-based πρωτεϊνούχες λύσεις, σε νέες μορφές που θα αντικαθιστούσαν τα γαλακτοκομικά και τα τυριά. Από την πανδημία και μετά οι διατροφικές προτιμήσεις των καταναλωτών άλλαξαν δραματικά και τα εναλλακτικά βούτυρα απέκτησαν σημαντική θέση στην καθημερινότητα. Δεκάδες TikTok και Instagram reels μοίρασαν λιγωτικές ιδέες με πρωταγωνιστή το peanut butter. Oι influencer των τροφίμων, της μόδας, της γυμναστικής και της ευεξίας, έτρεχαν σε ένα μαραθώνιο αγώνα ξαφνιάσματος. Με τα Instagram-ικά energy bowls, τα πληθωρικά porridge και τα φρουτένια smoothies, δημιουργήθηκε μια μόδα που εξελίχθηκε σε τάση και εν τέλει, συνήθεια. Άλλωστε, πλέον, ό,τι είναι ουσιαστικά ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό, αποκτά τη δική του αξία και παγιώνεται.
Ανάγκη για Καινοτομία
Την ίδια στιγμή, οι παραγωγοί κατανόησαν την επιτακτική ανάγκη για καινοτομία και ανανέωση, άδραξαν την ευκαιρία και κυκλοφόρησαν άμεσα στην αγορά, τις νέες ξηρακαρπάτες γεύσεις. Οι Έλληνες καλλιεργητές αμύγδαλου, καρυδιού, φουντουκιού και φιστικιού είδαν τους κόπους ετών να αναδεικνύονται, δημιουργήθηκαν νέες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης και αφορμής για αποκέντρωση. Περάσαμε από το στάδιο που μετατράπηκαν όλοι οι ξηροί καρποί σε αλείμματα και πλέον διανύουμε τη φάση που μετατρέπονται σε ανώτερης ποιότητας, βιο-λειτουργικά τρόφιμα, κάποια από αυτά με ισχυρισμούς διατροφής. Οι συνδυασμοί με άλλα φυσικά συστατικά όπως είναι τα προϊόντα της μέλισσας όπως το μέλι, η γύρη και η πρόπολη, το βιολογικό κακάο, ο καφές, ο λιναρόσπορος και άλλες προσθήκες, μας προσφέρουν νέες γευστικές εμπειρίες.
Βούτυρα ξηρών καρπών – το νέο trend
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, λιγότερο από 10, γνωρίζαμε το φιστικοβούτυρο ως το μοναδικό «βούτυρο» που προέρχεται από ξηρούς καρπούς. Καταναλώναμε αλμυρά peanuts όμως δεν ήμασταν ιδιαίτερα φανατικοί με τη μορφή αλείμματος, σε αντίθεση με τους πολίτες της Αμερικής όπου το χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους διατροφή, που ούτως η άλλως ήταν πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη. Από τον εγκλεισμό της πανδημίας, οι προτιμήσεις άλλαξαν, έτσι πλέον, στα ράφια βρίσκουμε μεγάλη ποικιλία από αλείμματα (spreads) που προέρχονται από όλους τους καρπούς.
Πέρα από τα αμερικάνικα peanuts, υπάρχουν αλείμματα από τα ελληνικά φιστίκια (αραχίδες), τα κελυφωτά με ιδιαίτερη προτίμηση στα δύο εμβληματικά φιστίκια με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ΠΟΠ, Αιγίνης και Μεγάρων. Ελληνικά ή εισαγόμενα αμύγδαλα σε διάφορες μορφές και υφές, με ή χωρίς φλούδα, με ή χωρίς καβούρντισμα, με ή χωρίς αλάτι. Επίσης, βρίσκουμε βούτυρα που προέρχονται από φουντούκια, καρύδια, κάσιους καθώς και σπόρους κολοκύθας και ηλιόσπορους. Την ίδια στιγμή, τα αλείμματα σουσαμιού (ταχίνι), ανεβαίνουν επίσης με ταχύτατους ρυθμούς. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, μόλις το 18% των ευρωπαϊκών εστιατορίων χρησιμοποιεί βούτυρα ξηρών καρπών στον κατάλογο, το προφίλ των οποίων απευθύνεται μόνο σε vegan. Λόγω της μορφής τους, χρησιμοποιούνται περισσότερο ως ενισχυτικά γεύσης και ως toppings. Ο δημοφιλέστερος συνδυασμός είναι σε μπισκότα, ακολουθούν τα κέικ, τα δημητριακά και τέλος τα σάντουιτς.
Τι θα πρέπει να προσέχουμε
Στην αγορά, κυκλοφορούν τυποποιημένα βούτυρα ξηρών καρπών με επιπλέον συστατικά που είναι πιθανόν να υποβαθμίζουν την τελική ποιότητα. Πριν προβούμε στην αγορά, πρέπει να διαβάζουμε προσεκτικά τις ετικέτες ώστε να γνωρίζουμε εάν περιέχουν φοινικέλαιο, ζάχαρη ή χημικά συντηρητικά. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνουν όσοι έχουν ευαισθησίες και αλλεργίες στους ξηρούς καρπούς.
