Γράφει η Μαρία Μπρεδάκη Αρχαιολόγος
Ο αρχαιολογικός χώρος της Γόρτυνας βρίσκεται στο Δήμο Γόρτυνας, στην Κρήτη.
Το μεγάλο θέατρο της Γόρτυνας είχε λαξευτεί στη νοτιοανατολική πλαγιά του λόφου της Ακρόπολης, στην απέναντι πλευρά του Ληθαίου ποταμού όπου βρίσκονταν το Ωδείο και η Αγορά. Σύμφωνα με τον Belli δεν υπήρχε προστώο (portico), γεγονός που μάλλον επιβεβαιώνεται καθώς το θέατρο βρίσκεται πολύ κοντά στο Ληθαίο ποταμό.
Το κοίλο (cavea) του θεάτρου, με περίμετρο 140 μ., εσωτερική διάμετρο 40 μ. περίπου και εξωτερική 88 μ., στην πίσω πλευρά του είχε λαξευμένο κανάλι το οποίο χρησίμευε και ως κανάλι απορροής των ομβρίων υδάτων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά και για την πρόσβαση του κοινού στο ανώτερο διάζωμα μέσω πέντε ανοιγμάτων στον εξωτερικό τοίχο.
Τα δύο άκρα του κοίλου δεν ήταν λαξευμένα στο βράχο του λόφου αλλά στηρίζονταν από θολωτές κατασκευές οι οποίες είχαν τοξωτές εξωτερικές όψεις. Εντός του εξωτερικού τοίχου και πάνω από την ανώτερη κερκίδα υπήρχε κυκλικός διάδρομος (ambulacrum) με κιονοστοιχία πλάτους 2 μ., και ένας πλατύτερος διάδρομος πλάτους (3,60μ.) που χώριζε το ανώτερο διάζωμα από το κατώτερο. Το κάτω διάζωμα ήταν μεγαλύτερο και πιθανότατα είχε 18 σειρές καθισμάτων, ενώ το άνω διάζωμα είχε 11 σειρές.
Σύμφωνα με τον Sanders το μεγαλύτερο μέρος αυτής της θεατρικής κατασκευής σώζεται, μάλλον σε κακή κατάσταση, και είναι καλυμμένο από τη βλάστηση.
Όπου δεν είχε χρησιμοποιηθεί ο βράχος, το θέατρο είχε κατασκευαστεί με σύνθετο σκυρόδεμα (concrete) και πλίνθινες εξωτερικές όψεις, ενώ στη βάση τους μεγάλα τμήματα κιόνων έχουν χρησιμοποιηθεί για περισσότερη σταθερότητα.
Οι πληροφορίες μας σχετικά με το σκηνικό οικοδόμημα, το οποίο πιθανότατα καταστράφηκε κατά τον 19ο αιώνα, προέρχονται από τις περιγραφές του OnorioBelli. Το κτήριο της σκηνής είχε μήκος 120 μ., ενώ η πρόσοψη της σκηνής (scaenaefrons) κάλυπτε περίπου 70 μ. Η πρόσοψη ήταν ενιαία και το μοτίβο συνεχιζόταν ομοιόμορφα και στις παρόδους, οι οποίες είχαν ορθογώνιες εξέδρες με καμπύλη κόγχη στην πίσω τους πλευρά. Κάθε εξέδρα χωριζόταν από τις γειτονικές εξέδρες από ένα ζευγάρι κίονες πάνω σε βάσεις. Υπήρχαν τρεις θύρες στο postscenium (χώρος πίσω από τη σκηνή) και η κεντρική πλαισιωνόταν από κίονες. Σύμφωνα με τον Belli η scaenaefrons είχε πέντε σειρές κιόνων ιωνικού ρυθμού από λευκό μάρμαρο, ύψους 5,4 μ. και διαμέτρου 0,53μ. Ο Sanders θεωρεί τον αριθμό των σειρών των κιόνων υπερβολικό. Στην πρόσοψη της σκηνής υπήρχε εντοιχισμένη επιγραφή που αναφερόταν στην JuliaAugusta. Δεν γνωρίζουμε σε ποια από τις αυτοκρατορικές Ιουλίες αναφερόταν, αλλά σύμφωνα με τον Belli η επιγραφή βρισκόταν σε δεύτερη χρήση. Ο Spratt αναφέρει ότι στο θέατρο βρισκόταν και ένα γλυπτό σύμπλεγμα του 1ου αιώνα. π.Χ. με θέμα την αρπαγή της Ευρώπης, που τώρα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, όμως είναι πολύ πιθανό να μην ήταν αυτή η αρχική του θέση.
Οι συστηματικές ανασκαφές στο Μεγάλο Θέατρο της Γόρτυνας ξεκίνησαν το 2011.
Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος κατόπιν συνεννοήσεως με την αρμόδια Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Πηγή: diazoma.gr
