Το συναίσθημα του θυμού!
Το συναίσθημα του θυμού εμφανίζεται όταν νιώθουμε ότι απειλείται η «αυτοεκτίμηση. η αξιοπρέπεια, η ακεραιότητα ή η ιδιοκτησία μας, (Lazarus, 1993). Ο θυμός είναι το συναίσθημα εκείνο στο οποίο τα άτομα έχουν ιδιαίτερη δυσκολία να ασκήσουν έλεγχο (Gdeman. 1995), γι’ αυτό πολλές φορές αποτελεί βασική αίτια για κάποια προβλήματα συμπεριφοράς.
Ήδη, από την ηλικία των 4 ετών τα παιδιά αξιολογούν όλες τις μορφές έκφρασης θυμού ως αονητικη συμπεριφορά (Cummings et al., 1989). Ο ρόλος των γνωστικών παραγοντων θεωρείται πολύ σημαντικός, καθώς για την εμφάνιση του θυμού απαιτητοί τουλάχιστον η γνωστική εκτίμηση κάποιας κατάστασης ως απειλητικής προς εμάς. Από τη γέννηση κιόλας τα παιδιά μπορούν να εκφοασουν δυσάρεστα συναισθήματα, τα οποία όμως είναι δύσκολο να διαφοροποιηθούν π.χ. θυμός, φόβος, λύπη). Γύρω στον 4ο μήνα περίπου θυμό. καθώς πλέον κατανοούν τη σχέση μεταξύ αιτίου και αποτελεομα. Κατά την αναπτυξιακή τους πορεία η έκφραση θυμού και απογοήτευσης. οι εκρήξεις οργής και η επιθετικότητα είναι χαρακτηριστικές εκφάνσεις της συμπεριφοράς πολλών παιδιών.
Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά μαθαίνουν να διαχειρίζονται πιο αποτελεσματικά το θυμό τους και να χρησιμοποιούν καλύτερα την οπτική των άλλων, σε σχέση με αυτά που είναι μικρότερα στην ηλικία. Η συναναστροφή με συνομιλήκους θεωρείται μια καλή επιρροή στον έλεγχο του θυμού.
Οι αιτίες που προκαλούν τέτοιου είδους συμπεριφορές μπορεί να διαφέρουν από παιδί σε παιδί, όπως μοναδικός είναι και ο χειρισμός τους σε κάθε περίπτωση (Spielberger & Reheiser, 2009). Σε γενικές γραμμές, οι ματαιώσεις των επιθυμιών των παιδιών, η παραμέληση και τα αισθήματα απόρριψης ή μοναξιάς, καθώς και η ένταση που μπορεί να προέρχεται από κούραση, ασθένεια ή σύγχυση είναι πιθανό να τα οδηγήσουν σε εκρήξεις οργής, είτε γιατί τα ίδια θέλουν να εκφράσουν την ανάγκη τους για αυτονόμηση και ανεξαρτησία είτε γιατί αποζητούν την προσοχή μας είτε, τέλος, γιατί δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν αυτήν την ένταση των συναισθημάτων. Ορισμένες επισημάνσεις για τη διαχείριση του θυμού των παιδιών και των εκρήξεων οργής είναι:
♦ Η υιοθέτηση επιθετικής συμπεριφοράς, όπως οι φωνές ή η σωματική τιμωρία, για την αντιμετώπιση του θυμού των παιδιών, δίνει το αντίθετο πρότυπο από αυτό που προσπαθούν, συνήθως, οι γονείς να επιτύχουν.
♦ Η έκφραση του θυμού των παιδιών είτε με λεκτικό είτε με μη λεκτικό τρόπο πχ το παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη διαχείριση της έντασης. Είναι φυσιολογικό κάποιος να θυμώνει. Δεχόμαστε το συναίσθημα, όχι όμως την έκφρασή του με επιθετικότητα.
♦ Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε στο παιδί ότι όλα αυτά, «δυσάρεστα» συναισθήματα και καταστάσεις (ματαίωση, απογοήτευση), μπορεί να τα νιώθει τόσο έντονα που να το θυμώνουν.
♦ Όταν το παιδί εκδηλώνει αυτοκαταστροφικές ή επιθετικές μορφές συμπεριφοράς, η παρέμβαση θα πρέπει να είναι άμεση. Επιπλέον είναι σημαντικό να εκφράζεται ο λόγος της παρέμβασης, όπως είναι η αγάπη και το ενδιαφέρον των γονέων προς το παιδί, προκειμένου να μη βλάψει τον εαυτό του.
♦ Η ύπαρξη σαφών και ξεκάθαρων κανόνων, σε συνδυασμό με τις επιβραβεύσεις ή τις τιμωρίες που συνεπάγεται η τήρηση ή η παραβίασή τους, μπορεί να βοηθήσουν ιδιαίτερα στη διαχείριση του θυμού.
♦ Πολλές φορές ο έντονος θυμός είναι καλά καλυμμένη θλίψη. Η αίσθηση απώλειας ελέγχου που βιώνει κάποιος όταν νιώθει βαθειά θλίψη συχνά εμφανίζεται με έντονο θυμό.
Πηγή: boro.gr
