Επιμέλεια: Δρ Ζαχαρίας Καψαλάκης
(Απόσπασμα από το βιβλίο του Νικολάου Σταυρινίδη «Ο Καπετάν Μιχάλης Κόρακας και οι συμπολεμιστές του» σ. 148-151)
Ακόµα ο Αγριολίδης είχε σκοτώσει µε την απιστία και την ενέδρα του δούλου του αράπη, 1811 τον Λόγιο. Με τον φόνο λοιπόν του Αγριολίδη θα εκδικιόνταν οι Καπεταναίοι της Μεσαράς, δυο από τους καλλίτερους και άφοβους χαΐνηδες, άσχετα αν ο Αγριολίδης δεν είχε λάβει µέρος στην επίθεση κατά του Ξωπατέρα. Η επίθεση κατά της Μονής Οδηγήτριας είχε γίνει αρχές του Φλεβάρη του 1828, οπότε θυσιάσθηκε ο Ξωπατέραs.
Έξη μήνες αργότερα, κατά τις 10 Αυγούστου σκοτώθηκε ο Αγριολίδης. Είπαμε ότι το εγχείρημα αυτό του Μαλικούτη και των συντρόφων του, ήταν µια απερίσκεπτη και ανόητη πράξη, δεν µμπορούσαν όμως οι δράστες του φόνου αυτού, όλοι νέοι όπως ήταν, αγράμματοι και χωρίς βαθύτερη σκέψη, να συλλογισθούν πόσες ολέθριες συνέπειες εις βάρος των άλλων Χριστιανών θα
µμπορούσε να έχει η πράξη των αυτή. Εκτός τούτου οι δράστες του φόνου του Αγριολίδη, είχαν πάρει έως τώρα τις κεφαλές πολλών άλλων αγάδων στην περιφέρεια της Μεσαράς, χωρίς οι Τούρκοι να στραφούν εναντίον των «εγκλείστων» Χριστιανών, που κατοικούσαν μέσα στην πολιτεία του Μ. Κάστρου. Τους περίµεναν να πολεµήσουν στήθος µε στήθος στην περιφέρεια της Μεσαράς, όχι όμως να βάλουν για αντεκδίκηση σφαγή κατά αόπλων Χριστιανών.
Φαίνεται ότι τον σκοτωµό αυτόν του Αγριολίδη τον έσχεδίαζαν από πολύν καιρό οι Καπεταναίοι. Κι έπρεπε για να επιτύχουν τον σκοπό των, να συναντηθούν µε τον Αγριολίδη και τη συνοδεία του έξω από τον Πύργο του κι εκεί να του επιτεθούν κι όχι σαν τον Λόγιο, που θέλησε στα 1811 να τον σκοτώσει µέσα στον Πύργο του, όπου τον παρέσυρε ο αράπης δούλος του Αγριολίδη. Θα έπρεπε να πληροφορηθούν πότε και πια µέρα θα «πόριζε» ο Αγριολίδηs για κανένα κοντινό χωριό η για το Μ. Κάστρο. Και για να µπορέσουν να πληροφορούνται τις κινήσεις
αυτές του Αγριολίδη θα έπρεπε να βρουν ένα πρόσωπο από το άµεσο περιβάλλον του, που να τους ειδοποιήσει µε πολύ μυστικότητα ότι αύριο θα «πορίσει» ο Αγάς για το τάδε µέρος. Θάπρεπε ακόµη να υπάρχει το κατάλληλο πρόσωπο, που θα χρησιμοποιούταν ως σύνδεσµο μεταξύ του πληροφοριοδότη και των Καπεταναίων, που βρίσκονταν στο βουνό η κάπου άλλου κρυµµένοι.
Απ’ όλους εκείνους; που ασχολήθηκαν µε τον φόνο του Αγριολίδη κανείς δεν µας αναφέρει πως πληροφορήθηκαν ο Μαλικούτης και οι σύντροφοί του την αναχώρηση του Αγριολίδη για το Μ. Κάστρο. Ό Μουρέλλος κάμνει νύξη περί Χριστιανού «φαμέγιου», που είχε ο Αγριολίδης και ότι αυτός ειδοποίησε τους Καπεταναίους για την αναχώρηση του Αγά του. Η πληροφορία αύτη του Μουρέλλου είναι ορθή γιατί πράγματι από την καταγραφή της περιουσίας του Αγριολίδη μετά το φόνο του, αποδεικνύεται ότι είχε έναν ρωμιό, σκλάβο όμως κι όχι φαμέγιο που τον εξετίμησε ο Καδής 100 γρόσια.
Ποιος ξέρει πως και από που τον είχε αγοράσει ο Αγριολίδης. Με αυτόν ασφαλώς θα είχαν έλθει σε επαφή με τρίτο πρόσωπο, ο Μαλικούτης και οι σύντροφοί του και θα του υποσχέθηκαν απελευθέρωση από την σκλαβιά και ασφαλώς και χρηματική αμοιβή και αυτός θα είναι εκείνος που τους ειδοποίησε για την ημέρα που θα αναχωρούσε ο Αγριολίδης στο Μ. Κάστρο, ώστε να λάβουν τα μέτρα τους και να του στήσουν την ενέδρα.
Αι ειδήσεις των Ιστορικών της Κρήτης σχετικά με τον φόνο του Αγριολίδη δεν συμφωνούν μεταξύ των. Υπάρχουν πολλές διχογνωμίες. ‘Έτσι ό Κριτοβουλίδης, που πρώτος ασχολήθηκε με το ζήτημα αυτό λέγει ότι στις 15 ή 16 του Αυγούστου 1828 ο Μαλικούτης παρέλαβε μαζί του έως 60 άνδρες και προχώρησε προς το χωριό Άγιος Ιωάννης της Μεσαράς, όπου έστησε ενέδρα και σκότωσε 10 Τούρκους και τον Αγριολίδη μέσα σ’ αυτούς, που ήταν, λέγει ο αρχηγός των Τούρκων του Μ. Κάστρου.
Έπειτα έρχεται ο ιστορικός των Σφακίων Παπαδοπετράκης που γράφει αόριστα ότι ο οπλαρχηγός της Μεσαράς Μαλικούτη «εφόνευσε δι’ ενέδρας τον περιώνυμον Άγριολίδην και μετ’ αυτού δέκα Τούρκους». Μετά τον Παπαδοπετράκην έρχεται ό Ψιλάκης, που σαν καλλίτερα πληροφορημένος, γράφει ότι «ο αναγνωρισθείς αρχηγός της Μεσαράς Ν. Μαλικούτης την 10 Αυγούστου (και όχι στις 15 η 16 Αυγούστου, όπως γράφει ό Κριτοβουλίδης) μετά 60 περί αυτόν, εν οις και ο Μ. Κόρακας, ενήδρευσε περί το χωρίον της Πυργιωτίσσης Kαπαριανά και εφόνευσε (10 Αύγουστου 1828) τον και προ της Επαναστάσεως περιώνυμον Άγαν και προεξάρχοντα τότε καθ’ όλην την ανατολικήν Κρήτην Αγριολίδην μετ’ άλλων δέκα εκ των περί αυτού».
Έπειτα πάλι ό Μουρέλλος που
